NATO: Rusya'nın Ukrayna sınırında geniş çaplı ve alışılmadık yoğunlaşması var

AA
AA
TT

NATO: Rusya'nın Ukrayna sınırında geniş çaplı ve alışılmadık yoğunlaşması var

AA
AA

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rus ordusunun Ukrayna sınırı yakınında son haftalarda geniş çaplı ve alışılmadık şekilde yoğunlaştığını, bunun bahar aylarında Rusya'nın Kırım ve Karadeniz'de askeri yığınak yapmasıyla benzerlik taşıdığını söyledi.
Stoltenberg ile Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Brüksel'deki NATO karargahında görüştü.
Stoltenberg, ortak basın toplantısında, "Ukrayna içinde ve çevresindeki güvenlik durumunu görüştük. Son haftalarda Rus güçlerinin Ukrayna sınırı yakınında geniş çaplı ve alışılmadık yoğunlaşmasını gördük. Bu durum, Rusya'nın bu yıl daha önce Kırım ve Karadeniz'de askeri yığınak yapmasına benziyor. NATO müteyakkız olmaya devam etmektedir." ifadesini kullandı.
NATO müttefikleri ve Ukrayna ile AB gibi ortaklarla durum hakkında istişarelerinin sürdüğünü kaydeden Stoltenberg, şunları söyledi:
"Rusya'nın provokasyonları ve saldırgan tutumu endişe kaynağıdır. Rusya'ya askeri faaliyetleri ile ilgili şeffaflık çağrısı yapıyoruz. Gerginliğin tırmanmasını önlemek önem taşımaktadır. NATO, Ukrayna ile dayanışma içindedir. Kırım'ın yasa dışı ilhakını kabul etmedik ve etmeyeceğiz. Rusya'yı Donbas bölgesindeki militanlarını desteklemeye son vermeye çağırıyoruz."
Stoltenberg, NATO olarak Ukrayna'yı desteklemeye devam edeceklerini bildirdi. NATO'nun Karadeniz'deki tatbikatlarının ve faaliyetlerinin savunma amaçlı ve şeffaf olduğunu vurgulayan Stoltenberg, Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba'nın kasım sonunda Letonya'da düzenlenecek NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı'na da katılacağı bilgisini verdi.
Rusya'nın daha önce Ukrayna ve Gürcistan gibi ülkelere karşı güç kullanmaktan çekinmediğini hatırlatan Stoltenberg, 2014'te Kırım yasa dışı ilhakı sonrası NATO'nun doğu kanadındaki savunma amaçlı askeri varlığını artırdığını, bunun Rusya'ya tehdit olmadığını söyledi.
"Önemli olan durumun tırmanması ve kontrolden çıkmasını önlemek." diyen Stoltenberg, Belarus sınırındaki krizin yanı sıra Batı Balkanlar'da da gerginliğin arttığını söyledi. Stoltenberg, "Aynı anda meydana gelen birçok gelişme bulunuyor. NATO bunları yakından izlemeli ve teyakkuzda olmalı. Rusya'ya bir kez daha gerginliği düşürme çağrısında bulunuyoruz." dedi.

Kuleba: "Her senaryoya hazırlıklı olmalıyız"
Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba da "Sınırımızda gördüğümüz şey sadece bir askeri yığınak değil çünkü Rusya daha önce baharda askerlerini sınırlarımıza getirmişti ve o zamandan bu yana gerçekte hiçbir zaman kuvvetlerini oradan çekmedi. Şu anda gördüğümüz şey, Rusya'nın hızlıca burada yığılmış askerlerini ve askeri ekipmanını aktif hale getireceği kötüye giden bir durumdur. Rusya yönetimi için askeri olan dahil her seçenek masadadır." diye konuştu.
Ukrayna olarak Avrupa'da barış, adalet ve güvenliği savunmaya devam edeceklerini vurgulayan Kuleba, "NATO ile bu temel ilkeleri savunmak için çalışmayı sürdüreceğiz." dedi.
Kuleba, Belarus-Polonya sınırından AB'ye yasa dışı geçmek isteyen kişilerin bölgeye gitmesi, Rusya'nın askeri tatbikatları, Avrupa'daki enerji krizi ve AB sınırlarına geçmek isteyen kişilerin silah olarak kullanılması ve dezenformasyonun Rusya'nın Avrupa-Atlantik topluluğuna karşı hibrit savaşının unsurları olarak görülmesi gerektiğini savundu.
Rusya'nın sınırlarındaki faaliyetlerinin arka planı konusunda henüz kesin bir kanıya varamadıklarını aktaran Kuleba, "Her senaryoya hazırlıklı olmalıyız. Ukrayna ve müttefikler yakın koordinasyon içinde olmalı ve Rusya'yı caydıracak, en kötü senaryoyu önleyecek her türlü tedbiri almalıdır." dedi.



Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
TT

Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'a geçen ay İran'a karşı savaşında İsrail'in yanında yer alıp almayacağı sorulduğunda şöyle demişti: “Olabilir. Katılmayabilirim de. Ne yapacağımı kimse bilmiyor.” Dünyaya İran'ın müzakerelere yeniden başlaması için iki haftalık bir ateşkesi kabul ettiğini söyledikten sonra nükleer tesislerini bombaladı.

BBC'ye göre şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: ‘Trump'la ilgili en öngörülebilir şey öngörülemezliği’. Fikir değiştiriyor. Her zaman kendisiyle çelişiyor.

London School of Economics'te uluslararası ilişkiler profesörü olan Peter Trubowitz, “Trump oldukça merkezileşmiş bir politika oluşturma süreci inşa etti. Dış politikada Richard Nixon'dan bu yana tartışmasız en merkezileşmiş olanı” dedi. Bu da politika kararlarını Trump'ın kişiliğine, tercihlerine ve mizacına daha bağımlı hale getiriyor.

