BM Irak Temsilcisi’nin sunduğu brifing, seçimi kazanan ile kaybeden partiler arasındaki bölünmeyi derinleştirdi

Plasschaert BM Güvenlik Konseyi’nde konuşuyor.
Plasschaert BM Güvenlik Konseyi’nde konuşuyor.
TT

BM Irak Temsilcisi’nin sunduğu brifing, seçimi kazanan ile kaybeden partiler arasındaki bölünmeyi derinleştirdi

Plasschaert BM Güvenlik Konseyi’nde konuşuyor.
Plasschaert BM Güvenlik Konseyi’nde konuşuyor.

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği’nin gelecek hafta nihai seçim sonuçlarını ilan etmesi beklenirken, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’in video konferans yöntemiyle BM Güvenlik Konseyi üyelerine sunduğu brifingde “Irak makamlarının parlamento seçimlerini profesyonelce yönettiğini ve seçim sürecinin şaibeli olduğuna dair delil olmadığını” ifade etmesi ülkede seçimi kazanan kamp ile kaybeden kamp arasındaki bölünmeyi derinleştirdi.
Zira seçimi kazanan kampta yer alan Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, Plasschaert’in BM Güvenlik Konseyi’ndeki konuşmasını olumlu karşılayıp desteklerken, seçimi kaybeden kampın başını çeken Hadi el-Amiri liderliğindeki Fetih Koalisyonu ise sivil barışı tehlikeye atacak şekilde gerginliği tırmandırmakla tehdit etti.
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“BM Temsilcisi’nin Irak seçimleriyle ilgili yeni açıklamaları umut veriyor. BM Temsilcisi’nin yeni önerilerinin takip edilmesini ve siyasi çekişmelerden, şiddetten ve güvenlik istikrarsızlığından kaçınmasını tavsiye ediyoruz. Bu (öneriler) sadece sağlayacakları siyasi faydalar bakımından değil aynı zamanda Irak'a ve Iraklılara, gururlu ve sabırlı halkımızın arzu ettiği güvenlik, egemenlik, istikrar, yeniden imar ve hizmetleri sunacak olan ulusal çoğunluk hükümetini isteyen halk için seçim sonuçlarını reddedenlerin kendilerini gözden geçirmeleri ve sonuçları kabullenmeleri için yeni bir fırsattır. BM Temsilcisi’nden yapılan açıklamadaki en önemli nokta, seçimlere hile karıştırıldığına dair delil bulunmadığı ve sonuçların ilanını ertelememe ve geciktirmeme vurgusuydu. Ümit ediyoruz ki Federal Mahkeme, bunun üzerinde ciddiyetle ve tarafsızca çalışır, itirazları profesyonelce ele alır ve siyasi baskılara boyun eğmez. Halk, güvenli bir karaya ulaşmak ve müreffeh yaşamak için bunu sabırsızlıkla bekliyor.”
Oylarının çalındığından şikayet eden Şii Koordinasyon Grubu ise BM Temsilcisi Plasschaert’in açıklamalarını eleştirdi. Koordinasyon Grubu’nda bulunan Asayib Ehlil Hak’ın Siyasi Ofis üyesi Sad es-Sadi, “Seçim sonuçlarına hile karıştıran dış aktörlerin ortağı olması nedeniyle BM Temsilcisi’nin seçim meselesinde olumlu bir rol oynayacağına güvenmemiştik. Seçim Komiserliği’ni, itirazlardan sonra seçim sonuçlarının değişmesi halinde bu sonuçları tanımamakla tehdit eden o (Plasschaert)” ifadelerini kullandı.
Fetih Koalisyonu üyesi Muhtar el-Musevi, Plasschaert’in sunduğu brifingi protesto etmek için sivil barışı tehdit edecek şekilde gerginliği tırmandıracaklarını söyledi.
Eski Milletvekili ve Fetih Koalisyonu üyesi Muhtar el-Musevi, açıklamasında, “Plasschaert’in sunduğu brifing, onun milletvekili seçimlerine hile karıştırma komplosunun taraflarından biri olduğunu doğruluyor. Dolayısıyla onun sundukları gerginliğe yol açacak. Yargı otoritesinin Plasschaert ile benzer bir tavır sergilemesi halinde yani itirazlar doğrultusunda seçim sonuçlarında değişiklik yapmazsa elbette bizim de sivil barışı tehdit edecek şekilde sokağı harekete geçirebilecek büyük bir gerginliği tırmandırma adımımız olacak. Plasschaert Koordinasyon Grubu’nun toplantısına geldiğinde seçim sürecinde hataların olduğunu itiraf etti, oturumda sunulan tüm delilleri dinledi ve yanlışı düzeltme sözü verdi. Fakat sunduğu şey (brifing) şaşkınlık verecek derecede acayip çelişkisini ortaya çıkardı” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği, üç vilayette itiraz edilen sandıklarda oyların elle sayım işleminin tamamlandığını bildirdi. Komiserlikten dün yapılan açıklamada, “Seçim Yargı Otoritesi’nin kararı üzerine (Bağdat’ın) Kerh ve Risafe yakasında ve Necef ile Müsenna vilayetlerindeki seçim merkezlerinde itirazcı adayların temsilcileri, uluslararası gözlemciler ve yetkili gazetecilerin huzurunda elle sayım tamamlandı” denildi. Komiserliği yargı otoritesinin tüm itirazları karara bağlamasının ardından yüksek ihtimalle önümüzdeki hafta nihai seçim sonuçlarının açıklanacağını ifade etti.
Seçim Komiserliği basın ekibi üyesi İmad Cemil, dünkü açıklamasında, “Yarın (bugün) geri kalan 481 merkezin -bunların 217’si Ninova, 49’u Müsenna, 31’i Necef ve 184’ü Bağdat’ta bulunuyor- tamamlanması bekleniyor. Yargı otoritesinin tüm itirazları karara bağlamasının ardından yüksek ihtimalle gelecek hafta nihai seçim sonuçları ilan edilir. İtiraz başvurusu toplamda bin 436’ya ulaştı. Bunlardan 21’i yargı otoritesi tarafından reddedildi; 6’sı objektif olmadığı için 15’i de içerdiği prosedür hatalarından dolayı. Oyların elle sayım işlemi yapılacağı merkez sayısı 870’e ulaştı” ifadelerini kullandı.

