İsrail İran’a karşı askeri hazırlık yapıyor: Tüm senaryolar masada

İsrail ordusu İran'a karşı askeri seçenek için ‘gerekli hazırlıkları’ tamamlıyor

İsrail Ordusu’nun dün İsrail askerlerinin Florida'nın Tampa kentindeki ABD Merkez Komutanlığı karargahına yaptığı ziyaretten paylaştığı fotoğraf
İsrail Ordusu’nun dün İsrail askerlerinin Florida'nın Tampa kentindeki ABD Merkez Komutanlığı karargahına yaptığı ziyaretten paylaştığı fotoğraf
TT

İsrail İran’a karşı askeri hazırlık yapıyor: Tüm senaryolar masada

İsrail Ordusu’nun dün İsrail askerlerinin Florida'nın Tampa kentindeki ABD Merkez Komutanlığı karargahına yaptığı ziyaretten paylaştığı fotoğraf
İsrail Ordusu’nun dün İsrail askerlerinin Florida'nın Tampa kentindeki ABD Merkez Komutanlığı karargahına yaptığı ziyaretten paylaştığı fotoğraf

İsrail'in uluslararası toplumu, İran'ı nükleer projesinden vazgeçmeye zorlamak, İran'a yeni yaptırımlar uygulamak ve ona karşı askeri seçeneği sunmak için sertleşmenin gerekliliğine ikna etme kampanyasının ortasında, İsrail Ordusu (IDF) Sözcüsü Tuğgeneral Ran Kochav, güçlerinin tüm silahlarıyla İran'a askeri saldırı düzenlenmesine ilişkin tüm senaryolara hazırlandığını ve gerekli tüm hazırlıkların yapıldığını açıkladı.
Kochav, devlet radyosu KAN’a verdiği röportajda şunları ifadeleri kullandı: “Amaç, İran'ın kendisini kuzey sınırına yakın konumlandırmasını ve aynı zamanda nükleer eşiğinde bir ülkeye dönüşmesini engellemek.” Kochav, ayrıca İç Güvenlik Bakanı Omer Barlev’in askeri seçeneğin masada olduğunu açıkladığını vurguladı.
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'e yakın kaynaklar, İsrail'in büyük güçler ile İran arasındaki Viyana'daki nükleer görüşmeler konusundaki tutumu hakkında net mesajlar gönderdiğinin altını çizdi. Söz konusu mesajların içeriğinin İranlıların, beş aylık bir aradan sonra görüşmelere yalnızca ABD yaptırımlarını kaldırmak için katıldıklarını, Batılı ülkelerin güçlü konumu ve İran'a yönelik yaptırımların kaldırılmamasının onları ciddileştirmeyeceği ve gerçek askeri tehdidi İran'a koyun çünkü bu sadece onun nükleer yarışını sürdürmesini engelleyeceği olduğuna dikkat çekti.
Tel Aviv’deki kaynaklar, Savunma Bakanı Benny Gantz’ın, İran nükleer tehdidine karşı ABD ile ortak çabaların ve Tahran'ın İsrail'i ve bölge ülkelerini diğer ülkeler tarafından tehdit ettiği diğer planların bir parçası olarak önümüzdeki hafta Washington'a gideceğini açıkladı. Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile bir araya geldiği İngiltere ve Fransa ziyaretlerini dün sonlandırdı. Lapid, “İran gerçek bir askeri tehditle tehdit edilmelidir” dedi. Başbakan Naftali Bennett, İran'ın ‘net bir hedefi’ olduğu konusunda uyarıda bulunarak, “Neredeyse hiçbir şey için yaptırımları kaldırmak. İran sadece nükleer programını sürdürmekle kalmayacak, onlara bunun için ödeme yapılacak. Dünyanın dört bir yanındaki müttefiklerimizi İran'a karşı harekete geçmeye çağırıyorum” ifadelerini kullandı.
Ancak İsrail'in askeri seçenekle ilgili konuşması, İsrail'deki çeşitli güçlerin, özellikle de askeri ve güvenlik kurumlarından bir muhalefetle karşılaşıyor. İstihbarat Uzmanı Yossi Melman, İsrail'in İran'ın nükleer projesi karşısında askeri olarak hareket etme konusunda gerçek bir yeteneği olmadığını söyleyen birkaç yetkilinin görüşlerini aktardı. Bu kişilerin, Bennett ve Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi'nin İsrail'in İran'a askeri saldırı hazırlığı konusundaki açıklamalarını hafife aldıklarını söyledi. Söz konusu kişilerin Bennett ve Kochavi’nin açıklamalarını ‘boş ve gereksiz ifadeler’ olarak değerlendirdiğine işaret etti. Melman, Haaretz gazetesinde yayınlanan bir makalesinde, “İran, Rusya, Çin, Avrupa Güçleri ve ABD dahil olmak üzere İran nükleer meselesiyle ilgili Viyana görüşmelerine katılan taraflar, İsrail'in İran'a karşı askeri olarak hareket edemediğinin farkındalar. Düşmanı aldatan ve ona karşı psikolojik harp kullanan komutan akıllı kabul edilse de halkı aldatan lider kurnazdır. Kendini aldatan lidere gelince, tehlikeli bir şey yapıyor” ifadelerini kullandı.
Melman ayrıca “İsrail Hava Kuvvetlerinin niteliksel ilerlemesi biliniyor, ancak bu saldırı görevi için özel olarak tasarlanmış gelişmiş F35’ler dahil olmak üzere İsrail savaş uçakları aracılığıyla İran'a saldırmak için havada yakıt ikmali operasyonuna ihtiyacınız olacak. Bu da süreci yavaşlatacak ve İran tarafından tespit edilme riskini artıracaktır. İran'ın bilgisi ve planları var. Bu yıkılamayacak bir durum” dedi. İran'ın "yeniden yapılanma ve rehabilitasyon" konusundaki yüksek kapasitesine işaret ederek, “Gerçekleşmeyecek bir saldırı için hava kuvvetlerinin eğitimine on milyarlarca şekel harcanması üzücü” ifadelerine yer verdi.
Dün ve Salı günü yayınlanan değerlendirmeler, Tahran'ın müzakereleri en azından önümüzdeki bahara kadar erteleyeceğine işaret ediyor. İsrail ve ABD içindeki tartışmaları iyi dinliyor. Batı'nın barışçıl ve diplomatik çözümler üzerindeki ısrarından yararlanarak zaman faktöründen yararlanmaya çalışıyor. Melman, “Amerikan tehditlerinin önemli olduğu doğru, ancak İran henüz onları umursamıyor çünkü ciddi bir tehdit olduğuna ikna olmuş değil” dedi.



