Ali Yahya
Sahel Bölgesi, Paris yönetimi kuvvetlerini kuzey Mali'den çektiğini açıkladığından bu yana terör faaliyetlerinde ciddi bir artışa tanıklık ediyor. Söz konusu endişeyle eş zanlı olarak Fransa ve Birleşmiş Milletler askeri saldırılarında terörist unsurlar da etkisiz hale getiriliyor.
Devam eden terör saldırılar
Sahel'deki ülkeler sivilleri, hükümet güçlerini ve yabancıları hedef alan terör saldırılarından kurtulamıyor. Mali’de bir askeri konvoya birkaç gün önce düzenlenen saldırıda 9 asker yaşamını yitirmiş, 11’i de yaralanmıştı. Diğer yandan 15 militan etkisiz hale getirilirken 20 araca da el konuldu.
Nijer’de ise Tillaberi bölgesinde bir camiye düzenlenen saldırıda 10 kişiyi öldüren silahlı grupların Banibango’da bir çarşıyı hedef almaları sonucu 4 kişi öldü. Bazı arabaları ateşe veren gruplar malları ve erzakları da yağmaladılar. Harekete geçen ordu güçleri 11 askerin ölümüne yol açan çatışmada söz konusu gruplardan 40 kişiyi etkisiz hale getirmeyi başardı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre benzer bir sürece tanıklık eden Burkina Faso’da da bu ayın başlarında silahlı kişiler, sahil bölgesinde bir grup sivile saldırarak 10 kişiyi öldürdü, birçoğunu da yaraladı.
Saldırı ve yanıt
Sahel Bölgesi’nde son düzenlenen kanlı saldırıda Nijer'in güneybatısında 25 kişi silahlı kişilerce öldürüldü. Tahu bölgesindeki Tillia Belediye Başkanı Attawane Abeitane salırıya ilişkin şu açıklamada bulundu:
“Motosikletli saldırganlar yerel bir sivil savunma kampına baskın düzenledi. Nijer güvenlik güçlerinin bölgedeki saldırıya yanıt verdi. Silahlı çatışmalar birkaç saat boyunca sürdü.”
Kısa süre sonra Fransız güçleri de saldırıya cevap verdi. Düzenlenen hava saldırısında yaklaşık 20 terörist öldürüldü. Fransa Genelkurmay Başkanlığı, olayın Mali sınırına 1,5 kilometre uzaklıkta, Sahel ve Sahra DEAŞ’ının faaliyet gösterdiği bölgede kaydedildiğini duyurdu.
Kabileler arası misilleme
Siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler profesörü Abdulvahhab Hafyan, bölgedeki kaosun sık tekrar ettiğini ve sivillerin öldürülmesi nedeniyle aşiretler arasında misillemeler yaşandığını belirtti. Bu nedenle saldırıların yoğunlaştığını aktardı.
Devletin başarısızlığı neticesinde kargaşaya yol açan keskin aşiretsel ve etnik bölünme ile çatışmaların Fransızların geri çekilmesiyle körüklendiğini belirten Hafyan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kuzey Nijer ve Mali'deki kanlı çatışmalar gelecekte parlayacak. Ancak etnik çatışmalar siyasi amaçlar doğrultusunda, terörist gruplar için yakıt rolü oynuyor.”
Sorumluluğun merkezi rejimlerde ve herhangi bir yumuşak geçiş planı olmaksızın çekilen Fransa'da olduğunu söyleyen Hafyan, güvenlik ve istikrarın yeniden sağlanmasının merkezi yetkililerin diyalog kurmasından, söz konusu kesimleri siyasi sürece ve devlet inşa sürecine entegre etmesinden geçtiğini vurguladı.
Komşu ülkelerin taraflar arasındaki sürtüşmeyi sona erdirmede aktif rol oynayabileceğini belirten Hafyan, bunu başarmak için merkezi hükümetlere baskı yapabileceğini kaydetti. Ancak söz konusu ülkelerin pozisyonlarının değişken olduğuna dikkat çekti.
Silahlı şiddet, katil ve yerinden etme
Bölgede yaşanan şiddet, merkezi yetkilileri bazı köyleri boşaltmaya, nüfusu daha büyük köylerde toplamaya zorluyor. Özellikle Burkina Faso, Mali ve Nijer'de milyonlarca kişi evlerini terk etmek zorunda kalıyor. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, son iki yılda, yalnızca Burkina Faso'da 1,3 milyon kişinin yerinden olduğu tahmininde bulundu.
Fransa Araştırma ve Uluslararası Politikalar Merkezi’nin yayınladığı araştırmaya göre Fransa başta DEAŞ'ın Büyük Sahra Çölü örgütü lideri Adnan Ebu Velid el-Sahravi'nin ağustos ayı ortalarında öldürülmesi olmak üzere Batı Afrika kıyılarındaki terör örgütleri liderlerine ağır darbeler indirdi. Merkez aynı zamanda bu başarının Sahel Bölgesi’ndeki DEAŞ’ın çöküşün eşiğinde olduğu anlamına gelmediğini, terörle mücadeleyi sekteye uğratan gelişmelerin ardından bölge güçlerinin yürüttüğü görevin daha karmaşık hale geldiğini vurguladı.
Durumun kötü yönetimi
Siyaset bilimi alanında çalışmalar yürüten Profesörü Mebruk Kahi de konuya ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
“Sahel'de terör saldırılarının artması, Fransa'nın durumu kötü yönetmesinin ve güvenlik yaklaşımındaki başarısızlığının yanı sıra Mali ve Çad'daki siyasi ve güvenlik istikrarsızlığının ve Nijer, Burkina Faso ve Moritanya'da iç tartışmaya sahne olan, terörist grupların silahsız sivilleri öldürmense imkan tanıyan kırılganlığın kaçınılmaz bir sonucu sayılıyor. Terörizm hiçbir zaman güçlü olmadı ancak zayıf güvenlik performansı ve Sahel ülkeleri arasındaki koordinasyon eksikliği suç gruplarına imkan sağladı. Şu an El Kaide ile DEAŞ arasında bölgeyi yönetmek için bir mücadelede olduğundan bahsetmek mümkün değil.”
