Libya'nın Terhune kenti sakinlerinden Hafter ve Seyfülislam'ın adaylığına tepki

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Libya'nın Terhune kenti sakinlerinden Hafter ve Seyfülislam'ın adaylığına tepki

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Libya'nın başkenti Trablus'un güneyindeki Terhune kentinde yüzlerce kişi, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter ile Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam Kaddafi'nin başkanlık seçiminde aday olmasına tepki gösterdi.
Hafter'e bağlı milislerden 5 Haziran 2020'de kurtarılan ve yeni toplu mezarların ortaya çıkarılmaya devam ettiği Terhune'de, Hafter ve Seyfülislam'ın devlet başkanlığı adaylığını protesto için "Seçim Sürecini Düzeltme Ulusal Forumu" düzenlendi. Foruma, yetkililer ve belediye başkanlarının yanı sıra çok sayıda vatandaş katıldı.
Protestolarla geçen forumda, "Utanç verici bu yolla seçimlere hayır", "Seçimlerden önce anayasal altyapı oluşturulsun", "Seyfülislam'ın adaylığına hayır" ve "Toplu mezarlar insanlık suçudur" yazılı dövizler taşındı.

Zintan Belediye Başkanı Mustafa el-Baruni, AA muhabirine yaptığı açıklamada, etkinliği felaketlerin yaşandığı Terhune kentinde gerçekleştirdiklerini söyledi.
"Seçimler için taraflı ve dışlayıcı kanunlar çıkardılar, bunları yalanla ve hile ile yaptılar. Bunu kabul etmiyoruz. Yıllarca diktatörlükle yönetilen Libya'ya demokrasiyi getirenler 17 Şubat devrimcileridir" diyen Baruni, fedakarlıkla ve vatanperverlikle alakası olmayan bazı kişilerin bir yerlere geldiğini, sonra da Libya halkını kandırmaya çalıştığını, bunu kabul etmediklerini belirtti.
Trablus Derneği Başkanı Abdulhafiz el-Belazi ise başta Hafter olmak üzere Terhune'de toplu mezarlar açılmasına sebep olan hiçbir savaş suçlusunun devlet başkanlığı adaylığını istemediklerini dile getirdi.
Seçimleri desteklediklerini ancak bunun doğru bir zemin üzerinde olması gerektiğini kaydeden Belazi, önce genel seçimler, sonra anayasa referandumu ardından da başkanlık seçimlerinin yapılması gerektiğini ifade etti.
Hafter milislerinin Terhune'yi kontrol altında tuttuğu dönemde kaçırılan oğlunun cesedine halen ulaşamayan baba Muhammed Ali Misbah el-Mukri ise "Tüm vatandaşların hakkını garanti altına alan anayasal bir zemin olmadan seçime gidildiğine ilk defa tanık oluyorum" diyerek seçim sürecine tepki gösterdi.

Libya'da başkanlık seçimleri
Libya Yüksek Seçim Komisyonu, dün yaptığı yazılı açıklamada, başkanlık seçimi için başvuran aday sayısının 23'e ulaştığını bildirmişti.
24 Aralık'ta düzenlenecek seçimler için Hafter ile Seyfülislam Kaddafi'nin yanı sıra eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa adaylık başvurusunda bulunmuş, Tobruk Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih de aday olacağını açıklamıştı.
Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'nin ilerleyen günlerde adaylığını açıklamasının beklendiği seçim için başvuru süresi 22 Kasım'da sona erecek.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.