Erdoğan, Karadeniz'in "çatışma bölgesine" dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu

Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
TT

Erdoğan, Karadeniz'in "çatışma bölgesine" dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu

Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son haftalarda yaşanan bir dizi saldırının ardından, Karadeniz'in Rusya ve Ukrayna arasında bir "çatışma bölgesi" haline gelmemesi konusunda bugün uyarılarda bulundu.

Anadolu Ajansı’nın (AA) haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Karadeniz bir çatışma bölgesi olarak görülmemeli. Bu ne Rusya'ya ne de Ukrayna'ya fayda sağlayacaktır. Karadeniz'de herkesin güvenli denizcilik yollarına ihtiyacı var" ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Çornomorsk limanında ticari gemilere yapılan saldırının, Ankara'nın mevcut savaşın Karadeniz'e sıçramasıyla ilgili endişelerini doğruladığını ifade etti.

Açıklamada, dün Ukrayna'nın Çornomorsk limanında Türk şirketine ait yabancı bandralı bir gemiye zarar veren saldırının, "bölgedeki devam eden savaşın Karadeniz'e sıçraması ve bunun deniz güvenliği ve seyrüsefer özgürlüğü üzerindeki etkisine ilişkin daha önce dile getirdiğimiz endişelerimizin geçerliliğini teyit ettiği" belirtildi.

