Irak’ta nihai seçim sonuçları ilan edildi: Son umudunu da kaybeden Şii partiler gerginliği tırmandırmakla tehdit etti

Irak’taki nihai seçim sonuçları, kaybedenlerin son ümidini de bitirdi

Seçim sonuçlarına karşı yeni bir gerginlik ihtimaline karşı Bağdat Yeşil Bölge’de güvenlik tedbirleri alınıyor (EPA)
Seçim sonuçlarına karşı yeni bir gerginlik ihtimaline karşı Bağdat Yeşil Bölge’de güvenlik tedbirleri alınıyor (EPA)
TT

Irak’ta nihai seçim sonuçları ilan edildi: Son umudunu da kaybeden Şii partiler gerginliği tırmandırmakla tehdit etti

Seçim sonuçlarına karşı yeni bir gerginlik ihtimaline karşı Bağdat Yeşil Bölge’de güvenlik tedbirleri alınıyor (EPA)
Seçim sonuçlarına karşı yeni bir gerginlik ihtimaline karşı Bağdat Yeşil Bölge’de güvenlik tedbirleri alınıyor (EPA)

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği’nin ilan ettiği nihai seçim sonuçları, Şii Koordinasyon Grubu’nda yer alan partilerin son umutlarını da bitirdi.
Yeni Seçim Kanunu’na göre sandıkların kapanmasından sonraki 24 saat içinde elektronik oy sayımı yapılarak nihai seçim sonuçlarının ilan edilmesi bekleniyordu. Fakat bunun yerine kesin olmayan seçim sonuçları açıklandı. Bu adımın siyasi arena üzerinde tehlikeli sonuçları oldu. Zira bir taraftan, Mukteda es-Sadr liderliğindeki Sadr Hareketi dışında kalan Şii siyasi parti ve grupların yer aldığı ve artık Koordinasyon Grubu olarak bilinen silah ve nüfuz sahibi partilerin çoğu ‘seçimlerin sistematik olarak manipüle edildiği’ iddiasıyla kesin olmayan seçim sonuçlarına itiraz ederken, diğer taraftan nihai sonuçların ilanı bir buçuk ay gecikmiş oldu. Irak’ta bundan önce yapılan 4 parlamento seçiminde böyle bir durum yaşanmamıştı.
İlan edilen nihai seçim sonucu ile birlikte 5 sandalyede değişiklik oldu. Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği, bünyesindeki Yargı Temyiz Kurulu’na ilettiği 15 itiraz dışında 1430’un üzerinde itiraz kabul etti ve hepsini yanıtladı. Yargı Temyiz Kurulu’nun 5 itirazı yanıtlaması sonrasında kesin olmayan seçim sonuçlarına göre seçimi kazanmış görünen 5 aday sandalyelerini kaybederken, 5 aday ise bu sandalyelerin yeni sahipleri oldu.
Nihai seçim sonuçlarına göre Sadr Hareketi 329 sandalye bulunan Meclis’te 73 sandalye alarak birinci sıradaki yerini korudu. Sadr Hareketi’ni 38 sandalye ile bağımsız adaylar, 37 sandalye ile Muhammed el-Halbusi’nin liderliğindeki Takaddum (İlerleyiş) Partisi, 33 sandalye ile Nuri el-Maliki’nin liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu, 31 sandalye ile Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve 18 sandalye ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) takip etti.
