Zeydan: Libya Cumhurbaşkanı adaylarının çoğu gerekli niteliklerden yoksun

Eski Libya Başbakanı, İhvan’ın halk arasındaki etkisini kaybettiğini söyledi

Eski Libya Başbakanı Ali Zeydan (AFP)
Eski Libya Başbakanı Ali Zeydan (AFP)
TT

Zeydan: Libya Cumhurbaşkanı adaylarının çoğu gerekli niteliklerden yoksun

Eski Libya Başbakanı Ali Zeydan (AFP)
Eski Libya Başbakanı Ali Zeydan (AFP)

Eski Libya Başbakanı Ali Zeydan, ülkesinin, yolsuzlukların artışına yol açan karışıklıklar ve kötü yönetim sebebiyle çok sıkıntı çektiğini belirtti. Eski Başbakan bu koşulların, son on yılda siyasi çatışmaların gölgesinde, vatandaşların omuzlarında yük haline gelerek yaşam koşullarının ve temel hizmetlerin bozulmasına ve Libya işlerine dış müdahalenin artmasına yol açtığını söyledi. Ali Zeydan Libya cumhurbaşkanlığı adaylarının çoğunun, bu son derece mühim pozisyonu üstlenmek için gerekli niteliklerden yoksun olduğuna vurguladı.
Cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık dosyasını sunan Zeydan, yaklaşan seçimlerle ilgili uluslararası tutumun yanı sıra ABD veya İngiltere gibi büyük ülkelerin belirli bir adayı destekleme konusunda taraf tutmaları hakkında konuştu. Zeydan Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, “Siyah at (Dark Horse) teorisi olarak bilinen şey, yalnızca medya kullanımı çerçevesinde gündeme geliyor, dolayısı ile artık kabul edilmiyor” dedi.
Zeydan açıklamasına şöyle devam etti:
“Cumhurbaşkanlığı görevine gelen herhangi bir kişi zaten ABD ile ilgilenecek ve ABD yönetiminin anlaşma için açık olmasını memnuniyetle karşılayacaktır, dolayısı ile ABD için belirli bir aday hazırlamasına gerek yok.”
71 yaşındaki Zeydan, ülkenin cumhurbaşkanını seçme kararının Libya’nın elinde olacağını, ister sınır komşusu ister bölge ülkesi olsun, Libya krizi ile ilgili herhangi bir başkent ve ülke, etkisinin boyutu ve sınırları içerisindeki müttefiklerinin gücü ne olursa olsun, cumhurbaşkanlığı seçimde herhangi bir aday için bir kapı aralamayacaklarını düşündüğünü söyledi.
Şubat Devrimi, el-Kerame (Onur) Akımı ve önceki rejimin destekçileriyle bağlantılı isimler arasında, seçim sonrası dönemde Libya sahnesinde etkili bir isim olarak varlıklarının korunmasını sağlamak amacıyla gizli ittifak kurdukları haberleri ile ilgili de konuşan Zeydan, “Bu isimlerin çoğunun büyük halk kitleleri yok, bu nedenle ittifaklar kurarak şanslarını artırmaya çalışıyorlar, hepsi birbirinden faydalanmak istiyor.” dedi.
Zeydan yaklaşan seçimler için adaylar hakkındaki görüşü ile ilgili olarak “Yıllar önce bıraktığım siyasi haritanın, birçok değişikliğe tanık olduğunun ve elbette birçok adayın olduğunun farkındayım, ancak adayların birçoğu, siyasi tecrübe, devlet yönetimi yöntemleri ve dış ilişkiler konusu, Libya’nın çıkarlarını destekleyecek ilişkileri dengelemenin önemi ve en önemlisi, çoğu krize uygulanabilir çözümlerin sağlanmasını destekleyen, tarihsel ve toplumsal karmaşaları içeren geçmişe sahip Libya zihniyetinden yoksunlar” dedi.
Zeydan, silah zoruyla sonuçlarının değiştirilmesinin yaygın bir durum olduğunu ve Şubat Devrimi’nden bugüne kadar siyasi sahnede silahlı oluşumların hakimiyeti devam etmesine neden olduğunu kabul etmesine rağmen seçim sürecinin oylamadan önce yada oylama sonrasında silah zoruyla sonuçların değiştirilmesini uzak bir ihtimal olarak değerlendirdi. Libyalıların çoğunluğunun seçimlerin yapılmasını istediğine dikkat çekti. Zeydan bununla ilgili olarak “Seçimlerin düzenlenmesine karşı olan tek grup, seçim yasalarını reddetme bahanesini kullanan, ideolojik mensubiyetleri ve özellikle de siyasi İslam hareketiyle tanınlardır. Silahlı oluşumlar konusunda ise, içlerinden hiçbiri tek başına ülke çapında bir şehri veya bütün bir bölgeyi kontrol altına alamadılar.” dedi.
Nida el-Kardabiye Partisi Genel Başkanı Zeydan ayrıca, birçok kişinin, kazanmaları halinde özellikle ülkenin doğusu ve batısı arasında silahlı çatışmanın yaşanması olasılığını yenileyeceğinden korktuğu tartışmalı isimlerin kazanmasını uzak bir ihtimal olarak gördüğünü belirtti ve Libyalıların herhangi bir tarafın çıkarları için tekrar savaşa girme riskini almayacaklarını söyledi.
Zeydan Libya’daki İhvan örgütü ve seçim kampanyası üzerindeki etkisinin ne kadar olabileği hakkında “Libya’nın siyasi sahnesindeki aktörlerin onlardan uzak durmasının yanı sıra İhvan halk arasındaki etkisini de kaybetti.” dedi. Eski başbakan sözlerini şu ifadeleri ekledi:
“Bununla birlikte bu, cumhurbaşkanlığına gelirsem onlarla veya herhangi bir tarafla, kişisel hesapları kapatabileceğim anlamına gelmez. Bu aynı zamanda, yeniden hedef olma korkusuyla şimdilik hareketlerimi azaltmaya çalışacağım anlamına da gelmiyor. Doğuda, batıda ve güneyde özgürce hareket ediyorum ve herkesten büyük destek görüyorum.”