Açıklama şöyle devam etti: "Bu vesileyle, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşa acilen son verilmesinin önemini bir kez daha teyit ediyor ve Karadeniz'deki gerginliğin durdurulması amacıyla, her iki taraftaki denizcilik güvenliğini, enerji tesislerini ve liman altyapısını hedef alan saldırıların askıya alınması gerektiğinin altını çiziyoruz."


Hamaney'in halefliği mücadelesinde “gölge filo” petrol milyarderlerinin oynadığı rol

ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
TT

Hamaney'in halefliği mücadelesinde “gölge filo” petrol milyarderlerinin oynadığı rol

ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)

The Maritime Executive dergisi, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney'in sağlığının kötüye gittiğini belirten bir makale yayınladı. Makalede Hamaney’in halefi meselesinin artık açıkça tartışıldığı, bu durumun rejim içinde bir iktidar mücadelesinin yaşanma olasılığını artırdığı vurgulandı.

Bu gelişmeler, Batı'nın yaptırımlarını aşmak için ağlar kuran petrol milyarderleri için özellikle büyük önem taşıyor.

Makaleye göre İran rejiminin üst düzey yetkilileri, rejimin hayatta kalmasını ve iktidar çevresine yakın olanlara büyük karlar sağlayan yolsuzluk ağlarına ve suç gruplarına güveniyor.

Dini Lider Hamaney'in halefi konusunda yapılan tartışmalarda iki isim öne çıkıyor. Her ikisi de İran petrolünün ihracatından sorumlu ‘gölge filosunun’ faaliyetlerinden büyük servetler elde ederken, bu faaliyetleri nedeniyle uluslararası yaptırımlar listesine alındı.

Dergi, bu kişilerin faaliyetlerinin kesin kayıtlarının, yarı yasal ticari cephelerin arkasında aracı rollerini gizleme yetenekleri nedeniyle kamuya tam olarak açık olmadığını vurguluyor. Ancak, mevcut bilgiler, kâr güdüsünün Batı'nın kısıtlamalarına uymaktan daha ağır bastığı için belirli faaliyetlere devam etmelerine rağmen, yaptırım listelerine dahil edilmelerini haklı göstermek için yeterliydi.

Hamaney’e yakınlığıyla bilinen eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Ali Şemhani’nin oğlu Muhammed Hüseyin Şemhani, bu isimler arasında en öne çıkanlardan biri. Şarku’l Avsat’ın aktardığı Independent Persian kaynaklı analize göre 2011'den bu yana, şirketleri Admiral ve Milavous aracılığıyla ‘İran petrolünü Rusya petrolüyle karıştırmak ve sevkiyatların nereden yapıldığının anlaşılmasını engellemekle’ suçlanan Hüseyin Şemhani, yıllarca bu petrolü prestijli Batılı petrol şirketlerine satmayı başardı.

Aynı yıl Avrupa yaptırımlarına tabi tutuldu ve en son Avrupa yaptırım güncellemesinde Rusya’nın ‘gölge filosu’ operasyonlarının kilit ismi olarak tanımlandı. Buna rağmen Şemhani, Milavous'un faaliyetlerine veya İran'ın Rusya'ya insansız hava aracı (İHA) sevkiyatına herhangi bir şekilde dahil olduğunu reddediyor.

ABD Hazine Bakanlığı, 30 Temmuz 2025 tarihinde, bağlantılı oldukları gerekçesiyle aralarında Marvis, Armada Global, Koban Shipping, Kryos Shipping ve Fractal Marine şirketlerinin de olduğu Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) onlarca şirkete de yaptırım uyguladı. Bakanlık, İran’ın gölge filosunda 50'den fazla geminin olduğunu tahmin ediyor.

