Ali Yahi
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un iktidara gelmesinden bu yana Cezayir - Türkiye yakınlaşması dikkat çekici bir boyut kazandı. Özellikle Cezayir ve Fransa arasındaki gerginlik, bazı gözlemcilerin Türkiye’nin hamlelerini Cezayir’in Paris ile olan ilişkilerinin bozulmasından yararlanma girişimi olarak tanımlamasına neden oldu.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre ilgili kaynaklar, Cumhurbaşkanı Tebbun’un gelecek Aralık ayında Türkiye’yi ziyaret edeceğini belirtti. Kaynaklara göre Ankara, Cezayir - Fransız ihtilafının ortasında Tebbun ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında, özellikle de iki ülkenin Afrika’daki politikasını tartışmak için stratejik bir görüşme gerçekleşmesini istiyor. Fransa ve Cezayir arasındaki gerginlik, Tebbun’un Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’dan davet almasına rağmen Libya konulu Paris konferansına katılmayı reddetmesiyle daha da arttı.
Stratejik ilişkiler
Erdoğan’ın Cezayirli mevkidaşını Ankara’ya davet etmesi, iki ülke arasında üst düzey bir iş birliği konseyinin toplanmasına hazırlık olarak gelişti. Ankara, Cezayir ile stratejik ilişkilere bağlılığını dile getirdi. Bu daveti, Türkiye-Cezayir Karma Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Komisyonu’nun on birinci oturumu çerçevesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in Cezayir ziyareti takip etti.
Dönmez, anlaşmaların imzalanmasına ve yeni anlaşmaların hazırlanmasına tanık oldu. Aynı şekilde Cezayir Enerji ve Maden Bakanı Muhammed Arkab, Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi’nin ilk oturumunda beş anlaşma imzalamaya hazırlandıklarını açıkladı. İlk anlaşmanın, tüketicinin korunması ve ürün kalite kontrolü ile ilgili olduğunu söyleyen Arkab, “İkincisi çalışma, istihdam ve sosyal güvenlik alanında bir işbirliği anlaşması, üçüncüsü Cezayir - Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası’nın kurulması için bir mutabakat zaptı, dördüncüsü Cezayir’deki Yüksek Yargı Okulu ile Türkiye Adalet Akademisi arasında bir mutabakat zaptıdır. Beşinci anlaşma ise çevre alanında bir mutabakat zaptıdır” bilgisini paylaştı.
Muhammed Arkab, ortak komite çalışmasının açılışı sırasında ülkesindeki Türk yatırımlarının bir amaç taşıdığını söyledi. Dönmez ise ülkesinin Cezayir’deki demir, çelik, tekstil ve küçük ve orta ölçekli şirketler sektörlerindeki yatırımlarının 5 milyar doları bulduğuna ve 30 bin istihdam yaratılmasına katkı sağladığına dikkat çekti. Türkiye’nin Cezayir’i bölgeye ve Afrika kıtasına açılan bir kapı haline getirmeyi hedeflediğini vurgulayan Dönmez, ülkesinin Cezayir ile ilişkilerini çeşitli alanlarda güçlendirmek istediğini ifade etti. Fatih Dönmez ayrıca, “Ortak bir tarihimiz var. O halde neden ortak bir geleceğimiz yok?” dedi.
Mantıklı yararlanma
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Profesörü İdris Atiye, “Türkiye’nin ve Cezayir ile stratejik ilişkilerini geliştirmek isteyen ülkelerin, İtalya ile olana benzer şekilde, Cezayir’in Fransa ile içinde bulunduğu gerginlik ve sessiz kriz durumundan yararlanmaları mantıklıdır. Bu durum, İspanyol yetkililerin ve diğerlerinin art arda gelen ziyaretleri için de geçerlidir” açıklamasında bulundu.
Atiye, “Cumhurbaşkanı Tebbun’un mevkidaşı Erdoğan’dan aldığı davet, ekonomik açıdan özel önem taşıyan anlaşmaların imzalanması amacıyla geldi” dedi. İdris Atiye, “Cezayir, bir süredir savunduğu ve üzerinde çalıştığı ortakların çokluğu ilkesine dayanarak, esasen Fransa’dan ve ona hizmet etmeyen oyunculardan uzak yeni bir uluslararası eksen çerçevesinde ortaklıklarını çeşitlendirmek istiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Geç uyanış
Cezayir Yolsuzlukla Mücadele Kurumu Danışmanı Usame Labid, ‘Erdoğan’ın çağrısının, iki ülke arasındaki iş birliğini ortak çıkarlara dayalı stratejik bir konsey düzeyine çıkaracağına’ inandığını ifade etti. Labid, “Herhangi bir ülkenin, bir yer edinmek ve ilk ortak olma fırsatını yakalamak için Cezayir ile Fransa arasındaki anlaşmazlıktan yararlanması mantıklıdır” değerlendirmesinde bulundu. Usame Labid, Türkiye, Cezayir ile tarihi yakınlaşmayı ve iki ülke arasındaki eski ilişkileri Afrika kıtasındaki ana ortağı olmak için bir teşvik unsuru olarak görüyor” dedi.
Usame Labid, “Türkiye’nin niyeti Cezayir ve Fransa arasındaki diplomatik durumdan yararlanmak ise, bu oldukça geç bir uyanıştır ve alternatif bir zamanda gelmektedir. Çünkü Fransa’nın alternatifi İtalya’dır. İtalya Cumhurbaşkanı’nın ziyareti ve Cumhurbaşkanı Tebbun ve diğer yetkililerle yaptığı görüşmelere eşlik eden açıklamalar, Paris’in birçok açıdan Roma lehine pozisyonunu kaybettiğinin kanıtıdır” şeklinde konuştu.