Birleşmiş Milletler, Gazze Şeridi'nde ‘kıtlık’ olduğunu resmi olarak doğruladı

Gazze Şeridi'nde gıda yardımı almak için birbirleriyle yarışan çocuklar ve kadınlar (AP)
Gazze Şeridi'nde gıda yardımı almak için birbirleriyle yarışan çocuklar ve kadınlar (AP)
TT

Birleşmiş Milletler, Gazze Şeridi'nde ‘kıtlık’ olduğunu resmi olarak doğruladı

Gazze Şeridi'nde gıda yardımı almak için birbirleriyle yarışan çocuklar ve kadınlar (AP)
Gazze Şeridi'nde gıda yardımı almak için birbirleriyle yarışan çocuklar ve kadınlar (AP)

Birleşmiş Milletler Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) tarafından hazırlanan yeni bir rapor, Gazze Şeridi'nde yarım milyondan fazla insanın ‘aşırı açlık ve yetersiz beslenmeden kaynaklanan ölüm’ ile karakterize edilen kıtlık koşullarında yaşadığını doğruladı. Bu, Ortadoğu'da kıtlığın resmi olarak doğrulandığı ilk durum. Raporda, bu koşulların önümüzdeki haftalarda Gazze şehrinden Deyr el-Belah ve Han Yunus'a yayılmasının beklendiği belirtildi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Dünya Gıda Programı (WFP) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), hayatları kurtarmak için acil ateşkes ve tam, engelsiz insani yardım erişiminin gerekli olduğunu vurgulayan ortak bir bildiri yayınladı. Şarku’l Avsat'ın ulaştığı bildiride kuruluşlar, kıtlığın her ne pahasına olursa olsun durdurulması gerektiğini vurguladı. Bildiride, özellikle sivillerin zorlu koşullarda yaşadığı Gazze Şeridi'nde askeri gerginliğin daha da şiddetlenmesinin, kaçamayan çocuklar, kadınlar, yaşlılar ve engelliler için korkunç sonuçlar doğuracağı uyarısında bulunuldu.

