Hamadi Muammeri
Tunuslular, aralarında tehlikeli ve kronik hastalıkların tedavisinde de kullanılan ilaçlara erişemiyor. Ülke, özel ve devlete bağlı eczaneler, hastaneler ve halk sağlığı merkezlerinde ilaç bulunamaması ciddi bir krizle karşı karşıya.
Eczacılar Birliği Başkanı Nazım el-Şakiri yaptığı basın açıklamasında, Tunus’ta bulunamayan ilaçların sayısının endişe verici bir şekilde arttığını belirtti. Şubat ayında yapılan incelemeye göre 200 sınırında olan bulunamayan ilaç sayısının 532’ye ulaştığını vurguladı. Ülkede şeker hastalarının kullandığı insülin gibi binlerce hasta için hayati önemde olan ilaçların yeterli olmadığını kaydetti.
Şakiri, Eczacılar Birliği’nin ilaç sıkıntısı ve eczanelerdeki eksiklere yönelik sorunu çözmek için bir teklif sunduğunu belirttiği açıklamasında söz konusu çözümün, Ulusal Sağlık Sigortası Fonu (CNAM) ve ilaç sağlayan kurumlar arasında arabuluculuk yapmak üzere bir kamu bankasının tahsis edilmesi ve finansmanının devlet tarafından her yıl ilaç alımı için tahsis edilen fonlarla sağlanması olduğunu belirtti. Söz konusu öneri doktorların, eczacıların ve hastanelerin ilaçlar üzerindeki haklarının sona ermesini de kapsıyor.
Hastalar korku içinde
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı haberde açıklamalarda bulunan birçok hasta, hayati ilaçların bulunmamasından duydukları korkuyu dile getirdi. Şeker hastası olan 67 yaşındaki Belkasım el-Ubeydi, günde üç kez insülin kullanması gerektiğini, bazı eczanelerde insülinin bulunmamasından ve gerekli miktarlarda alamamasından dolayı endişe içinde olduğunu bildirdi.
Belkasım Ubeydi, devletin vatandaşlarından vazgeçtiğini belirtirken, ilgili makamlara bu konu ile ilgili ilgilenilmesi gerektiği çağrısında bulundu.
Kanser hastası 45 yaşındaki Hayat el-Latifi de şu an ilaç temin edemediğini, ilaçları Tunus dışından tedarik etmek için derneklere ve arkadaşlarına güvendiğini söyledi. Latifi kendisi gibi ilaç sıkıntısı çeken birçok hasta bulunduğuna, ilaçların bulunduğu bazı özel kliniklerde ise fiyatlarının yüksek olduğuna dikkat çekti.
Latifi, devlete bu ikilemi çözme ve ilaç eksikliği nedeniyle acıları daha da artan yüzlerce hasta için kesin çözüm sağlama çağrısında bulundu.
Sivil toplumun bulduğu çözüm
Tunuslular çözümü kanser hastaları için ilaç toplamak amacıyla Facebook’ta bir sayfa oluşturan ve hastalar, sağlık kurumları ve vatandaşlar arasında aracılık rolünü üstlenen “Kanser Hastaları Derneği” gibi sivil toplum kuruluşlarında buldular.
Kanser Hastaları Derneği başkanı Ravda Zaruk, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada kanser hastalarının kullandıkları ilaçların eczanelerde ve hastanelerde yeterli oranda bulunamaması sebebiyle ciddi sıkıntı yaşandığına dikkat çekerek hastaların umudunu derneğe bağladığını vurguladı.
Zaruk, derneğin vatandaşlardan fazla ilaçları toplamak ve bunları uygun hastaları vermek üzere Facebook’ta bir sayfa oluşturduğunu söyledi. Derneğin ayrıca yurt dışında ikamet eden vatandaşlara ihtiyaç duyulan ilaçların isimlerini Facebook aracılığıyla ilettiğini bildirdi. Zaruk, derneğin çok sayıda hastanın acısını hafifletmek için çalıştığını ancak kemoterapide kullanılan ilaçlara yönelik ihtiyacın giderek arttığını vurguladı.
Ravda Zaruk, Ulusal Sağlık Sigortası Fonu’nun (CNAM) kanser hastalarına yönelik tedavinin maliyetini karşılamayı durdurduktan sonra kanser hastalarının yüzde 80’inin eczanelerde ilaç bulamadığını aktardı.
Eksikliğin giderilmesi için çalışılıyor
Tunus Merkez Eczanesi Genel Müdürü Beşir el-Yarmani daha önce yaptığı bir basın açıklamasında, Merkez Eczanesi’ndeki stoklarda bazı ilaç türlerinin az olduğunu belirtmişti.
Beşir el-Yarmani, bazı ilaçların bulunmamasının çoğu gelişmiş ülkeyi de etkileyen küresel bir kriz olduğunu ve Kovid-19 pandemisinin derinleştirdiği sorunlar arasında yer aldığını kaydetti.
Tunus Merkez Eczanesi Genel Müdürü ilaçlardaki eksikliğin ulusal düzeyde görülmesinin birçok faktöre bağlı olduğuna dikkat çekti. Nedenler arasında ilaç konusunda küresel düzeyde yaşanan zorluk ve bazı üreticilerin gerekli hammaddeleri ithal etmekte sorunlar yaşaması olduğunu söyledi.
Yarmani, temel görevi ilaçları ithal etmek ve kamu hastanelerine sunmak olan Tunus Merkez Eczanesi’nin her türlü ilacı temin etmek ve eksikliği bir an önce gidermek için tüm gücüyle çalıştığını belirtti.
Devlet, ilaçlar için hastanelere ve sosyal güvenlik kurumlarına yıllık 1,3 milyar dinarın (430 milyon dolar) üzerinde maddi fon sağlıyor. Ancak Tunus’un karşı karşıya olduğu ekonomik ve mali zorluklar ile birbiri ardında gelen hükümetlerin sektörü düzenleyecek siyasi iradelerinin olmaması ilaç konusundaki krizi uzun yıllardır derinleştiriyor.
Vatandaşın sağlığını ve yaşamını tehdit eder hale gelen kriz, sosyal fonlarda, CNAM’da ve Tunus Merkez Eczanesi’nin çalışmalarına dahil olan yapılarda düzenleme yapılmasını gerektiriyor. Ayrıca ilaç yönetimi sisteminde de radikal bir düzenlemeye gidilmesinin zaruri olduğu vurgulanıyor.
Gazze Şeridi'nin güneyinde Han Yunus'taki bir kampta yağmurlu bir günde yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta barınakları basan yağmur sularının içinden hayvanlarla çekilen arabalar geçiyor (EPA)