 



Trablus'taki çatışmalar, Dibeybe'nin Libya'daki nüfuzunun arttığını gösteriyor

Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
TT

Trablus'taki çatışmalar, Dibeybe'nin Libya'daki nüfuzunun arttığını gösteriyor

Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)

 

Trablus'ta gece saatlerinde rakip silahlı gruplar arasında çıkan şiddetli çatışmalarda en az altı kişi ve güçlü bir silahlı grubun lideri öldürüldü. Çatışmalar dün salı günü şafak vakti “istikrarın yeniden sağlandığının” duyurulmasıyla sona erdi.

Acil Durum ve Tıp Merkezi salı günü yaptığı açıklamada, “Güney Trablus'taki yoğun nüfuslu Ebu Selim bölgesi civarındaki çatışmaların yaşandığı yerden altı kişinin cesedinin çıkarıldığını” söyledi.

Pazartesi günü başlayan ve saatlerce süren, makineli tüfekler ve roketatarlar da dahil olmak üzere ağır silahların kullanıldığı çatışmalarda başka olası can kayıpları ve yaralanmalar bildirilmedi.

Yerel medya araçları Ganiva lakaplı Abdulgani el-Kikli’nin öldürüldüğünü bildirdi. İstikrarı Destekleme Birimi Başkanı olan Kikli, 2011'den bu yana Trablus'un önemli bölgelerini kontrol eden en önemli silahlı grupların kilit liderlerinden biri.

Muhammed el-Menfi başkanlığındaki Başkanlık Konseyi'ne bağlı gibi görünen İstikrarı Destekleme Birimi, İçişleri ve Savunma Bakanlıkları tarafından güvenliğinin sağlanması gereken devlet kurumları ve hayati öneme sahip tesisler üzerinde kontrolünü zorla dayatan en önemli silahlı gruplardan biri.

AFP'nin doğruluğundan emin olamadığı görüntüler, Kikli'nin yerde yattığını ve yakın mesafeden vurulduğu gösteriyor.

Analist Celal Harşavi, Ganiva'nın yeğeninin, “Trablus'taki silahlı grupların en güçlü ve etkili liderlerinden biri” olan adamın pusuya düşürüldüğünü söylediğini aktardı.

Harşavi, “Kikli’nin bankalar, telekomünikasyon, idareler ve hatta üst düzey diplomatik görevler gibi kilit pozisyonlara kendisine sadık kişileri atayabildiğini” açıkladı.

Salı günü okullar ve Trablus Üniversitesi güvenlik önlemleri kapsamında ikinci bir duyuruya kadar eğitime ara verdiler. Daha sonra Üniversite çarşamba gününden itibaren eğitime yeniden başladığını duyurdu. İçişleri Bakanlığı, “Vatandaşlar ile memurlara işlerine dönme” çağrısı yaparak, durumun “güvenli ve istikrarlı” olduğunu vurguladı.

