Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Süleymaniye ve diğer kentlerinde üniversite öğrencilerinin burs miktarının artırılması talebiyle başlattığı protestolar son günlerde başkent Bağdat ve özellikle ülkenin güney ve orta kesimindeki Arap vilayetlerinde karşılık bulmaya devam ediyor.
Hükümet, IKBY şehirlerinde yaşananlarla ilgili açıklama yapmaktan çekinirken, Bağdat ve geri kalan vilayetlerdeki protesto gruplarının çoğu IKBY’deki öğrencilerin taleplerine destek veren açıklama ve paylaşımlarda bulundu. Twitter üzerinden ‘sağduyu ve öğrencilerin taleplerini karşılama’ çağrısı yapan Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim dışında Arap siyasi liderlerden gösterilerle ilgili bir açıklama yapılmadı. Arap protestocu gruplar ise Kürt öğrencilerin taleplerini destekleyen bir dizi bildiri yayınladı.
Hükümet ve siyasi çevreler, IKBY’deki gösterilerin, benzer taleplerle Bağdat ve diğer vilayetlere sıçraması ihtimalinden endişe ederken, Ekim 2019’da oluşan protestocu gruplar ise IKBY’deki yöneticiler ile Bağdat ve diğer Arap vilayetlerindeki siyasi parti yöneticilerinin ‘yolsuzluk, kötü yönetim ve vatandaşların aleyhine olacak şekilde iktidarın belir bir sınıfın elinde tekelleşmesi’ gibi ortak yönleri bulunması nedeniyle IKBY’deki gösterilerin bir yıldan fazla süren Ekim 2019 gösterilerinin bir uzantısı olduğu görüşünde.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, Süleymaniye kentinde dün (Çarşamba) yapılan gösterilerde bazı öğrenciler, Ekim 2019’da Tahrir Meydanı’nda gösteriler sırasında ölen ve Ekim protestolarının simgesine dönüşen aktivist Safa es-Saray’ın fotoğrafını taşıdı.
Ülkenin orta ve güney vilayetlerindeki öğrenci birliklerinin IKBY’deki gösterilerde dillendirilen taleplerle protestolar düzenleme niyetinde olduklarına dair son iki gündür basın yayın organlarında haberler dolaşıyor.
Ekim Hareketi’nden sonra kurulan El-Beyt El-Vatani (Evim Vatanımdır) Partisi, önceki gün yaptığı açıklamada, IKBY’deki göstericilerin taleplerinin yanında oldukları mesajını verdi. Açıklamada, “El-Beyt El-Vatani, meşru haklarını talep etmek için çıkan Irak milletinin evlatlarının yanındadır” ifadeleri kullanıldı. Parti ayrıca ‘orantısız güç kullanımı sonucu yüzlerce kişinin hayatını kaybetmesine binlerce kişinin yaralanmasına tanıklık eden Ekim Devrimi’ndeki trajedilerin tekrarlanmaması için göstericilere karşı şiddete başvurmanın sonuçlarına’ karşı uyardı. IKBY yetkililerini ‘özgürlükleri ciddi ölçüde kısıtlamakla’ sorumlu tutan Parti, göstericilerin taleplerini karşılama çağrısında bulundu.
Gazetecilere saldırı
IKBY’de gazeteci haklarını koruma amacıyla kurulan Metro Center isimli kuruluş dün ‘Yürürlükteki Anayasa ve Kanunlar Bizi Korumuyor’ başlıklı bir rapor yayınladı. 47 gazetecinin IKBY’deki öğrenci gösterileri sırasında atılan gazdan etkilenerek boğulma tehlikesi geçirdikleri yönünde şikâyette bulunduğu belirtilen raporda, 5 kez gazetecileri doğrudan tehdit etme, 19 kez yayın engelleme girişimi ve 15 kez medya ekiplerine saldırı -ki bazılarının canlı yayın esnasında olduğu aktarıldı- durumunun kayıt altına alındığı belirtildi.
Metro Center Başkanı Rahman Garib, “Güvenlik güçleri, gösteriler sırasında işlenen insan hakları ihlalleriyle ilgili fotoğraf çekmelerini ve görüntü almalarını engellemek amacıyla medya ekiplerine karşı şiddet araçlarını kullandı. Bununla birlikte gazetecilerin kameralarıyla çekilen ve insan onuruna aykırı videolar bize ulaştı. Bir videoda bir vatandaşın yüzüne tekme atıldığı görülüyor” dedi.
Garib konuşmasının devamında şunları kaydetti:
“Sivil alanın ve basın özgürlüğünün kısıtlanması, Irak Anayasası’na ve IKBY’de yürürlükteki yasalara aykırıdır. Medya ve düşünce özgürlüğüyle ilgili 6 tane yasamız var. Ancak bu yasalar ne gazetecileri ne de göstericileri koruyacak güce sahip. Güvenlik güçleri erkek ve kadın gazetecilere sürekli bir şekilde darp ve elektrikli jop kullandı. Erbil ve Süleymaniye’deki gösterilerde gazetecilerin yayın yapmalarını engellemeye devam ediyorlar.”
Ekim göstericilerine karşı açılan davalar
Öte yandan, Zikar Valisi Ahmed Gina el-Hafaci, dün Zikar İstinaf Mahkemesi’ni ziyaret ederek Mahkeme Başkanı ve bazı yargıçlarla bir araya geldi. Hafaci, Ekim göstericilerine karşı açılan düzmece davaları karara bağlamak ve delil olmaması halinde bu davaların kapatılmasını sağlamak için çalıştığını söyledi.
Hafaci’nin Basın Ofisi’nden yapılan açıklamada, “Yargı Konseyi, göstericilerin ölümünde parmağı olan bazı kişiler hakkında yakalama kararı çıkardı ve soruşturma işlemleri yasanın belirlediği şekilde sürüyor” ifadeleri kullanıldı. Hafaci, faillerin adil cezalar almaları için karar alma sürecinin hızlandırılması gerektiğini vurguladı.
