Denizaslanları insan işgali altındaki topraklarına geri döndü

Bu dönüş korumacılar arasında sevinç yaratırken, endişeye de neden oldu

Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)
Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)
TT

Denizaslanları insan işgali altındaki topraklarına geri döndü

Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)
Yeni Zelanda'nın Kakanui kentinde bir denizaslanı kanepede uyurken görüntülendi. Denizaslanlarının eskiden üremek için geldiği bölgeler şu anda insan işgali altında ( Kylie Evans / Washington Post)

Nesli tükenmekte olan Yeni Zelanda denizaslanları, yüzlerce yıl sonra üremek için anakaraya geri döndü.
Uzmanlara göre denizaslanları eskiden Yeni Zelanda kıyılarında ürüyordu ama insanların gelişiyle birlikte bölgeden uzaklaşmıştı.
O zamandan beri üremek için güneydeki Subantarktik Adaları'nı kullanan tür, popülasyonların artmasının ardından yeniden anakarada görülmeye başladı.

Uzmanlar endişeli
Denizaslanlarının topraklarını geri aldığı yorumlarını beraberinde getiren bu dönüş, korumacılar arasında sevinç yaratırken, endişeye de neden oldu.
eight_col_SEALION_WP_20150117_001.jpg
Deniaslanları Yeni Zelanda'nın Dunedin kentindeki bir havuzda da görüldü (Dunedin Kenti Koruma Kurumu)
Zira şimdilerde yürüyüş parkurları ve yüzme havuzlarında görülen hayvanların insanlarla tehlikeli etkileşimlere girebileceği düşünülüyor.
Uzmanlar, denizaslanlarının aslında zararsız olduğunu ama rahatsız edildiklerinde çevrelerindeki canlıları kovaladıklarını belirtiyor.
Michigan Eyalet Üniversitesi'nden gelen bir açıklamada, insanların anne denizaslanlarını kızdırabileceği ve hem kendileri hem de hayvanlar için tehlike yaratabileceği ifade edildi. 

Hayvanlar otomobillerle ezilme riski altında
Uzmanlara göre dişi denizaslanları, yeni doğan yavrularını agresif erkeklerin saldırılarından korumak için genellikle sahilden yaklaşık 2 kilometre kadar içeri taşıyor veya doğum yapmak için bu iç bölgeleri tercih ediyor.
Ancak bu bölgeler artık insan yerleşimlerine ev sahipliği yaptığı için hayvanlar, özellikle otomobiller yüzünden ezilme tehlikesiyle yüzleşiyor.
Yeni Zelanda'daki hayvanlar da şimdilerde bu tür tehlikelerle karşı karşıya. Örneğin ocak ayında bir dişi, bir golf sahasında doğum yapmış ve yetkililerin yakındaki bir yolu kapatmasına neden olmuştu.
72241c83a6d0f415164b11afbc16a4d5.jpg
Yetkililer üreme dönemindeki denizaslanlarını ve yavrularını korumak için etraflarını çitle çeviriyor (Jim Fyfe)
Yetkililer hayvanları korumak için gerekli önlemleri alsa da denizaslanlarının nerede görülebileceğini öngörmek zor.
Bu nedenle yaban hayatı uzmanları ve koruculardan alınan verilerle bir algoritma geliştiren bilim insanları şu anda denizaslanlarının gidebileceği olası rotaları tahmin etmeye çalışıyor.
Michigan Eyalet Üniversitesi'nden ekolog Veronica Frans, "Dişi deniz aslanlarının anakarada nereye gideceğini kesin olarak bilemesek de, faydalı tahminler yapmak için modelleri kullanabiliriz" ifadelerini kullanıyor.
Uzmanlar ülkenin güneyinde her yaz 20 yavrunun dünyaya geldiğini belirtiyor.
Nesli tükenme tehlikesi altındaki türün şu anda yaklaşık 10 bin üyesinin hayatta olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu üyeler de balıkçılığın olumsuz etkileri ve hastalık riskiyle karşı karşıya.

Independent Türkçe, Gizmodo, Washington Post



Dünya'nın bir uydusu daha oluyor

Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
TT

Dünya'nın bir uydusu daha oluyor

Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)

Dünya, uzaydaki bir göktaşını yakalayarak iki ay boyunca uydusu yapmaya hazırlanıyor. 

Gezegene yaklaşan asteroitler bazen atmosfere girmeden uzaklaşıp gidiyor, bazen de Dünya'ya çarparak yanıyor.

Fakat bazen de gezegenin yörüngesine takılıp kısa süreliğine Ay'a eşlik ediyorlar. 

NASA'nın fonladığı Asteroit Karasal Etkili Son Uyarı Sistemi (ATLAS) teleskoplarını kullanan gökbilimciler son sınıfta yer alan bir asteroit keşfetti. 

7 Ağustos'ta gözlemlenen gökcismine 2024 PT5 adı verildi. 

Madrid Complutense Üniversitesi'nden Carlos de la Fuente Marcos ve Raúl de la Fuente Marcos, 2024 PT5'in 29 Eylül'den 25 Kasım'a kadar Dünya'nın yörüngesinde döneceğini tespit etti. 

Research Notes of the American Astronomical Society adlı hakemli dergide yayımladıkları çalışmada, yaklaşık 10 metre çapındaki asteroidin 56,6 günün ardından tekrar Güneş'in yörüngesine girerek yolculuğuna devam edeceğini aktardılar. 

Dünya'nın yörüngesine bu şekilde giren asteroitlere mini uydu adı veriliyor. Ancak zaman zaman uzay çöpleri gibi yapay cisimler de mini uydu sanılabiliyor.

Raúl de la Fuente Marcos "Ne zaman yörüngesi Dünya'ya bu kadar benzeyen bir cisim keşfedilse, onun aslında bir uzay enkazı olma ihtimali var" diyor. 

Fakat yapılan gözlemlerin 2024 PT5'in doğallığına "şüphe bırakmadığını" ekliyor. 

Diğer yandan bazı bilim insanları, bu küçük asteroidin aslında mini uydu olmadığını savunuyor. Mini uyduların Dünya'nın çevresinde en az bir tam tur atması gerekiyor ve 2024 PT5, tam bir daire çizmeden yörüngeden ayrılacak.

İlginç bir şekilde Ay'ın kısa süreli yoldaşının kendisinden kopmuş olma ihtimali de var. 

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndan Paul Chodas, asteroidin geçmiş hareketlerinin, Ay'ın geçirdiği bir çarpışmadan kopmuş bir parça olabileceğine işaret ettiğini söylüyor. Fakat bu kesin bir şekilde doğrulanmadı.

Kasımda Dünya'nın yörüngesini terk edecek 2024 PT5'in Ocak 2025'te geri dönmesi bekleniyor. Bu ziyaretini daha kısa tutacak asteroit, muhtemelen 2055'te tekrar gelecek.

2024 PT5, küçüklüğü ve pek ışık yaymaması nedeniyle muhtemelen amatör teleskoplarla gözlemlenemeyecek. 

Independent Türkçe, IFL Science, New York Times, Research Notes of the American Astronomical Society