Şok edici rakamlar

Raporda, eylül ayı sonuna kadar 640 bin kişinin felaket düzeyinde gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalacağı ve açlık endeksinin 5. aşamasına gireceği belirtildi. Bu arada, 1,14 milyon kişi endeksin 4. aşamasında, 396 bin kişi ise üçüncü aşamada (kriz) olacak. Raporda, Gazze Şeridi'ndeki tarım arazilerinin yüzde 98'inin hasar gördüğü veya erişilemez durumda olduğu ve her on kişiden dokuzunun defalarca yerinden edildiği vurgulandı. Raporda, gıda fiyatlarının rekor seviyelere ulaştığı, yemek pişirmek için gerekli yakıt ve suyun kıt olduğu ve pazar ve hizmet sisteminin çöktüğü ifade edildi.

Çocukların ve kadınların çektiği acılar

BM raporuna göre, geçtiğimiz temmuz ayına ait veriler, Gazze Şeridi'nde 12 binden fazla çocuğun akut yetersiz beslenmeden mustarip olduğunu, bu sayının şimdiye kadarki en yüksek rakam olduğunu ve yıl başından bu yana altı kat arttığını gösteriyor... Bunların yaklaşık yüzde 25'i, en tehlikeli ve ölümcül olan ‘şiddetli akut yetersiz beslenmeden’ mustarip. Hayati tehlike arz eden yetersiz beslenmeden mustarip hamile ve emziren kadınların sayısı mayıs ayında 17 bin iken, bu sayının 2026 ortasına kadar 55 bine çıkması bekleniyor. Raporda, her beş çocuktan birinin erken doğduğu veya düşük doğum ağırlığıyla doğduğu ve bağışıklık sisteminin zayıflığı nedeniyle ishal ve solunum yolu enfeksiyonları gibi yaygın hastalıkların ölümcül hale geldiği belirtildi.

Trajik koşullar

Rapora ilişkin yorumda bulunan FAO Genel Direktörü Qu Dongyu, “Gazze halkı hayatta kalmak için tüm imkanlarını tüketti. Açlık ve yetersiz beslenme her gün can almakta. Gıdaya erişim lüks değil, temel bir insan hakkıdır” ifadelerini kullandı.

WFP İcra Direktörü Cindy McCain ise şunları söyledi: “Kıtlık uyarıları aylardır açıkça ortada. Şu anda ihtiyaç duyulan şey, yardımı büyük ölçüde artırmak ve gıdanın en çok ihtiyacı olanlara ulaşmasını sağlamak için daha güvenli koşullar yaratmak.”

UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell, “Kıtlık Gazze’de trajik bir gerçeklik ve Deyr el-Belah ile Han Yunus'ta yakın bir tehdit. Kaybedecek zaman yok; çocuklar gözlerimizin önünde açlık ve hastalıktan ölüyor” şeklinde konuştu.

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, ‘ateşkesin artık ahlaki ve insani bir zorunluluk olduğunu’ vurguladı. Ghebreyesus, “Basit hastalıklar açlık nedeniyle ölümcül hale geliyor ve çökmüş sağlık sistemi acil desteğe ihtiyaç duyuyor” dedi.

Dört kuruluş, acil bir çağrıda bulunarak, kıtlığın daha da kötüye gitmesini önlemek için derhal ve kalıcı bir ateşkes, yardımların engelsiz ulaştırılması, gıda tedarikinin önemli ölçüde artırılması, dağıtım mekanizmalarının iyileştirilmesi, sağlık, su ve sanitasyon sektörlerine acil destek sağlanması ve ticaret akışlarının, temel hizmetlerin ve yerel gıda üretiminin yeniden sağlanması çağrısında bulundu.


