Lübnan’da 2,3 milyon kişi daha yoksulluk kervanına katıldı

Dünya Bankası tarafından hazırlanan rapora göre, Lübnan’daki yoksullukta büyük bir artış olduğunu, yaklaşık 2,3 milyon insanın daha bu kategoriye eklendi. Söz konusu 2,3 milyon kişiden 1,5 milyonunun Lübnanlı olduğu, 780 bininin ise sığınmacı Suriyelilerden oluştuğu belirtildi. Bu gelişme, Lübnanlılar arasında yoksulluk oranındaki artışta 2020 yılında yüzde 13’lük orana kıyasla, bu yıl yüzde 28’lik bir artışın gözlemlenmesi, sığınmacılar arasında ise önceki yıl yüzde 39 artışa kıyasla bu yıl yüzde 52’li bir artışın kaydedilmesinin ardından geldi.

Dünya Bankası tarafından sunulan veriler, Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCWA) tarafından yapılan son değerlendirme ile de uyuşuyor. ESCWA’nın son değerlendirmesine göre, Lübnan’daki yoksulluk oranı 2019 yılında yüzde 42 iken, 2021 yılında iki kat artarak toplam nüfusun yüzde 82’sine ulaştı. Ülkede, çeşitli seviyelerde yoksulluk yaşayan yaklaşık 4 milyon insan bulunuyor. Bu kişiler bir milyon aile oluşturuyor, ailelerin yüzde 77’si yani 745 bini Lübnanlı ailelerden oluşuyor.

Yoksulluk oranındaki artış, enflasyon oranlarının artması ve satın alma gücünün düşmesi ile doğru orantılı olarak ilerliyor. Merkezi İstatistik Departmanı’na göre, fiyat endeksi geçtiğimiz Ekim ayının sonuna kadar yıllık yüzde 173,57 artış kaydetti ve toplam artış oranı yaklaşık yüzde 715’e yükseldi. Bu oran, geçen yılın Ekim ayının sonunda hazırlanan toplam bilançoda yaklaşık yüzde 262 olarak kaydedilmişti. Lübnan lirası, krizlerin patlak vermesinden önceki oranına göre yaklaşık 17 kat değer kaybetti. Satın alma gücündeki toplam kayıplarda neredeyse bununla eşdeğerdi.

Lübnan’da çıkan ve üçüncü yılına giren krizlerin yansımalarını yakından takip eden uluslararası kurumlar, sübvansiyonu kaldırılması sonucunda hiperenflasyonun yol açtığı sert çöküşler ve Lübnan lirasının döviz kuru karşısındaki çöküşün devam etmesi ile toplumsal ve yaşamsal alanlar yaşanabilecek sıkıntılar hakkında endişe duyuyor. Zira bu durum, UNICEF saha araştırmalarında belirtildiği üzere, yoksulluk endeksinin yüzde 80 sınırının üzerine çıkmasının ardından kaos alanın genişlemesi ve hassas güvenlik istikrarının bozulmasına neden olacak. UNICEF saha araştırmaları raporu, her 10 kişiden 8’inin yoksulluk içinde yaşadığını ve bu kişilerin yüzde 34’ünün ise aşırı yoksulluk içinde yaşadığını gösterdi.

Söz konusu endişeler, makroekonomik ve finansal koşullardaki bozulmanın devam etmesi ile iyice artıyor. Zira uluslararası kurumlara göre bu koşullar, sağlık ve eğitim alanlarda gelecek nesiller için sunulan fırsatlarda uzun vadeli bozulmadan kaynaklanan sosyal bir felaketin oluşması ve hizmet sunumunda büyük oranda duraklama tehdidi oluşturuyor. Bu durum, başta yakıt, ulaşım, ilaç ve elektrik ve günlük hayatın diğer ihtiyaçların fiyatlarındaki büyük artışlar yaşanırken, maddi ve çok boyutlu yoksulluktaki ciddi artışı şiddetlendiriyor.

Yaşamsal baskılara eklenen gelişmeler ile ilgili olarak, Lübnan, sağlık sisteminde eşi görülmemiş bir kötüleşmeye tanık oluyor. Ülkedeki hastaneler yakıt sıkıntısı çekiyor bu da sık sık yaşanan elektrik kesintilerinin telafi edilmesi konusunda engel oluştururken, temel malzeme sıkıntısını ve sağlık personelinin yorgunluğunu daha da artırıyor. Buna paralel olarak, sübvansiyonun sisteminin yeniden yapılandırılması ve düşük seviyelere indirilmesi ile ilaç fiyatlarında önemli artışlar kaydedildi. Bu durum, çok sayıda aileyi sağlık giderlerini karşılayamaz hale getirdi. En tehlikeli olan gelişme ise, çocukların yaklaşık yüzde 34’ünün ihtiyaç duydukları temel sağlık hizmetini alamaması oldu.

Nüfusun çoğu, temel yaşam ihtiyaçları için akrabalarından ve çevresinden borç alıyor veya maddi yardım talep ediyor. Rapor, ailelerin yüzde 90’ının elektrik kesintisi sebebiyle büyük zorluklar yaşadığını ve son aylarda ilaç fiyatlarındaki artışa ayak uydurmakta zorluk yaşadıklarını gösterdi. Aynı zamanda yaklaşık olarak 10 aileden 3’ünün eğitim giderlerini azaltmak durumunda kalırken, 10 aileden 4’ünün geçimini sağlamak için ev eşyalarını satmak zorunda kaldığı belirtildi.

Rapor, Lübnan’ı etkileyen ardı ardına gelen krizlerin yanı sıra Kovid-19 salgının da finansal açıdan gelir kaybı ile, finansal olmayan alanlarda ise sağlık ve eğitim sektörlerini etkileyen dengesizlik sebebiyle aileleri etkilediğini bildirdi. Raporda ülkeyi etkisi altına alan krizler sebebiyle, Lübnan hükümetinin vatandaşlara ve sakinlere sosyal yardım sağlama konusunda ellerinin bağlı olduğu vurgulandı.

Rapor, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Dünya Gıda Programı gibi bağış kuruluşları sığınmacılara yönelik yardımlarını artırmasına rağmen, bu yardımların Lübnan lirasının dolar karşısında değer kaybetme oranının altında kalması ile  yardımın gerçek değerinin düştüğüne dikkat çekti.

Yoksullarla ilgili olarak güvenilir bilgilerin bulunmaması, krizlere yanıt verilmesi ve toparlanmaya yönelik planların geliştirilmesi için önemli bir boşluk teşkil ediyor. Dünya Bankası, ekonomik gelecekte Lübnan’da toparlanma yaşanmasını beklemiyor. Bununla birlikte, toparlanmanın sağlanması için radikal reformların gerekli olduğu ayrıca sosyal koruma programlarının geliştirilmesinin çoklu krizlerin baskılarını hafifletmede son derece büyük bir yardımcı sağladığı vurgulanıyor.