عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Ortadoğu'daki büyük ülkelerin stratejileri

Mısırlı bir araştırmacı, uluslararası güç mücadelelerini ve bunların Arap güvenliği üzerindeki etkisini analiz etti

‘Tetikteki Parmaklar’ isimli kitabın kapağı
‘Tetikteki Parmaklar’ isimli kitabın kapağı
    Kahire/Hamdi Abidin
TT
TT

Ortadoğu'daki büyük ülkelerin stratejileri

‘Tetikteki Parmaklar’ isimli kitabın kapağı
‘Tetikteki Parmaklar’ isimli kitabın kapağı

‘Tetikteki Parmaklar… Büyük Güçlerin Ulusal Güvenlik Stratejileri ve Ortadoğu'ya Etkileri’ isimli kitap, güç mücadeleleri ve uluslararası rekabetin kutuplarını temsil eden ülkeler olarak ABD, Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin bölgedeki etkisini ele alıyor. Yakın zamanda Kahire’deki Dar Safsafa Yayınları’ndan çıkan ve Araştırmacı Dr. Seyyid Guneym tarafından kaleme alınan kitap, bölgesel düzeyde İsrail, Türkiye ve İran ile ilgili aynı stratejileri inceliyor. Ayrıca, bu ülkeler arasındaki uluslararası ve bölgesel rekabet süreçlerini ve bunların Arap güvenliği üzerindeki etkilerini analiz ediyor.
Kitap iki zaman dilimini kapsıyor: İlk dönem 2011-2017 yılları arasındaki Arap devrimleri ve yankılarından Donald Trump, ABD Başkanlığını devralana ve 2017 yılının Aralık ayında en son ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi belgesini yayınlayana kadarki dönemi kapsarken, ikinci dönem 2018-2020 yılları arasındaki çalışmaları kapsamakta.
‘Üç Büyüklerin Manevraları... ABD, Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ulusal Güvenlik Stratejileri’ başlıklı birinci bölümde, yazar, strateji ve ulusal güvenlik kavramlarına bilimsel yaklaşımları, kavramların gelişimlerini ve genel olarak karıştırıldıkları kavramlardan ayırt edilmesini ele alıyor. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ulusal güvenlik stratejilerinin oluşturulması ve uygulanması sürecinde yürütücü siyasi kurumların rollerini ve mekanizmalarını analiz ederek değerlendiriyor. Ayrıca ABD, Rusya ve Çin ile temsil edilen büyük güçlerin ulusal güvenlik stratejilerinin genel özelliklerini inceliyor. Araştırmacı, bu stratejileri ele alıp analiz ederken, her bir stratejinin kısa bir özetini ve küresel sahnede diğer rakip güçler hakkındaki görüşünü dikkate alıyor. Ayrıca bu stratejilere yönelik tutum ve geri bildirimleri, stratejilerin yayınlandığı sırada devlet başkanlarının inançlarını ve bunların Ortadoğu'daki siyasi ve güvenlik gelişmeleri ile etkileşimlerinin boyutunu analiz ediyor.
İlk bölümü birkaç alt başlığa ayıran araştırmacı, ilk başlıkta ABD’nin ulusal güvenlik stratejisine odaklanıyor. İkinci alt başlıkta Rusya’nın ulusal güvenlik stratejisini ele alırken, üçüncü başlıkta Çin’in ulusal güvenlik stratejileri üzerinde duruyor.
‘Silahlı Komşunun Laneti, İsrail, Türkiye ve İran'ın Ortadoğu'da Bölgesel Güvenliğe Yönelik Politikaları’ başlıklı ikinci bölümde ise Dr. Guneym, Ortadoğu'daki ulusal güvenlik sorunlarından bölgesel komşuların belirleyicileri, eğilimleri ve hedeflerini ele alıyor.  Söz konusu ülkelerin politikalarını, dış politika kararlarının nasıl alındığı ve yürürlükteki organlarını inceliyor. Arap Baharı devrimleri, Yemen, Suriye ve Libya'daki savaşlar ve çatışmalar ile DEAŞ ve El Kaide’nin de aralarında bulunduğu terör grupları ve radikal örgütlerin hakimiyetinin yaygınlaşmasının bu ülkelerin güvenliğine yönelik tehditlerin kaynaklarını ve onları bölgesel olarak etkileyen yeni değişkenlerine  de yer veriyor.