Trump bunu siyasi olarak kullandı; ‘öngörülemezliğini’ önemli bir stratejik ve siyasi varlık haline getirdi. Şimdi, bu kişilik özelliği Beyaz Saray'ın dış ve güvenlik politikasına yön veriyor ve tartışmalı bir şekilde ‘dünyanın şeklini değiştiriyor’.

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığına göre siyaset bilimciler bu teoriyi ‘deli adam teorisi’ olarak adlandırıyor. Bu teoriye göre bir dünya lideri rakibinden taviz koparmak için onu doğası gereği her şeyi yapabileceğine ikna etmeye çalışıyor. Söz konusu teori, başarılı bir şekilde kullanılırsa, bir tür zorlamaya dönüşebilir. Trump bunun işe yaradığına, ABD müttefiklerini istediği yere getirdiğine inanıyor. Ancak bu yaklaşım düşmanlara karşı işe yarayabilir mi?

Saldırılar ve şüphecilik

Trump ikinci dönemine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kucaklayarak ve ABD'nin müttefiklerine saldırarak başladı. Kanada'nın ABD'nin 51. eyaleti olması gerektiğini söyleyerek Kanada'yı kızdırdı. Grönland'ı ilhak etmek için askeri güç kullanmayı düşünmeye hazır olduğunu söyledi. ABD'nin Panama Kanalı'nın mülkiyetini ve kontrolünü yeniden kazanması gerektiğini vurguladı.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile ilgili olarak, ittifakın tüzüğünün 5. maddesi her üyeyi diğer tüm üyeleri savunmakla yükümlü kılar. Trump, ABD'nin buna bağlılığı konusunda şüphelerini dile getirdi. Eski İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace, “Bence 5. madde çöküşün eşiğinde” dedi.

Sızan bir dizi mesaj, Trump'ın Beyaz Saray'ında Avrupalı müttefiklere yönelik ‘küçümseme kültürünü’ ortaya koydu. Trump'ın yardımcısı J.D. Vance, ABD'nin artık Avrupa'nın güvenliğinin garantörü olmayacağını belirtti.

Söz konusu karar, 80 yıllık transatlantik dayanışmanın yeni bir sayfa açması anlamına geliyordu. Konuyla ilgili olarak Trubowitz şunları söyledi: “Trump'ın yaptığı şey, ABD'nin uluslararası taahhütlerinin güvenilirliği konusunda ciddi şüpheler uyandırmak oldu. Avrupa'daki bu ülkelerin ABD ile güvenlik, ekonomi ya da başka alanlarda sahip oldukları ilişkiler artık her an müzakereye açık hale geldi. Trump'ın etrafındakilerin çoğunun öngörülemezliğin iyi bir şey olduğuna inandığını hissediyorum. Çünkü bu Trump'ın ABD'nin kaldıraç gücünü kullanarak kazanımlarını maksimize etmesini sağlıyor... Emlak dünyasında pazarlık yaparken öğrendiği derslerden biri de bu.”

Dalkavukluk ve yağcılık

Trump'ın yaklaşımı meyvesini verdi. Sadece dört ay önce Birleşik Krallık savunma ve güvenlik harcamalarını gayri safi yurt içi hasılasının (GSYH) yüzde 2,3'ünden yüzde 2,5'ine çıkaracağını açıkladı. Geçen ay NATO zirvesinde bu rakam yüzde 5'e yükseldi ve diğer tüm NATO üyelerinin yakında ulaşacağı büyük bir artış oldu.

University College London'da siyaset bilimi profesörü olan Julie Norman şöyle diyor: “Gün be gün ne olacağını bilmek çok zor. Trump'ın yaklaşımı her zaman bu olmuştur. Trump değişken mizacını transatlantik savunma ilişkilerini değiştirmek için başarıyla kullandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin geçen ay Lahey'deki NATO zirvesinde Trump'a hitaben söylediği gibi (On yıllardır hiçbir başkanın başaramadığı bir şeyi başaracaksınız) bazı Avrupalı liderler Trump'ın desteğini sürdürmek için ona dalkavukluk ve yağcılık yapıyor.”

Düşmanların dokunulmazlığı

‘Deli adam teorisi’ müttefikler üzerinde işe yarayabilirken, düşmanlar üzerinde işe yaramıyor gibi görünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump'ın yaklaşımından etkilenmemeye devam ediyor. Perşembe günü yaptıkları telefon görüşmesinin ardından Trump, Putin'in Ukrayna'ya karşı savaşı sona erdirme konusundaki isteksizliğinden duyduğu ‘hayal kırıklığını’ dile getirdi.

BBC'ye göre Trump, İran'da tabanına ABD'nin Ortadoğu'daki ‘sürekli savaşlara’ müdahil olmasına son vereceği sözünü verdi. Ancak ikinci döneminin şu ana kadarki ‘en öngörülemez’ tercihiyle İran'ın nükleer tesislerini vurdu. Asıl soru şu: Bu karar istenilen sonuca ulaşacak mı?

Birleşik Krallık eski Dışişleri Bakanı William Hague, bu kararın tamamen ters etki yaratacağına ve İran'ın nükleer silah edinme olasılığını arttıracağına inanıyor. Notre Dame Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Michael Desch de bu görüşe katılıyor. “Bence artık İran'ın nükleer silah peşinde koşma kararı alması çok muhtemel” diyen Desch'e göre Trump'ın yaklaşımı şu ana kadar düşmanlar nezdinde ters tepti.