Denizaslanları insan işgali altındaki topraklarına geri döndü

Bu dönüş korumacılar arasında sevinç yaratırken, endişeye de neden oldu

Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)
Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)
TT

Denizaslanları insan işgali altındaki topraklarına geri döndü

Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)
Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)

Nesli tükenmekte olan Yeni Zelanda denizaslanları, yüzlerce yıl sonra üremek için anakaraya geri döndü.
Uzmanlara göre denizaslanları eskiden Yeni Zelanda kıyılarında ürüyordu ama insanların gelişiyle birlikte bölgeden uzaklaşmıştı.
O zamandan beri üremek için güneydeki Subantarktik Adaları'nı kullanan tür, popülasyonların artmasının ardından yeniden anakarada görülmeye başladı.

Uzmanlar endişeli
Denizaslanlarının topraklarını geri aldığı yorumlarını beraberinde getiren bu dönüş, korumacılar arasında sevinç yaratırken, endişeye de neden oldu.
eight_col_SEALION_WP_20150117_001.jpg
Deniaslanları Yeni Zelanda'nın Dunedin kentindeki bir havuzda da görüldü (Dunedin Kenti Koruma Kurumu)
Zira şimdilerde yürüyüş parkurları ve yüzme havuzlarında görülen hayvanların insanlarla tehlikeli etkileşimlere girebileceği düşünülüyor.
Uzmanlar, denizaslanlarının aslında zararsız olduğunu ama rahatsız edildiklerinde çevrelerindeki canlıları kovaladıklarını belirtiyor.
Michigan Eyalet Üniversitesi'nden gelen bir açıklamada, insanların anne denizaslanlarını kızdırabileceği ve hem kendileri hem de hayvanlar için tehlike yaratabileceği ifade edildi. 

Hayvanlar otomobillerle ezilme riski altında
Uzmanlara göre dişi denizaslanları, yeni doğan yavrularını agresif erkeklerin saldırılarından korumak için genellikle sahilden yaklaşık 2 kilometre kadar içeri taşıyor veya doğum yapmak için bu iç bölgeleri tercih ediyor.
Ancak bu bölgeler artık insan yerleşimlerine ev sahipliği yaptığı için hayvanlar, özellikle otomobiller yüzünden ezilme tehlikesiyle yüzleşiyor.
Yeni Zelanda'daki hayvanlar da şimdilerde bu tür tehlikelerle karşı karşıya. Örneğin ocak ayında bir dişi, bir golf sahasında doğum yapmış ve yetkililerin yakındaki bir yolu kapatmasına neden olmuştu.
72241c83a6d0f415164b11afbc16a4d5.jpg
Yetkililer üreme dönemindeki denizaslanlarını ve yavrularını korumak için etraflarını çitle çeviriyor (Jim Fyfe)
Yetkililer hayvanları korumak için gerekli önlemleri alsa da denizaslanlarının nerede görülebileceğini öngörmek zor.
Bu nedenle yaban hayatı uzmanları ve koruculardan alınan verilerle bir algoritma geliştiren bilim insanları şu anda denizaslanlarının gidebileceği olası rotaları tahmin etmeye çalışıyor.
Michigan Eyalet Üniversitesi'nden ekolog Veronica Frans, "Dişi deniz aslanlarının anakarada nereye gideceğini kesin olarak bilemesek de, faydalı tahminler yapmak için modelleri kullanabiliriz" ifadelerini kullanıyor.
Uzmanlar ülkenin güneyinde her yaz 20 yavrunun dünyaya geldiğini belirtiyor.
Nesli tükenme tehlikesi altındaki türün şu anda yaklaşık 10 bin üyesinin hayatta olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu üyeler de balıkçılığın olumsuz etkileri ve hastalık riskiyle karşı karşıya.

Independent Türkçe, Gizmodo, Washington Post



İkiye bölünse bile çalışmaya devam eden batarya üretildi

Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)
Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)
TT

İkiye bölünse bile çalışmaya devam eden batarya üretildi

Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)
Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)

İkiye katlansa veya bölünse bile çalışmaya devam eden batarya geliştirildi. 

Lityum iyon bataryalar, akıllı telefonlardan elektrikli araçlara kadar pek çok alanda kullanılıyor. Ancak alev almaya yatkın olmaları nedeniyle bilim insanları farklı seçenekleri araştırıyor. 

Bu çalışmalarda öne çıkan seçeneklerden biri de lityum sülfür bataryalar. Daha güvenli olması beklenen bu cihazlar ayrıca yüksek enerji yoğunluğu sunma ve ucuza mal edilme potansiyeliyle de öne çıkıyor.

Ancak lityum sülfür bataryalar, bütün bu artılarına rağmen uzun ömürlü değil. Bu bataryaları yüksek sıcaklıkta kararlı halde tutmak için karbonat bazlı elektrolit kullanılması öneriliyor.

Fakat katottaki sülfür, elektrolit içinde çözünmeye devam ederek katı bir çökelti oluşturuyor ve bataryanın kapasitesini düşürüyor. 

Çin Elektronik Bilimi ve Teknolojisi Üniversitesi'nden araştırmacılar, katot ve elektrolit arasına bir katman daha koymanın bu sorunu çözeceğinden yola çıkarak farklı maddelerle deneyler yürüttü. 

Bulgularını hakemli dergi ACS Energy Letters'ta 13 Eylül'de yayımlayan ekip, poliakrilik asidin sülfür-demir batarya katotlarında en iyi sonucu veren kaplama olduğunu saptadı.

Araştırmacılar bu kaplamayla hem esnek ve düz bir batarya olan kese pil hem de düğme pil prototipi üretti. 

Kese pil, 100 şarj-deşarj döngüsü boyunca herhangi bir bozulma belirtisi olmadan çalıştı. Ayrıca batarya ikiye katlandığında veya kesildiğinde de güç sağlamaya devam etti.

Çalışmaya liderlik eden Liping Wang, Interesting Engineering'e yaptığı açıklamada "Batarya, benzersiz tasarımı sayesinde kesildikten sonra da çalışmaya devam ediyor; iletken ağ fiziksel hasardan sonra bile sağlam kalıyor" diyerek ekliyor:

Bu muhtemelen mekanik kopmaya rağmen iyon ve elektron akışına izin veren sağlam ve esnek bir bağlayıcı sistem ya da yapısal tasarımdan kaynaklanıyor. İletken yollar, kesilme sırasında tamamen koparılmadığı için devre işlemeye devam ediyor.

Düğme pil ise 300 şarj-deşarj döngüsünün ardından kapasitesinin yüzde 72'sini korumayı başardı. 

Daha sonra kaplamayı diğer metallerden yapılmış katotlarda test eden ekip, lityum molibden ve lityum vanadyum batarya üretti. Bu piller de 300 şarj-deşarj döngüsü boyunca kapasitesini korudu.

Bulgular, sadece lityum sülfür bataryaların değil başka türden metallerle yapılanların da kaplamayla uzun ömürlü ve güvenli hale getirilebileceğine işaret ediyor.

Independent Türkçe, Interesting Engineering, Cosmos Magazine, EurekAlert, ACS Energy Letters