Geniş bir bağlantı ağına sahip olan İranlı iş adamı Babek Zencani, 2013 yılında yolsuzlukla suçlandı ve tutuklandı. Uzun süre hapis yatan Zencani, 2021 yılında, organize yolsuzluk ve ticaret ağı aracılığıyla Petrol Bakanlığı'nın gelirlerinden 2,7 milyar dolar çalma suçlamasıyla ölüm cezasına çarptırıldı. Ancak 2024 yılında, Hamaney’in emriyle cezası 20 yıl hapis cezasına çevrildi ve daha sonra serbest bırakılarak faaliyetlerine geri döndü.

Zencani'nin sahibi olduğu BAE merkezli Sorinet Grup Holding, kozmetik, finans ve bankacılık hizmetleri, oteller, ticari havacılık, altyapı, inşaat malzemeleri, bilgi teknolojisi ve uluslararası gayrimenkul geliştirme alanlarında, Türkiye, Tacikistan, Malezya ve Çin'de faaliyet gösteriyor. Zencani, 2013 yılında net servetini yaklaşık 13,5 milyar dolar olarak açıklamıştı.

O yıla kadar sürdürdüğü ticari faaliyetleri, özellikle yaptırımları atlatmak amacıyla petrol ve ilgili fonların nakliyesinde oynadığı rol ve İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile bağlantılı kuruluşlarla iş birliği yapması nedeniyle, Avrupa ülkeleri ve ABD’nin yaptırım listelerine alınmasına neden oldu. Malezya'nın doğu kıyılarında gemiden gemiye petrol transferi yapmakla suçlandı.

Zencani, hapis cezasına çarptırıldıktan sonra, hükümet kurumları ve DMO ile bağlantılı kuruluşlarla olan bağlantıları sayesinde ‘Awan Group’ adı altında faaliyetlerine devam etti.

İranlı iş adamı 2 Aralık'ta sosyal medya platformu X hesabından Hamaney’in olası halefi olarak gösterilen eski İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye sert eleştirilerde bulundu.

The Maritime Executive dergisine göre Şemhani ve Zencani halen serbestçe seyahat edebiliyor gibi görünüyor, ancak son zamanlarda güvenliklerinden endişe duydukları için İran’da daha uzun süreler geçirmeyi tercih ediyorlar.

* Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.


İran, Umman Körfezi'nde ele geçirilen yabancı tankerin mürettebatından 18 kişiyi gözaltına aldı

 İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)
İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)
TT

İran, Umman Körfezi'nde ele geçirilen yabancı tankerin mürettebatından 18 kişiyi gözaltına aldı

 İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)
İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)

İran medyası bugün, yetkililerin dün Umman Körfezi’nde alıkonulan yabancı bir petrol tankerinin mürettebatından 18 kişiyi gözaltına aldığını bildirdi. Yetkililer, tankerin 6 milyon litre kaçak yakıt taşıdığını öne sürerken, yürütülen soruşturma kapsamında gemi kaptanının da gözaltına alınanlar arasında bulunduğunu açıkladı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Fars Haber Ajansı, mürettebatın Hindistan, Sri Lanka ve Bangladeş uyruklu olduğunu aktardı.

Yetkililer, tankerin ‘dur ihtarına uymamak, kaçmaya teşebbüs etmek ve seyrüsefer ile yük belgelerinin bulunmaması’ gibi birçok ihlal gerçekleştirdiğini belirtti.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre, yakıt fiyatlarının yoğun sübvansiyonlar ve ulusal para biriminin değer kaybı nedeniyle dünyadaki en düşük seviyeler arasında yer aldığı İran, hem komşu ülkelere kara yoluyla hem de deniz yoluyla yapılan yaygın yakıt kaçakçılığıyla mücadele ediyor.

Öte yandan İran, devlet destekli benzinde yeni bir fiyat seviyesini uygulamaya koydu. Bu adım, ülkede 2019’dan bu yana yapılan ilk fiyat düzenlemesi olurken, para biriminin değer kaybettiği ve ekonomik yaptırmaların sürdüğü bir dönemde atıldı.

Ülkede yaklaşık altı yıl önce yapılan son büyük fiyat artışı, ülke genelinde protestolara yol açmış ve güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiği bir süreci tetiklemişti.