BM Suriye Özel Temsilcisi, Anayasa Komitesi toplantısını görüşmek üzere Şam’a gidecek

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen 2020’de Şam ziyaretinde (EPA)
BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen 2020’de Şam ziyaretinde (EPA)
TT

BM Suriye Özel Temsilcisi, Anayasa Komitesi toplantısını görüşmek üzere Şam’a gidecek

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen 2020’de Şam ziyaretinde (EPA)
BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen 2020’de Şam ziyaretinde (EPA)

Suriye’nin başkenti Şam’daki yerel gazetelere göre, Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in iki günlük bir ziyaret için bu hafta Şam’a gitmesi bekleniyor.
Suriye merkezli El-Vatan gazetesi, Arap diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberinde, Salı günü Şam’a gidecek olan Pedersen’in Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile görüşeceğini bildirdi.
Pedersen’in, BM Cenevre Ofisi’nde bu yıl sonundan önce yapılması beklenen, Anayasa Komitesi’nin anayasa değişikliği konulu 7. tur toplantılarını düzenleme olasılığını görüşmesi bekleniyor.
Ancak, gazeteye konuşan diplomatik bir kaynak, bu turun yılbaşı sonrasına veya Şubat ayı başına ertelenebileceğini öne sürdü.

6. tur görüşmelerde neler oldu?
Pedersen, Ekim ayında Cenevre’de Şam temsilcileri ile muhalefet arasında anayasa konusunda yapılan görüşmelerin ilerleme kaydedilmeden sona erdiğini belirterek, büyük hayal kırıklığı yaşadığını dile getirmişti.
Anayasa Komitesi’nin 2019’da kuruluşundan bu yana tarafların önemli bir ilerleme kaydetmediği 6. oturum, rejimi temsilen 15 üye, muhalefeti temsilen 15 üye ve sivil toplumdan 15 üyenin katılımıyla gerçekleşmişti.
Anayasa Komitesi’nin iki eş başkanı, rejimi temsilen Ahmed Kuzbari ve muhalefeti temsil eden Hadi el-Bahra, anayasa reformunun nasıl ilerleyebileceğini tartışmak için Cenevre’de ilk kez bir araya gelmişti.
Pedersen geçen ay düzenlediği basın toplantısında, 6. tur görüşmelerin hiçbir ilerleme kaydedilmeden sona ermesi nedeniyle 45 üyeye yaşanan hayal kırıklığını ifade ettiğini söylemişti.
BM Suriye Özel Temsilcisi, “Fikir birliğine ulaşma konusunda yapıcı bir tartışma yürütme hedefine ulaşamadık. Bu süreci nasıl devam ettireceğimiz konusunda net bir anlayışa varamadık” şeklinde konuşmuştu.
Rejim heyeti, son oturumda ‘Suriye’nin egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü’ ve ‘terör ve radikalizm’ konulu iki ayrı anayasa taslağı sunmuştu.
Muhalefet heyeti, ‘ordu, güvenlik güçleri ve istihbarat’ konularında öneri sunarken, sivil toplum temsilcilerinden oluşan heyet ise ‘hukukun üstünlüğü’ konulu anayasa taslakları önermişti.
Tarafların ortak paydalar üzerinde veya en azından ihtilaf noktalarında anlaşmaları gerekiyordu. Ancak bunu başaramadılar.
Pedersen’a göre, muhalefet yazılı bir teklif sunarken, rejim heyeti hiçbir şey yapmadı.
BM, bu sürecin 2011’den bu yana yaklaşık yarım milyon insanı öldüren çatışmayı sona erdirmenin yolunu açacağını umuyor.
Suriye resmi haber ajansı SANA’nın haberine göre, rejim heyetinin başındaki Ahmed Kuzbari, toplantının ardından yaptığı açıklamada, “Muhalefetin bazı önerileri ne yazık ki gerçeklikten uzaktı. Hatta bazıları zararlı fikirleri, saldırgan gündemleri içeriyordu” şeklinde konuşmuştu.
Hadi el-Bahra ise, Kuzbari’nin iddialarının reddetmişti.
Bahra, rejimin bir sonuca varma niyetinin olmadığını söyleyerek, heyetin uzlaşmaya varmak için bir öneri sunmamasından duyduğu üzüntüyü dile getirmişti.
Pedersen, bu hafta Şam’a yapacağı ziyaretin ardından, önümüzdeki ay ikincisi yapılması planlanan DEAŞ Karşıtı Uluslararası Koalisyon toplantısına katılmak üzere Brüksel’e hareket edecek.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times