Bitkilerin büyümesiyle ilgili 50 yıllık gizem çözüldü

Zhenbiao Yang, araştırmasında Arabidopsis bitkilerini kullandı (Kaliforniya Üniversitesi)
Zhenbiao Yang, araştırmasında Arabidopsis bitkilerini kullandı (Kaliforniya Üniversitesi)
TT

Bitkilerin büyümesiyle ilgili 50 yıllık gizem çözüldü

Zhenbiao Yang, araştırmasında Arabidopsis bitkilerini kullandı (Kaliforniya Üniversitesi)
Zhenbiao Yang, araştırmasında Arabidopsis bitkilerini kullandı (Kaliforniya Üniversitesi)

Kaliforniya Üniversitesi liderliğindeki bir araştırma ekibi, ilk kez küçük moleküllerin tek bir bitki hücresini büyük bir ağaca dönüştürdüğünü gösterdi.
Bilim insanları yüzyıl öncesine kadar tüm bitkilerin büyümeleri için oksin molekülüne (bitkilerde büyüme ve gelişmeyi etkileyen en önemli hormonlardan biri) bağlı olduğunu biliyorlardı. Ancak bilim insanları oksin’in bitkilerde büyümeyi nasıl etkilediğini tam olarak çözememişlerdi.
Araştırma ekibi, Nature Medicine dergisinin son sayısında yayınlanan bir araştırmada bunu ortaya çıkarmayı başardı.
Bitki hücreleri birincil katmanı selüloz, hemiselüloz ve pektin olmak üzere üç ana bileşenden oluşan kabuk benzeri hücre duvarlarıyla çevrilidir.
Selüloz, tıpkı yüksek binalardakine benzer bir görevi üstlenerek geniş bir dayanım tabanı sağlar, hemiselüloz zincirleri tarafından desteklenir ve pektin ile mühürlenir. Hücreleri birbirine sıkıca bağlamaya yardımcı olan ve bitkilere rüzgâr gibi etmenlere karşı güç sağlayan bu bileşenler bitki hücrelerinin şeklini belirler.
Ancak hücre duvarları tarafından bu kadar sıkı kilitlenmişken hareket edip büyümeleri nasıl mümkün olabilir?
Yaklaşık yarım yüzyıl önce ortaya atılan bir teori, bitkiler büyümeye hazır olduğunda, oksinin bitki hücrelerinin asidik hale gelmesine, bileşenler arasındaki bağları gevşetmeye ve duvarların genişlemesine neden olduğunu varsayıyordu. Ancak oksinin asitleşmeyi nasıl aktive ettiği şimdiye kadar bir gizem olarak kalmıştı.
Yeni çalışmada araştırmacılar, oksinin protonların hücre duvarlarına pompalamasını uyarması yoluyla pH seviyelerini düşüren bu asitliği oluşturduğunu; düşük pH seviyesinin ise selüloz ve hemiselüloz arasındaki bağları kırarak hücrelerin genişlemesine izin verdiği için ekspansin adlı bir proteini aktive ettiği görüldü.
Protonların hücre duvarına pompalanması ayrıca hücre içine su alımını uyararak iç basıncı oluşturur. Hücre duvarı yeterince gevşekse ve hücrede yeterince basınç varsa, hücre genişleme sağlar.
Kaliforniya Üniversitesi botanik profesörü ve araştırma ekibi lideri Zhenbiao Yang, üniversitenin web sitesinde dün yayınlanan bir raporda şunları söyledi:
“Tıpkı bir balon gibi, genişleme, içine ne kadar hava üflediğinizden ziyade dışının ne kadar kalın olduğuna bağlıdır. Bir hücre duvarındaki pH’ın düşürülmesi hücre dışı suyun içeri girmesine izin vererek gerilme ve genişleme basıncını körükleyebilir.”

 



Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
TT

Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)

Batı Şeria'daki Filistinli aşiret liderleri İsrail'le çatışmaları sonlandırmak için "alternatif barış planı" sundu. 

İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın en büyük şehri El Halil'deki şeyhler, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılarak İsrail devletini tanımayı ve İbrahim Anlaşmaları'na katılmayı öneriyor.

El Halil'in en güçlü aşiret liderlerinden Şeyh el-Caabari'nin de aralarında bulunduğu 4 Filistinli şeyh, İsrail'le tam işbirliği isteyen bir mektuba imza attı. Mektupta, Batı Şeria'da Filistin Ulusal Yönetimi'nden bağımsız bir "El Halil Emirliği" kurulması teklif ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, bölgedeki Arapların lideri olarak bu "emirliği" tanıması ve Batı Şeria'daki işgalini sonlandırması isteniyor. 

Ayrıca uzun vadede 50 bin Filistinliye İsrail'de çalışma izni sağlanması talep ediliyor.

Batı Şeria'da 204 bin kişiyi temsil eden 8 şeyh ve 350 bin kişiyi temsil eden 13 şeyh de plana destek veriyor. Filistinli aşiret liderleri, bölgede Filistin Ulusal Yönetimi'nin iktidarına son verileceğini de ileri sürüyor.

Şeyhler, Oslo Anlaşmaları'nın geçersiz kılınması gerektiğini savunuyor. Dönemin İsrail Başbakanı İzak Rabin ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat arasında 1993'te imzalanan ilk anlaşma, 1999'a kadar bağımsız Filistin Devleti'nin kurulmasını öngörüyordu. 

sdfrgty
48 yaşındaki Şeyh Caabari, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılma teklifinin mimarı (Caabari/WSJ)

İkincisi 1995'te imzalanan anlaşma kapsamındaysa işgal atındaki Batı Şeria A, B ve C bölgelerine ayrılmıştı. Batı Şeria'nın yüzde 18'ini kapsayan "A bölgesi"nin yönetimi idari ve güvenlik olarak Filistin'e, yüzde 21'lik "B bölgesi"nin idari yönetimi Filistin'e, güvenliği ise İsrail'e devredilirken, yüzde 61'ini kapsayan "C bölgesi"nin idare ve güvenliği İsrail'e bırakılmıştı.

Caabari, iki devletli çözümün özellikle Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı'yla başlayan savaşın ardından imkansız hale geldiğini iddia ederek, Wall Street Journal'a (WSJ) şunları söylüyor: 

Filistin devleti kurulmayacak, 1000 yıl geçse de kurulamayacak. 7 Ekim'den sonra İsrail bunu kabul etmeyecek.

Mektubun gönderildiği İsrail Ekonomi Bakanı Nir Barkat bu süreci destekliyor. WSJ'nin aktardığına göre şubattan bu yana Barkat ve Filistinli aşiret liderleri arasında pek çok görüşme düzenlendi. 

Diğer yandan İsrail'in iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet ve İsrail Savunma Kuvvetleri'nden (IDF) bazı kesimlerin teklife temkinli yaklaştığı aktarılıyor. Emekli Tümgeneral Gadi Şamni, "Her biri silahlı, onlarca farklı aileyle nasıl başa çıkacaksınız? Bu bir kaos ve felaket yaratır" diyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nde Filistinli aşiretler üzerine çalışma yapan Harel Chorev de teklifin uygulanabilir olmadığını belirterek, bunun "Filistin Yönetimi'ni düşman olarak gören bazı radikal sağcı İsraillilerin fantezisinden ibaret olduğunu" söylüyor.

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Independent Türkçe, Jewish Telegraphic Agency, Times of Israel, Wall Street Journal