Pazartesi akşamı uçaklar Trablus Havalimanı'ndan başkentin 200 kilometre doğusunda bulunan Misrata'daki güvenli bir yere nakledildi ve çok sayıda uçuş bu şehre yönlendirildi. Daha sonra havalimanına uçuşlar yeniden başlatıldı ve Mitiga Uluslararası Havalimanı hava sahası da açıldı.

Nüfuz haritasındaki değişim

Pazartesi akşamı Libya'nın başkentinde güçlü bir silahlı grubun liderinin öldürülmesi, saatlerce süren şiddetli çatışmalara ve grubunun kalesinden çıkarılmasına yol açtı. Bu durum, Trablus hükümetiyle ittifak halindeki silahlı grupların nüfuzunun güçlenmesiyle sonuçlanabilir.

Yıllardır Trablus'un geniş bir bölümünü kontrol eden Kikli'nin öldürülmesi, bundan daha geniş bir bölgenin istikrarı açısından da sonuçlar doğurabilir.

Libya önemli bir enerji ihracatçısı olup uzun süredir rakip doğulu ve batılı silahlı gruplar arasında bölünmüş durumda. Akdeniz'i geçerek Avrupa'ya ulaşmak isteyen göçmenler için bir hareket noktası ve bölgedeki rakip güçlerin mücadele alanı konumunda. Libya çatışması Rusya, Türkiye, Mısır ve BAE'yi de kendine çekti.

Kikli'nin öldürülmesinin ardından Ulusal Birlik Hükümeti, Başbakan Abdulhamid Dibeybe'nin düzensiz silahlı gruplar olarak adlandırdığı gruplara karşı güvenlik operasyonunun tamamlandığını duyurdu. Kikli'ye bağlı militanlar cezaevlerini yönettiler ve bakanlıklarda, devletin mali kuruluşlarında görevler üstlendiler.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Tarık Megerisi, “Ganiva, Trablus'un fiilen kralıydı. Takipçilerinin bir kısmı İç Güvenliği kontrol ederken, diğer bir kısmı da Merkez Bankası'ndan yapılan nakit transferlerinin dağıtımını kontrol ediyorlardı. Ayrıca birçok kamu şirketi ve bakanlık da kontrolleri altındaydı” dedi.

Trablus'ta otoritenin güçlenmesi, son yıllardaki kendisini zorla görevden alma girişimlerinin ardından Türkiye'nin müttefiki ve Ulusal Birlik Hükümeti'nin Başkanı Dibeybe’yi de güçlendirecek. Aynı zamanda Doğu Libya'daki silahlı gruplarla kapsamlı çatışmadaki pozisyonunu destekleyecek.

Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti'ne bağlı silahlı gruplar, Kikli başkanlığındaki İstikrarı Destekleme Birimi'nin uzun süredir elinde tuttuğu bölgeleri ve üsleri hızla ele geçirdi. Ele geçirilen bölgeler arasında örgütün kalesi olan Ebu Selim bölgesi de yer alıyordu.

Kikli'nin devrilmesiyle birlikte Savunma Bakanlığı'na bağlı ve Dibeybe ile müttefik grupların, özellikle de Mahmud Hamza komutasındaki 444. Tugay ile 111. Tugay ve Misrata'dan gelen Ortak Harekât Gücü’nün daha büyük bir rol üstlenmesi mümkün.

Dibeybe'nin müttefiklerinin birleşmesi, Batı Libya'nın, komutan Halife Hafter'in on yıl önce rakiplerini tasfiye ederek ve diğer grupları kendi kontrolüne girmeye zorlayarak iktidarı ele geçirdiği Doğu Libya’ya benzemesine yol açabilir.

Atlantik Konseyi araştırmacılarından İmadeddin Badi, “Bu, Trablus'ta daha önce görülmemiş düzeyde bir saha kontrolünün önünü açıyor ve silahlı grupların sayısının azaltılmasını sağlıyor” dedi.

Libya, Muammer Kaddafi rejiminin 2011 yılında devrilmesinden bu yana bölünmelerle boğuşuyor. Ülke iki hükümet tarafından yönetiliyor: Biri uluslararası toplum tarafından tanınan ve Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Trablus'taki hükümet, diğeri ise doğuda Usame Hamad’ın başkanlık ettiği ve Meclis ile Mareşal Halife Hafter tarafından desteklenen hükümet.