Irak güvenlik güçleri, Kürt bölgesindeki öğrenci eylemine müdahale etti

Öğrenciler düzenledikleri protestoda yönetimden, 2014'ten bu yana kesilen harçlıklarını talep ettiler.

Süleymaniye'de harçlıklarının kesilmesini protesto eden öğrenciler ile polis arasında çatışma çıktı. (AFP)
Süleymaniye'de harçlıklarının kesilmesini protesto eden öğrenciler ile polis arasında çatışma çıktı. (AFP)
TT

Irak güvenlik güçleri, Kürt bölgesindeki öğrenci eylemine müdahale etti

Süleymaniye'de harçlıklarının kesilmesini protesto eden öğrenciler ile polis arasında çatışma çıktı. (AFP)
Süleymaniye'de harçlıklarının kesilmesini protesto eden öğrenciler ile polis arasında çatışma çıktı. (AFP)

Kuzey Irak’taki Süleymaniye kentinde güvenlik güçleri dün binlerce öğrencinin harçlıklarının verilmesini talep etmek için gerçekleştirdiği eylemini havaya ateş ederek ve biber gazı kullanarak dağıttı.
Olay, toplumsal eşitsizliğin yaşandığı ve tekrarlanan savaşlarla yıkılan Irak'ta istikrar ve ekonomik refah için bir sığınak olarak görünmeye çalışan Kuzey Irak’ın imajına darbe oldu. AFP dün binlerce öğrencinin üst üste üçüncü gün Süleymaniye'deki üniversitelerinin önünde toplandığını ve kenti Kerkük’e bağlayan karayolunu trafiğe kapattığını bildirdi. Göstericiler uluslararası petrol fiyatlarının düşmesi ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile Bağdat hükümeti arasındaki bütçe anlaşmazlıkları nedeniyle 2014'ten bu yana askıya alınan aylık 40 ila 66 dolar arasındaki öğrenci harçlıklarının geri ödenmesini talep ediyor.
Güvenlik güçleri, öğrencileri dağılmaya zorlamak için havaya uyarı ateşi açmadan önce göstericilere ardı ardına biber gazı sıktı. Ardından kentte güvenlik güçleri ile çöp yığınlarını ateşe veren göstericiler arasında kovalamaca yaşandı. İsmini vermek istemeyen bir gösterici şu açıklamada bulundu:
"Öğrenciler olarak harçlıklarımızdaki altı yıllık kesinti nedeniyle gösteri yapıyoruz. Bu cüzi miktara çok ihtiyacımız var. Arkadaşlarımız arasında yeterli parası olmadığı için evlerine gidemeyenler bulunuyor. Günde üç öğün yemek yiyemeyen arkadaşlarımız var."
Süleymaniye Üniversitesi Medya Bölümü'nde doktorasını almaya hazırlanan Sare Kadir de "Göstericilerin talepleri meşru. Öğrenciler zor ekonomik durumdan muzdarip ve hükümet onların taleplerine cevap vermeli” dedi.
Kürdistan Yüksek Öğrenim Bakanlığı'ndan isminin açıklanmasını istemeyen bir kaynak bakanlığın Kürdistan bölgesinde 135 binden fazla öğrencinin harçlığını karşılamak için yılda 70 milyar dinara (46 milyon dolar) ihtiyacı olduğunu söyledi. Yetkili ayrıca Bölge Maliye Bakanlığı'nın bu miktarı Eğitim Bakanlığı'na tahsis etmesi gerektiğini vurguladı.
Buna karşılık IKYB Parlamentosu Başkanı Revaz Faik dünkü oturumda, Yüksek Öğrenim ve Maliye bakanlarını bu krizi tartışmak üzere çarşamba veya perşembe günkü oturumlardan birine katılmaya çağırdı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.