Esed’den Rusya’nın Suriye’ye verdiği desteğe övgü

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, 17 Kasım’da Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev ile Şam’da bir araya geldi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed. (Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed. (Reuters)
TT

Esed’den Rusya’nın Suriye’ye verdiği desteğe övgü

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed. (Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed. (Reuters)

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, mülteci ve yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşü hususunda Suriye ve Rusya tarafından düzenlenen ortak periyodik toplantıya katılmak üzere Suriye’yi ziyaret eden Lavrentiev’i, Şam’da kabul etti. SANA’ya göre görüşmede iki taraf, ‘mültecilerin şehirlerine geri dönüşleri için uygun koşulların sağlanması ve ulusal uzlaşıların hızlandırılması’ amacıyla iki tarafın aktif ve etkili ortak çalışmaları ve çabaları sonucunda sahada elde edilen olumlu sonuçlara övgüde bulundu. Taraflar ayrıca Suriye ve Rusya koordinasyon organlarının ortak toplantılarının oturum aralarında imzalanan ikili anlaşmaların ve mutabakatların önemine dikkat çektiler.
SANA’ya göre Esed şu açıklamada bulundu:
“Suriye halkının terör savaşının etkilerinin ve kendilerine uygulanan haksız yaptırımların üstesinden gelmesine yardımcı olmak için sahada attığı pratik adımlarla somutlaşan Rusya Federasyonu’nun kararlı ve sağlam duruşunun önemi büyüktür.”
Lavrentiev ise tavsiyelerin ve imzalanan anlaşmaların uygulanması ve Rusya ve Suriye şehirlerinde devlet kurumları ve organları arasındaki iş birliğinin yoğunlaştırılması için iki taraf arasındaki görüşmelerin çeşitli düzeylerde devam edeceğini vurguladı.
Lavrentiev, Esad ile görüşmesi öncesinde yaptığı basın açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Başta İdlib olmak üzere terör örgütleriyle mücadeleye devam edilmesi ve buradaki terör saldırıları ile mücadele eden Türkiye’nin imzaladığı anlaşmaların uygulanması zorunludur. Terör örgütü (DEAŞ) ile Suriye’nin doğusunda da mücadele edilmelidir.”
Görüşmede ayrıca Suriye’nin egemenliğine saygı duyulması ve İsrail saldırılarının tekrarlanmaması gerektiği vurgulandı.
Esed, bu yıl ilk olarak kabul edilen bir dizi atamayla Dera, İdlib, Lazkiye ve Suveyda’nın valilerini görevden aldı ve yerlerine dört yeni isim atadı.
Esed çarşamba sabahı dört kararname yayınladı. Bunlardan ilki, 2011’den 2021’e kadar ‘İnşa ve Onarım Genel Şirketi’nin genel müdürü olan Amer İsmail Hilal’in atanmasını içeriyor. Lazkiye Valisi İbrahim Hadar es-Salim’in yerini alan yeni vali, daha önce de yaklaşık 8 yıl Lazkiye Valisi olarak görev yapmıştı. 2012- 2014 arasında Halep vilayeti polis komutanı ve öncesinde de Haseke, İdlib ve Şam vilayetlerinde cezai güvenlik şube müdürüydü.
Esed ikinci kararnamede de Namir Habib Mahluf’u Suveyda Valisi olarak atadı. Mahluf, Suriye Petrol Taşımacılığı Şirketi’nin genel müdürüydü. Aynı kararname ile Mühendis Hammam Sadık Debiyat’ın Süveyda valisi olarak görevine de son verdi. Mahluf, Ağustos 2017’den bu yana Hama’daki Baas Partisi liderliğinin üyesi. 2020 yılında Suveyda valisi olarak atanana kadar 2018 yılında Kuneytire valisi olarak görev yaptı.
Üçüncü kararnamede ise teknik işler ve planlamadan sorumlu Yerel İdare ve Çevre Bakanı yardımcısı ve Şam kırsalında Teknik Hizmetler Müdürlüğü Direktörü Lui Harita, Mervan İbrahim Şarbak’ın yerine Dera valisi olarak atandı. Dördüncü kararname ile de Sair Nasih, Muhammed Natuf’un yerine İdlib valisi yapıldı.  
Kararnameler, 17 Kasım 2021 Çarşamba günü yürürlüğe girdi.
Geçen yıl da ilki Suveyda, Humus, Kuneytire, Dera ve Haseke’de, ikincisi Rakka, İdlib, Hama ve Deyr-i Zor’da olmak üzere üç grupta valilik düzeyinde bir dizi atama gerçekleşmişti. Bu bağlamda 2020’nin sonunda Şam kırsalına yeni bir vali atandı.
Son birkaç gün içerisinde Suriye Arap Cumhuriyeti Müftüsü pozisyonunun kaldırılması, Fıkıh Alimleri Konseyi’nin yetkilerinin genişletilmesi ve fetva yetkilerinin de konseye verilmesi başta olmak üzere çeşitli devlet başkanlığı ve hükümet kararları yayınlandı. Bakanlar Kurulu ayrıca kapsamı  bakımından bir ilk olan ve tüm bakanlık, kurum ve devlet kurumlarında istihdamı kapsayan merkezi bir yarışma düzenlenmesine de onay verildiğini duyurdu. Aktarılana göre bu, tüm vilayetlere dağılmış 70 ila 85 bin arasında iş fırsatı sağlıyor. Hükümetin açıklamasına göre yarışmaya herhangi bir ismin ya da kesimin müdahale etmesine veya sonuçları etkilemesine izin verilmeyecek’. Başvuru sahibinin, akademik nitelikleri ve kişisel becerileri doğrultusunda başvurmak istediği kamu kurumu ve iş merkezini seçmek için iş tanım kartına göre yarışmaya katılmasının mümkün olduğu kaydedildi.



Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor

İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor

İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)

İsrail'in Gazze Şeridi’nde işgal ettiği yeni bölgelerden çekilme görüşmelerinin son iki aydır tıkanması, Katar’ın başkenti Doha'daki (yedinci gününe giren) ateşkes müzakerelerini yeni bir ‘karanlık tünele’ soktu. Hamas Hareketi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti tarafından önerilen yeniden konuşlandırmayı reddetti.

Medyada yer alan sızıntılara göre arabulucular, özellikle Washington, müzakerelerin sonuna kadar çekilme maddesinin ertelenmesini talep ettiler. Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar bu durumu, müzakereleri ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin istemediği yeni bir başarısızlıktan kurtarmak için son bir girişim olarak görüyorlar ve bu yüzden Netanyahu'ya esneklik göstermesi için baskı yapabileceğini düşünüyorlar. Uzmanlara göre bunun aksi bir durum söz konusu olursa Hamas, İsrail'in bu şekilde kalmasının, sürgün planını hızlandırmak, olası ateşkesin sona ermesinden sonra askeri bölgeler dayatmak ve anlaşmayı bozmak için bir manevra olduğunu düşünerek bunu reddedecek.

İki Filistinli kaynak cumartesi günü, Doha’daki müzakerelerin, İsrail'in cuma günü sunduğu, İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması ve konumlandırılması için hazırladığı çekilme haritasında ısrar etmesi nedeniyle, karmaşık zorluklarla karşı karşıya olduğunu bildirdi. Bu plan, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin yüzde 40'ından fazlasında kalmasını öngörüyor, ancak Hamas bunu reddediyor.

Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan kaynaklardan biri, ‘Hamas’ın müzakere heyetinin İsrail'in sunduğu haritaları kabul etmeyeceğini, çünkü bu haritaların Gazze Şeridi'nin yaklaşık yarısının yeniden işgalini meşrulaştırdığını ve İsrail'in insani olduğunu söylediği ve Gazze Şeridi'nin güneyinde yer alacak ve yaklaşık 600 bin Filistinliyi barındıracak olan şehre atıfla Gazze Şeridi'ni Nazi kampları gibi geçiş noktaları ve seyahat özgürlüğü olmayan izole bölgeler haline getirdiğini’ vurguladı.

Diğer kaynak, Hamas'ın İsrail güçlerinin 2 Mart'tan sonra, yani iki ay süren ateşkesin çökmesinden sonra yeniden kontrol altına aldığı tüm bölgelerden çekilmesini talep ettiğini belirtti. İsrail’i, ‘soykırım savaşını sürdürmek için oyalamaya devam etmek ve anlaşmayı engellemekle’ suçladı.

Kaynak, Katarlı ve Mısırlı arabulucuların ‘taraflara, ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Doha'ya gelene kadar çekilme müzakerelerini ertelemelerini’ istediklerini, ancak ‘yardımlar ve esir takası konusunda ilerleme’ kaydedildiğini belirtti.

ABD merkezli haber sitesi Axios, bazı kaynaklardan, ABD'nin Hamas'tan İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesini tartışmayı ertelemesini ve diğer konulara geçmesini istediğini, böylece esir takası anlaşması müzakerelerinin çökmesini önlemeye çalıştığını aktardı.

juı
Yaralıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta bulunan Kızıl Haç kliniğine taşıyan Filistinliler (AFP)

Reuters, cumartesi günü Filistinli ve İsrailli kaynaklardan benzer bir doğrulama aktardı. Doha görüşmelerinin, İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesi konusunda tıkanma yaşadığını, Hamas Hareketi’nin İsrail'in önerdiği çekilme haritalarını reddettiğini, çünkü bu haritaların toprakların yaklaşık yüzde 40'ını İsrail kontrolünde bırakacağını, bunların arasında güneydeki Refah bölgesi ve Gazze'nin kuzeyindeki ve doğusundaki diğer bölgelerin de bulunduğunu belirtti. Kaynaklar, ‘görüşmelerin devam etmesinin beklendiğini’ ifade ettiler.