Araştırmacı, 2011-2017 yılları arasındaki uluslararası gelişmeleri ele alırken, Trump yönetiminin ABD'deki iktidar dizginlerini ele alması, bölgede güvenlik ve istikrar konularında yeni politikalar ve tutumlar benimsemedeki ısrarına da işarette bulunuyor. Birçoğunun Obama yönetiminin politikaları ve duruşlarıyla çeliştiğine dikkat çeken Dr. Guneym, bu dönemin Rusya'nın Suriye, Mısır ve Cezayir dahil bölgedeki müttefik ve dost ülkeleri desteklemek için bir kez daha geri dönüşüne tanık olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca söz konusu dönemin Çin ve Hindistan'ın Ortadoğu siyasetine ve meselelerine, özellikle yatırım, dış ticaret, sanayi ve diğerleriyle ilgili konulara bir tür sessiz girişine sahne olduğunun altını çiziyor. Ortadoğu'daki siyasi ve güvenlik sahnesinin entegre bir fotoğrafını çekmek isteyen Guneym, Ortadoğu'daki her ülkenin kendi güvenliğine yönelik tehdit kaynaklarıyla yüzleşmeye odaklandığı ve elde etmeye çalıştığı çıkarlarını ve projelerini, Arap ülkelerinin buradaki rolü ile olası ekonomik faydalardan en büyük kazanımları elde etme girişimlerini gözden geçiriyor.
Araştırmacı ayrıca, İran, İsrail ve Türkiye'nin hırsları ve etkili bölgesel devletler olma girişimleri üzerinde duruyor. Bunun yanı sıra bölgede güvenliği sağlamak için kendi projeleri, programları ve birçok siyasi ittifakı sonuçlandırmaya çalışmakla başlayıp, askeri ve istihbarat işbirliğinin yanı sıra ortak yatırımlar ve ticari, bilimsel, teknik ve teknolojik işbirliği konularında anlaşmalar imzalamaya varan çoklu araçlarını ele alıyor.
Dr. Guneym, Arap ülkelerinde silahlı çatışmaların şiddetlendiği bölgelerdeki koordinasyon mekanizmalarını açıklamakla da ilgileniyor. İran, İsrail ve Türkiye'nin politika ve planları arasındaki çatışma noktalarına ve aktif Arap devletleri, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) çıkarlarıyla çelişkilerine ışık tutuyor. Ayrıca her birinin bir tür istikrar, güvenlik ve arzu edilen ekonomik kalkınmayı sağlamak için ABD, Rusya, Çin ve diğerleri ile ne ölçüde koordineli olduğunu irdeliyor.
Kitabın üçüncü bölümünde yazar, Ortadoğu'da bölgesel güvenliğe yönelik İsrail, Türkiye ve İran politikasını inceleyip analiz ediyor. Dr. Guneym, İsrail siyasetiyle ilgili olarak ise, İsrailli araştırmacılar 2015 yılının ikinci yarısında ‘ulusal güvenlik kavramını gözden geçirme’ çağrısında bulunarak çok alanlı etkiye sahip bir stratejiye ihtiyaç olduğunu belirttiler. İsrailli araştırmacılar Udi Dekel ve Omer Inav, Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nde yaptıkları bir çalışmada, İsrail hükümetinin, askeri tehditlerin boyutundaki önemli azalmadan etkilenen devletin geleneksel ulusal güvenlik kavramını gözden geçirmenin doğru yolunu henüz bulamadığını belirttiler. Ayrıca, bu kavramı, devletin sınırları dışındaki alanlarda etki yaratarak İsrail'in siyasi ve güvenlik çıkarlarını ve hedeflerini ilerletmek için revize edilmiş stratejinin birincil amacı doğrultusunda mevcut ve gelecekteki zorluklara uyarlamaya ihtiyaç olduğunu kaydettiler.
Multi disipliner çalışmalara dayalı bir politika benimsemek ve kamu diplomasisi, yeni medya, sosyal paylaşım siteleri ve insani yardım yoluyla ‘düşman’ kişilerle doğrudan iletişim ve bilgi savaşı, ekonomik etki, yasal araçlar, siyasi yıkım araçları, su ve enerji düzenlemeleri, güvenlik ve teknoloji yardımı, özel pazarlar ve sivil girişimler gibi yumuşak güç araçları dahil olmak üzere farklı seviyelerde çeşitli araçlar kullanarak, stratejik ortamda maksimum etkiyi sağlayacak aksiyonlar almanın gerekliliğine vurgu yaptılar.
