Türkiye, Mısır ve İsrail ile ilişkileri geliştirmek için adımlar atacak

Türkiye, iki hafta önce Erdoğan’ın İstanbul'daki evini çekerek casusluk yaptıkları gerekçesiyle gözaltına aldığı İsrailli çifti serbest bıraktı (AFP)
Türkiye, iki hafta önce Erdoğan’ın İstanbul'daki evini çekerek casusluk yaptıkları gerekçesiyle gözaltına aldığı İsrailli çifti serbest bıraktı (AFP)
TT

Türkiye, Mısır ve İsrail ile ilişkileri geliştirmek için adımlar atacak

Türkiye, iki hafta önce Erdoğan’ın İstanbul'daki evini çekerek casusluk yaptıkları gerekçesiyle gözaltına aldığı İsrailli çifti serbest bıraktı (AFP)
Türkiye, iki hafta önce Erdoğan’ın İstanbul'daki evini çekerek casusluk yaptıkları gerekçesiyle gözaltına aldığı İsrailli çifti serbest bıraktı (AFP)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ülkesinin Mısır ve İsrail ile ilişkileri geliştirmek için adımlar atacağını söyledi.
Erdoğan, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın (EİT) 15. Liderler Zirvesi'ne katılmak üzere ziyaret ettiği Türkmenistan ziyareti dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. 
Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed Al Nahyan’ın ziyaretini değerlendiren Erdoğan, “Bu ziyarette anlaşmalar gerçekleştirdik. Bu anlaşma metninde olan maddeler inanıyorum ki Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında yeni bir dönemin başlamasına ve bunu kalıcı kılmaya vesile olan bir adım oldu. Bundan sonraki sürece yönelik de, nasip olursa Şubat ayı içerisinde benim bir iade-i ziyaretim olacak. 10 milyar dolarlık bir yatırım planı sundular. Bu yatırım planını da uygulamaya koymak suretiyle çok daha farklı bir geleceği inşa etmiş olacağız. Bu konuda da güzel gelişmeler olacak” dedi.
Muhammed Bin Zayed ile 2011 yılında görüştüklerini dile getiren Erdoğan şu ifadelerle devam etti;
“Ondan sonra bazı değişik dönemler yaşadık. Ama biz tamamen ipleri koparmadık. En azından istihbarat teşkilatları karşılıklı olarak görüşmelerine devam etti. Bu arada ticari olarak da ilişkilerimiz devam etti. Arzu edilmeyen gelişmeler olmasına rağmen, sonunda iş iyi bir noktaya geldi. Önce kardeşini gönderdi ve onlar bizim ilgili birimlerimizle görüşmeler yaptılar. Yatırım Ofisimiz ile bazı görüşmelerde bulundular. Türkiye’de yatırım için hazır olduklarını söylediler. Daha sonra da Muhammed Bin Zayed kendisi özellikle ziyaret etmeyi arzu ettiğini söyledi ve bu ziyareti de bu şekilde gerçekleştirdik. Hakikaten adeta bir aile hassasiyeti içerisinde bir ziyaret oldu.”
Cumhurbaşkanı, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan’ın ziyaretinden önce hazırlıklar için BAE’yi ziyaret edeceğini ekledi.

Mısır ve İsrail ilişkilerine dair
Erdoğan, ‘İsrail ve Mısır’a büyükelçileri atayacak mısınız?’ sorusuna ise şu cevabı verdi;
“Kararımızı verdiğimiz zaman tabi ki büyükelçileri de belli bir takvim içinde atama durumunda olacağız. Bu ülkelerin kiminde Maslahatgüzar olarak atılmış bazı adımlar var. Bu adımları da peyderpey belli takvim içinde atmış olacağız. BAE ile aramızda nasıl bir adım atıldıysa, diğerleriyle de buna benzer adımları atacağız.”
Ankara daha önce Kahire ile ilişkilerini geliştirme arzusunu dile getirmişti. Türkiye’nin talebi üzerine ilki Mayıs ayında Kahire’de, ikincisi Eylül ayında Ankara’da olmak üzere iki tur istikşafi görüşmeler yapıldı, ancak henüz sonuçlanmadı.
Öte yandan Türkiye, geçtiğimiz hafta İstanbul Çamlıca Kulesi’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konutunun fotoğrafını çektikleri gerekçesiyle gözaltına aldığı İsrailli çifti serbest bıraktı.
Bunun ardından Erdoğan, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve Başbakan Naftali Bennett telefonda görüştü. Bennett’in Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çiftin serbest bırakılmasındaki yardımlarından dolayı teşekkür ettiği bildirildi.

Rusya ile Ukrayna arasındaki ihtilafta arabulucu rolü
Erdoğan, Rusya ile Ukrayna arasındaki ihtilafta Türkiye’nin arabulucu rolü oynama ihtimaline ilişkin bir soruya şöyle yanıt verdi;
“Burada bizim tavrımız belli. Biz özellikle başta Kırım Türkleri ile alakalı yaklaşım olmak kaydıyla, bölgede bir barışın egemen olmasından yanayız. Dost Rusya ve özellikle Sayın Putin’le bu tür konuları bu şekilde müteaddit defalar görüştük, görüşüyoruz. Temennimiz odur ki, bu bölge savaşın egemen olduğu bir bölge olmasın. Bununla ilgili arabuluculuk olur, kendileriyle bu konuyu görüşmek olur, gerek Ukrayna gerek Sayın Putin ile bu görüşmeleri geliştirerek inşallah bunun çözümünde bizim de bir payımızın olmasını isteriz.”