Muhammed bin Selman ve Sisi ilişkileri ve gelişmeleri görüştü

Prens Muhammed bin Selman, dün NEOM Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'yi kabul etti (SPA)
Prens Muhammed bin Selman, dün NEOM Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'yi kabul etti (SPA)
TT

Muhammed bin Selman ve Sisi ilişkileri ve gelişmeleri görüştü

Prens Muhammed bin Selman, dün NEOM Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'yi kabul etti (SPA)
Prens Muhammed bin Selman, dün NEOM Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'yi kabul etti (SPA)

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, dün NEOM Sarayı'nda düzenlenen görüşmede, ikili ilişkileri ve uluslararası gelişmeleri ele aldı. İki lider, başta Filistin'deki gelişmeler olmak üzere bölgedeki son gelişmeleri görüştü.

Toplantıya Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Devlet Bakanı, Kabine Üyesi ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve Suudi Arabistan Genel İstihbarat Servisi Direktörü Halid el-Humeydan ve ilgili yetkililer katıldı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi Muhammed el-Şenavi yaptığı açıklamada, toplantıda bir dizi ikili iş birliği konusunun yanı sıra bölgesel ve uluslararası alanda karşılıklı ilgi duyulan konulardaki gelişmelerin derinlemesine ele alındığını belirtti. Toplantıda ayrıca, Mısır'ın Gazze Şeridi'nde çeşitli taraflarla koordinasyon halinde ateşkes sağlama çabaları da ele alındı.

El-Şenavi, Sisi'nin, son olarak Riyad ve Paris'in ortak liderliğinde New York'taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde düzenlenen "İki Devletli Çözüm" konferansının sonuçları olmak üzere, Suudi Arabistan'ın Filistin sorununa ilişkin girişimlerine Mısır'ın verdiği desteği teyit ettiğini belirtti.


Yeni Suriye Süveyda sınavıyla karşı karşıya

19 Temmuz 2025'te çekilen bir hava fotoğrafı, Dürziler ve Bedeviler arasındaki çatışmalar sırasında Süveyda üzerinde yükselen dumanı gösteriyor (DPA)
19 Temmuz 2025'te çekilen bir hava fotoğrafı, Dürziler ve Bedeviler arasındaki çatışmalar sırasında Süveyda üzerinde yükselen dumanı gösteriyor (DPA)
TT

Yeni Suriye Süveyda sınavıyla karşı karşıya

19 Temmuz 2025'te çekilen bir hava fotoğrafı, Dürziler ve Bedeviler arasındaki çatışmalar sırasında Süveyda üzerinde yükselen dumanı gösteriyor (DPA)
19 Temmuz 2025'te çekilen bir hava fotoğrafı, Dürziler ve Bedeviler arasındaki çatışmalar sırasında Süveyda üzerinde yükselen dumanı gösteriyor (DPA)

Suriye'nin yeni yönetimi, güneydeki Süveyda vilayetinde, artan özyönetim girişimleri ve bağımsızlık taleplerinin yükselişiyle gerçek bir sınavla karşı karşıya. Temmuz ortasında patlak veren durum, Dürzi grupları ile hükümet kurumları arasındaki çizgiyi yeniden çizerken, İsrail, vilayetteki çalkantılı durumdan faydalanma girişimlerinde bulundu.

Dürzi liderler, eyaletin güvenlik ve hukuk işlerini yönetmek üzere yeni kurulan komitelerin "geçici devlet boşluğunu doldurduğunu" vurgulasa da Dürzi toplumu arasında Suriye'den ayrılma çağrıları nedeniyle bu hamleye dair şüpheler devam ediyor.

Süveyda'daki Yüksek Hukuk Komitesi sözcüsü Safa Cudya, "Komite, bu birliği güvence altına alan kapsamlı bir anayasa aracılığıyla ülkenin birliğini korumayı amaçlıyor" dedi.

Ancak araştırmacı Mustafa Naimi'ye göre Suriye hükümeti, “gerginlik odaklarını kontrol altına almaya ve ortadan kaldırmaya çalışıyor”. Naimi, “iç bölünmeyi pekiştiren hareketlerin sadece Süveyda ile sınırlı kalmayacağını, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ve ABD'nin etkisi altındaki diğer illere de sıçrayacağı” uyarısında bulundu. El-Naimi, “silahlı grupların siyasi ve askeri kararları kontrol etmeye devam etmesine rağmen, hükümetin Süveyda'yı devlete entegre etme konusunda ciddi olduğunu” vurguladı.