Seyyid Guneym, İsrailli araştırmacıların, çıkarları İsrail'inkilerle örtüşen aktörlerle iş birliği, siber savaşta çabaları hızlandırma, İsrail'in uluslararası arenadaki izolasyonunu ve meşruiyetine verdiği zararı, kendisine uygulanan kısıtlama ve yaptırımları azaltacak hukuki ve halkla ilişkiler aygıtı oluşturmayı talep ettiklerini ifade ediyor.
"İsrail güvenliği kavramı, biri Tevrat ve Vaat Edilen Topraklarda indirilenlere dayanan dini, diğeri ise tarihi ve Yahudilerin tarih boyunca Arap bölgesindeki soylarının varlığına atıfta bulunan peygamberlere, ortaya çıkış bölgelerine bağlı iki ana boyuta dayanmaktadır. Buradan hareketle, David Ben-Gurion, Araştırmacı Yehoshafat Harkapi ve İsrailli General Yisrael Tal tarafından yapılan ulusal güvenlik tanımlarına, İsrailliler açısından bakmak mümkündür. Guneym, İsrail nükleer dosyasının İsrail ulusal güvenliğinin önemli bir boyutunu temsil ettiğine de dikkat çekiyor.
Türkiye'nin Ortadoğu'da bölgesel güvenliğe yönelik politikasına ve Adalet ve Kalkınma Partisi öncesi ve iktidara geldikten sonraki yönelimleri ile ilgili olarak Guneym, Türk siyasi liderliğinin, küresel sistemin tanık olduğu dönüşümlerden yararlanarak, sınırları dışında, özellikle Ortadoğu'ya yönelik etkileşime açıklık politikası izlemeyi amaçladığını söylüyor. Ankara'nın etkisini genişletmek için pragmatik temellere güvenerek, Arap bölgesine liderlik etmeyi amaçladığı dini ve Osmanlı tarihinden yararlanarak bölgeye yönelik stratejisine Avrupa Birliği'ne girememesinin ardından başladığına dikkat çekiyor. 2011 devrimlerinden sonra Türkiye'nin Ortadoğu'ya yönelik politikasına gelince, Ankara, ayrılığını sona erdirmek için çabalarını yoğunlaştırdı. Türk dış politikası, genel ve kapsamlı çerçevesinde, bölgedeki Türk varlığını en üst düzeye çıkarmak ve ilişkileri yoğunlaştırmak için Adalet ve Kalkınma fikri ve ideolojisine hizmet etmeye odaklandı. Tansiyonu yüksek olaylar ona bölgenin kalbinde varlığını garanti eden yeni mekanizmalar kazandırdı.
Dr. Guneym, ‘Ortadoğu'nun Bölgesel Güvenliğine Yönelik İran Politikası’ başlığı altında siyasi düzeyde İran rejiminin içine ve İran'ın bölgedeki stratejik hedeflerine ve bunların ideolojik, siyasi, ekonomik, güvenlik ve askeri belirleyicilerine değindi. Ayrıca, İran politikasının bölgeye yönelimlerine, bölgesel hedeflerine ulaşmak için kapsamlı yetkilere sahip unsurlardan yararlanmasına ve İran'ın nüfuzunu uyguladığı Arap ülkeleriyle İran ilişkilerinin doğasına da temas ediyor.
Üçüncü bölümde, yazar, 2011 yılından bu yana Arap bölgesinin, bölgede jeopolitik değişiklikler gerçekleştirmek isteyen büyük güçler arasındaki rekabetin yeniden canlanmasına tanık olduğunu ifade ediyor. Guneym’e göre ABD ve Rusya'nın  bölgesel bir formül oluşturmaya çalıştıklarını, Çin'in şu anda Arap bölgesel ilişkilerinde önemli bir rol oynamadığını belirtiyor. Ancak Çin, bölgedeki tüm ülkelerde ekonomik ve diplomatik ilişkiler kuruyor ve gelecekte daha etkili olmaya hazırlanıyor. Avrupa Birliği'nin rolüne gelince, yazar, terörizm, sınır ötesi suçlar ve yasadışı göç nedeniyle bölgedeki çatışma tehlikesini sakinleştirmeye ve önlemeye çalıştığını belirtiyor.
Dr.Guneym dördüncü bölümü, uluslararası ve bölgesel dönüşümler çerçevesinde Ortadoğu'nun yöneldiği ufku ve bölgenin  güvenliği üzerindeki beklenen etkilerini keşfetmeye ayırıyor. Küresel sistemin evriminin, uluslararası ve bölgesel güçlerin politikalarındaki dönüşümün gelecekteki resmini çizmeye çalışıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
TT
TT