Seçim tarihi Haziran 2023
Muhalefetin erken seçim talebine ilişkin olarak Erdoğan, “Bu işin tarihi Haziran 2023 dedik. Bu değişmeyecek. Sizin gücünüz bu ülkede bir erken seçim kararı almaya yeter mi yetmez mi? Yetmez! Daha neyi konuşuyoruz, neyi tartışıyoruz. Allah nasip ederse Haziran 2023 seçim tarihidir. Türkiye artık ilan edilmiş olan seçim tarihlerine alışacaktır” dedi.

Akşener’in eleştirisine yanıt
Erdoğan, İYİ Parti lideri Akşener’in yurt dışındaki Türklerin ülkede yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedavisi almasına ilişkin eleştirisi hakkında gelen bir soruya ise şu yanıtı verdi;
“Bizim böyle bir derdimiz yok. Olsa olsa Millet İttifakı’nın böyle bir yaklaşımı olabilir. Bunlar da kimdir Bay Kemaldir, Bayan Meral’dir, HDP’dir. Bunlarda nedense mültecilere karşı, ülkemize gelen göçmenlere karşı böyle bir düşmanlık var. Biz ise böyle bir düşmanlığı yapamayız. Şu anda ülkemizde yaklaşık 5 milyon civarında mülteci var. Bunlara karşı da biz ev sahipliğimizi yapıyoruz, elimizden gelen ilgiyi alakayı gösteriyoruz.”
Demirtaş’tan erken seçim çağrısı
Cezaevinde tutuklu bulunan HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, erken seçim yapılmazsa ülkede toparlanması zor bir yıkım yaşanacağı konusunda uyardı.
Demirtaş, T24 sitesinde yer alan yazısında şu ifadelere yer verdi;
“Yaşanan ekonomik kriz toplumun belini büktü, insanları nefes alamaz hale getirdi. Milyonlarca insan artık yarın karnını doyurup doyuramayacağından emin değil. İnsanlar kaygıyla ve korkuyla, bugünü atlatmaya çalışıyorlar. Bu krizden çıkmanın tek yolu seçimdir ve halkın çoğunluğu sabırsızlıkla seçim sandığının gelmesini istiyor. İktidar sandıktan kaçtıkça oy kaybetmeye devam edecek ve kim bilir belki de AKP, 2023’te seçim barajı sorunu yaşayacak. Asıl mesele, Türkiye’nin bu krize bir buçuk yıl daha dayanıp dayanamayacağıdır. Görünen o ki, derhal seçime gidilmezse toparlanması zor bir yıkım yaşanacak. O nedenle, seçim talebini görünür hale getirmek hem siyasal hem toplumsal muhalefetin öncelikli görevidir.”

Davutoğlu’ndan Lütfi Elvan’ın istifa edeceği iddialarına yorum
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmed Davutoğlu, dün ‘Yıkımdan Çıkışın Yol Haritası’ başlıklı toplantıda yaptığı konuşmada Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın istifa edeceği iddialarına değindi.
Davutoğlu, “Lütfi Elvan çıkıp bir tweet atmamışsa, kamu o yönetime saygı duyar mı? Herhangi bir kriz çıktığında herkes bilir. Çıkar o krize önce biz el koyardık. Hazine ve Maliye Bakanı konuşmuyor. Cumhurbaşkanı çıktı mecliste hedef aldı. Bakan alkışlamadı. Dolaylı duyumlarım var. Onun yerini alacak bir bakan bulunamıyor. Aldığım duyumlar bazılarına bakanlık teklif edildiği, onların bu bakanlık için mazeret beyan ettiği” dedi.
Davutoğlu konuşmasında şöyle devam etti;
“Hazine Maliye Bakanlığı’na kendini hazırlayan bakan yardımcısının da özel işleri, şirketleri olduğu için birtakım sıkıntılar yaşanıyor. Hazine ve Maliye Bakanı kurumsal olarak şu anda işlevini kaybetmiş görünüyor. Bugün yaşadığımız bir krize nasıl tepki verecek. AK Parti grup toplantısında doğrudan hitap edilerek neredeyse azarlanan bir bakanın bir krize refleks vermesi mümkün olabilir mi? Buna kriz demek mümkün değil bu yıkım.”
Türk basınında çıkan haberlere göre, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, hükümetin izlediği ekonomi politikalarını son zamanlarda desteklemediği için istifa edebilir veya görevinden alınabilir.
Elvan’ın, bütçe ve yeni ekonomi politikasını savunamayacağı için bütçe görüşmelerinin başlayacağı 6 Aralık öncesinde görevden alınabileceği iddia edildi.
Medyada Elvan’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez Bankası’nın faiz kararı öncesi grup toplantısındaki “Faizi savunanla beraber olamam” şeklindeki açıklamasını alkışlamamasına dikkat çekildi.



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.