Mısır Dışişleri Konseyi üyesi Reha Ahmed Hasan, İsrail'in, güneydeki Morag Ekseni de dahil olmak üzere birçok yerden çekilmeyerek Filistinlileri sürmeye devam etmek gibi kendi şartlarını dayatmak istediğini düşünüyor. Kuzey bölgesini askeri olarak kontrol altına alarak buradaki nüfusu sürme olasılığı olduğunu ifade eden Hasan, böylece ateşkes sona erdikten sonra Filistinlilerin sürülmesinin kolaylaşacağına dikkati çekti. Hasan, ABD'nin İsrail'e baskı yapmamasının müzakerelere zarar verdiğini ve bu tür konuların ertelenmesinin bir fayda sağlamayacağını, bunların erken çözülmesi gerektiğini, çünkü bu konuların belirleyici olduğunu vurguladı.

Hasan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Anlaşmaya varılmasının gecikmesi, engellerin devam etmesi ve Filistinlilerin hedef alınması nedeniyle, direnişin İsrail'e teslim olmasını isteyen bir manevra ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyoruz ve Hamas bunu kabul etmeyecektir. ABD’nin İsrail'e baskı yapmaktan başka seçeneği yok. Özellikle Kahire'nin talep ettiği Mısır sınırındaki Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’ndan çekilme gibi henüz çözülmemiş ve belirsizliği devam eden başka konular da var.”

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal, Hamas'ın talebi olan İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesinin gerçekleşmemesi halinde bunun müzakereleri engelleyebileceğini düşünüyor. Nazzal, çekilme maddesinin ertelenmesinin müzakereleri kurtarmak için yapılan bir girişimden ibaret olduğunu ve Netanyahu hükümetinin çekilme gibi siyasi konularda taviz vermediği sürece, Washington veya İsrail'in iddia ettiği gibi anlaşmanın yakın zamanda imzalanmayacağını belirtti.

Cuma günü ABD ziyaretinden dönmeden önce, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, perşembe günü yaptığı açıklamada, “Birkaç gün içinde (anlaşmayı) tamamlayabileceğimizi umuyorum” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz hafta Beyaz Saray'da Netanyahu ile iki kez görüşen Trump, yakın zamanda ateşkes sağlanacağına dair açıklamalarını yineledi ve bu haftayı (yani birkaç gün sonra) olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da perşembe günü yaptığı açıklamada, anlaşmaya varılması konusunda ‘büyük umutları’ olduğunu söyledi.

dfgthy
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Ancak sahada durum bu umutların aksine gelişiyor. Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal yaptığı açıklamada cumartesi günü 20'den fazla Filistinlinin öldüğünü ve İsrail ordusunun son 48 saat içinde Gazze Şeridi'nde ‘yaklaşık 250 terörist hedefi vurduğunu’ söyledi.

Hamas, İsrail ordusuna karşı operasyonlarını sürdürürken, İsrail ordusu cuma günü, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus kentinde çıkan çatışmalarda Golani Tugayı'na bağlı keşif biriminden bir subayın öldürüldüğünü, ayrıca Gazze'nin kuzeyinde çıkan çatışmada iki askerin yaralandığını açıkladı. Bu açıklamadan iki gün önce Gazze'nin güneyinde kaçırılmak üzere olan bir İsrail askerinin öldürüldüğü bildirilmişti.

Birleşmiş Milletler (BM), cumartesi günü yaptığı ortak açıklamada, Gazze'deki yakıt kıtlığının kritik seviyelere ulaştığı konusunda uyarıda bulundu. BM’nin aralarında İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Gıda Programı (WFP) da bulunduğu yedi ayrı kuruluşu tarafından yapılan ortak açıklamada, “Yakıt, Gazze'de hayatta kalmanın bel kemiğidir” denildi.

Bu olumsuz gelişmeler devam ederken Reha Ahmed Hasan, Trump'ın dün değil, bugün bir anlaşma sağlayabileceğini düşünüyor. Hasan’a göre ABD'nin tutumu, İsrail'e baskı uygulayarak bir anlaşma sağlamaya ve Gazze'yi yerinden etme ve yok etme planlarından vazgeçmeye yönelik gerçek bir adım atarak tüm bu sorunları sona erdirebilir.

Bu görüşe katılan Nizar Nazzal da Washington'ın, Nobel Barış Ödülü almayı uman Trump'ın çabalarının başarısız olmaması için müdahale edeceğini ve Netanyahu'yu daha geniş çaplı yayılma haritasını kabul etmeye zorlayacağını (bu cümle tuhaf geldi ama böyle yazıyordu) vurguladı. Ateşkes yapılmaması halinde İsrail Başbakanı’nın popülaritesinin daha da zarar göreceği ve İran'a karşı savaşından elde ettiği son siyasi kazanımlarını kaybedebileceği uyarısında bulunan Nazzal, bu nedenle Netanyahu'nun çıkarlarına en uygun olanın anlaşmayı geçici olarak kabul etmek olduğunu belirtti.