Tunus: Görevlerinden ihraç edilen onlarca Tunuslu güvenlik gücü protesto gösterisi düzenledi

Cumhurbaşkanı Kays Said'in kararlarına karşı geçen hafta başkentin merkezinde yapılan gösterilerden bir kare (EPA)
Cumhurbaşkanı Kays Said'in kararlarına karşı geçen hafta başkentin merkezinde yapılan gösterilerden bir kare (EPA)
TT

Tunus: Görevlerinden ihraç edilen onlarca Tunuslu güvenlik gücü protesto gösterisi düzenledi

Cumhurbaşkanı Kays Said'in kararlarına karşı geçen hafta başkentin merkezinde yapılan gösterilerden bir kare (EPA)
Cumhurbaşkanı Kays Said'in kararlarına karşı geçen hafta başkentin merkezinde yapılan gösterilerden bir kare (EPA)

Tunus’ta 2011 yılından bu yana işlerine son verilen çok sayıda güvenlik görevlisi, görevlerine geri dönme talebiyle başkentteki Tunus İçişleri Bakanlığı karargahı önünde açık oturma eylemi yaptı. Eylemciler görevden alınmalarının "siyasi nedenlerle gerçekleştiğini" ifade ettiler. Eylemciler ayrıca Raşid Gannuşi liderliğindeki Nahda hareketini işlerinden ihraç edilmelerinin arkasında olmakla suçladılar.
Tunus Yerinden Edilmiş Kişiler Komitesi Başkanı Eymen el-Fahim, resmi Tunus Haber Ajansı'na (TAP) şunları söyledi: “İşten çıkarılan bini aşkın güvenlik görevlisinden yaklaşık 300'ü yıllar önce görevlerine geri dönme talebinde bulundu. Halihazırdaki İçişleri Bakanı Tevfik Şerafeddin, şikayetleri incelemeye ve her hak sahibini yeniden göreve getirmeye dair söz verdi.”
 İşten çıkarılan güvenlik görevlileri, haklarında alınan "idari kararların sertliği" karşısında öfkelerini dile getirirken, kendilerine atfedilen “idari hataların” kesin bir ihraç kararını gerektirmediğini kaydettiler. Eylemciler özellikle 2011'den sonraki ilk yıllarda, Nahda iktidarı döneminde siyasi düşüncelerin kurbanı olduklarını ileri sürdüler.
Aynı kapsamda, İç Güvenlik Güçleri Genel Sekreterliği Başkan Yardımcısı Murad Rabeh, “Yönetim, göreve iade taleplerini daha fazla araştırmaya ve kapsamlı incelemeye çağrılıyor. Bu da yasalara ve mesleki düzenlemelere göre geri dönme hakkına sahip olanlar ile olmayanlar arasında ayrım yapabilen konseyler aracılığıyla olur. Güvenlik teşkilatının disiplinini ve itibarını korumak kaygısıyla bu konseylerin tüm taleplere otomatik olarak yanıt vermesini beklemiyorlar. Ancak güvenlik görevlilerine yönelik ihraç işlemleri sürüyor” değerlendirmelerinde bulundu.
 Tunus Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Kays Said, İçişleri Bakanı'nı kabul etti ve görüşmede, yasanın uygulanması ve istisnasız herkesin yasaya saygı göstermesi konusuna değindi. Said, “Çünkü devlet hukuka dayanır ve hiçbir taraf hukuku ihlal edemez” dedi.
Öte yandan Nahda Hareketi’nin eski yöneticilerinden Abdülhamid el-Cellasi, cumhurbaşkanını “ülkenin cumhurbaşkanı olamamakla” suçladı. 25 Temmuz'dan bu yana liderliğini yaptığı “siyasi darbenin” yönetiminde de başarısız olduğunu vurgulayan El-Cellasi, “Bu (siyasi darbe), durumun kötüleşmesine katkıda bulundu ve Tunus'ta daha fazla gerilim yarattı” şeklinde konuştu.
 Tunus’ta eski bakan ve muhalefet kanadındaki Demokratik Akım Partisi Genel Sekreteri Muhammed Abbu, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in ‘ister meşru ister yasadışı yollarla, ne pahasına ve ne şekilde olursa olsun’ devrilmesi çağrısında bulundu.
 Katıldığı bir radyo programında Kays Said’in, 22 Eylül'den bu yana cumhurbaşkanı olmadığını savunan El-Cellasi, açıklamasına şu ifadelerle gerekçelendirdi: “Çünkü 22 Eylül'de yetkilerini genişleten yeni kararnameler yayımlayarak Tunus'ta tüm karar verme yetkisini ele geçirdi ve siyasi partilerin ve sosyal kuruluşların kamu yönetimine katılımını engelledi. Böylece tüm meşruiyetini kaybetti.”
El-Cellasi, Tunus'ta hüküm süren siyasi, sosyal ve ekonomik duruma ilişkin değerlendirmesinde, 25 Temmuz'da istisnai kararların alınmasından önceki durumun kötü olduğunu ancak bu tarihten sonra durumun daha da feci bir hal aldığını söyledi.
Said'in cumhurbaşkanı olmayı başaramadığını söyleyen El-Cellasi, “Cumhurbaşkanı Tunusluları birleştirir ve birliklerini korur. Bunlar onda olmayan özellikler.” dedi.
Aynı bağlamda, Abir Musa liderliğindeki Hür Anayasa Partisi, mevcut otoritenin, kitlelerin 25 Temmuz yürüyüşlerinde gündeme getirdikleri Parlamentonun feshedilmesi talebini dikkate almamasını kınadı. Kitleler ülkenin yaklaşık dört aydır tanık olduğu anayasal kurumlar krizini atlatmak ve halkın egemenliğini kullanabilmesini sağlamak için kısa sürede meclisin feshedilmesini ve erken seçime gidilmesini istiyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.