Bu sonuçlar, İran destekli Haşdi Şabi’nin siyasi kanadı kabul edilen ve Hadi el-Amiri’nin liderlik ettiği Fetih Koalisyonu için hayal kırıklığı oldu. Zira Fetih Koalisyonu sadece 17 sandalye elde edebildi. Fetih Koalisyonu nihai seçim sonuçlarına ilk tepki olarak sokakta gerginliği tırmandırmakla tehdit etti ve herhangi bir tarafın bu sonuçlara itiraz eden göstericilere yönelik her türlü ‘kışkırtmasına’ veya ‘onlarla çatışmasına’ yanıt verileceğini belirtti. Fetih Koalisyonu üyesi Mahmud el-Hayani Rudaw’a yaptığı açıklamada, Seçim Komiserliği’nin dün ilan ettiği sonuçların ‘zaten beklendiğini ve Seçim Komiserliği’nin başından beri bu sonuçlar üzerinde ısrar ettiğini’ söyledi. Hayani, “Gösterilerin dozu artacak. Seçim Komiserliği’nin ısrarları ışığında bu apaçık bir şey. Gösteriler barışçıl olmaya devam edecek. Fakat yetkili herhangi bir taraftan saldırı veya çatışma gelmesi halinde kitleler tarafından her türlü provokasyona güçlü bir yanıt verilecek” dedi.
Nihai seçim sonuçlarına göre sandalye elde eden diğer siyasi parti, oluşum ve azınlık kotaları şunlar: Hamis el-Hancer liderliğindeki Azim Koalisyonu 14, Yeni Nesil 9, İmtidad Hareketi 9, İşrakat Kanun 6, Tasmim Koalisyonu 5, Ulusal Anlaşma 4, Ulusal Devlet Güçleri 5, Hristiyanlara ait kota 5, Ulusal Kitleler Koalisyonu 4, Reform İçin Karar Anı 3, Türkmen Cephesi 1, Arap Projesi 1, Irak Ulusal Proje 1, El-Muntic El-Vatani, Furateyn Akımı 1, Vefa ve Değişim 1, İktidar Vatan 1, Vasıt Sakinleri Bağımsız Topluluğu 1, Ulusal Umutlar Koalisyonu 1, Ulusal Sened 1, Ulusal Metot Koalisyonu 1, Adalet Topluluğu 1, Ülkem Vatanım Hareketi 1, Hukuk Hareketi 1, Ezidilere ait kota 1, Sabii Mandenler 1, Şebeklere ait kota 1, Feyli Kürtlere ait kota 1 sandalye.
Nihai seçim sonuçlarının ilan edilmesinin ardından dikkatler, yeniden gözden geçirilecek bir engel bulmaması halinde bu sonuçları imzalaması beklenen Yüksek Federal Mahkeme’ye çevrilmiş durumda. Kufe şehrindeki Ehl-i Beyt Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Prof. Dr. Galibe ed-Dami, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Hukuki açıdan Yüksek Federal Mahkeme, Yargı Temyiz Kurulu’nun kabul etmesinin ardından sonuçları onaylayacak. Federal Mahkeme sonuçlara itiraz edemez veya seçimleri yenileyemez. Çünkü görevi Anayasa ile sınırlandırılmıştır” dedi.
Bağdat’taki Yeşil Bölge’nin kapıları önünde bir buçuk aydan uzun süredir devam eden mevcut gerginliğe değinen Dami şu ifadeleri kullandı:
“Gergin şu ya da bu şekilde sürecek. Koordinasyon Grubu (Sadr Hareketi hariç Şii seçmen kitlesinin temsilcisi) özellikle de Fetih Koalisyonu’nun bazı mensupları, önümüzdeki hükümette yer almazsa Irak hükümetine sürekli sorun çıkarmaya devam edecekler. Siyasi süreçte silahlı kanatları bulunan güçlerin veya tarafların müdahaleleriyle ilgili meseleye son vermek için bir sonraki hükümetin müdahalede bulunmasına sebep olabilecek çatışmaların ve gelişmelerin yaşanması ihtimal dahilinde. Bu ihtimal artık, oradan buradan yapılan tehditlerden sıkılmaya başlayan Irak kamuoyunun bakış açısıyla da uyuşuyor. Irak kamuoyu hukuka riayet eden bir devlet istiyor. Silah, tehdit ve bu tür şeylerden uzaklaşmak istiyor. Gerginlik sürebilir. Ancak bu gerginlik, kurulması planlanan ulusal çoğunluk (Sünni-Şii-Kürt) hükümetinin kuruluşunu erteleyemeyecek. Kürtler ve Sünniler aynı potada anlaşabilir. Fakat Şiiler birbirleriyle anlaşamayacak. Dolayısıyla hükümetin ana eksenini Sadr Hareketi ile Kürt ve Sünni partilerin oluşturması daha muhtemel.”



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.