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)

İsrail medyasında, Binyamin Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki uygulamaları nedeniyle Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin son dönemde arttığına dair haberler yer alırken, Mısırlı üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Mısır makamları İsrail’in Şarm eş-Şeyh Anlaşması’nı ihlal eden uygulamalarını tespit etti, bunlara ilişkin bir dosya hazırladı ve Washington’ı bilgilendirdi” dedi.

Mısır’da görev yapmış bazı eski askeri yetkililere göre ise Kahire, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki adımlarını, üzerinde uzlaşılan Trump planından kaçınma girişimi ve sarı hat olarak bilinen bölgede kalıcı bir İsrail askeri varlığı tesis etme çabası olarak değerlendiriyor. Bu durumun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit ettiği ifade ediliyor.

Sarı hat, 10 Ekim’de Şarm eş-Şeyh’te ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla imzalanan ve Gazze savaşını sona erdirmeyi amaçlayan barış planı kapsamında, Gazze Şeridi’ni iki bölüme ayıran bir ayrım hattı olarak tanımlanıyor. Buna göre hat, Filistinlilerin kontrolündeki batı bölgesindeki toprakların yüzde 47’sini, İsrail’in kontrolü altındaki Gazze’nin yüzde 53’ünden ayırıyor. Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamının, bu hattın batısındaki bölgeye göç etmek zorunda kaldığı belirtiliyor.

xsdf
ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Gazze barış planını görüşmek üzere bu ayın sonlarında bir zirve yapılması bekleniyor. (AFP)

İsrail Kanal 14 televizyonunun yayımladığı bir raporda, İsrail ordusunun sarı hat olarak bilinen bölgede faaliyet yürüttüğü ve Gazze Şeridi’nin coğrafi yapısını değiştirdiği öne sürüldü. Kanalın aktardığına göre Kahire, bu durumu ‘bölgesel çıkarlarına yönelik doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendiriyor. Raporda, söz konusu faaliyetlerin Mısır’ı öfkelendirdiği ve Kahire’nin, Gazze Şeridi’ni ikiye bölmeye, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle İsrail’i ABD’ye şikâyet ettiği belirtildi.

Rapora göre Kahire, özellikle İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in sarı hata ilişkin açıklamalarının ardından Gazze’de yaşananları büyük bir endişeyle izliyor. Zamir’in bu hattı yeni bir savunma ve saldırı hattı olarak nitelemesine dikkat çekilirken, İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgede tünel altyapısını tahrip etme ve evleri yıkma gibi faaliyetlerinin, Kahire’de Gazze’de uzun vadeli bir askeri varlık tesis edilmesine yönelik hazırlık olarak yorumlandığı ifade edildi. Bu durumun, Mısır’ı Washington nezdinde acil diplomatik girişimlerde bulunmaya sevk ettiği kaydedildi.

Mısır Askerî İstihbaratı eski Başkan Yardımcısı ve İstihbarat Dairesi eski Başkanı Korgeneral Ahmed Kâmil ise Mısır’ın İsrail’in üzerinde uzlaşılan barış planından kaçınma girişimlerine karşı büyük bir öfke duyduğunu belirtti. Kâmil, İsrail’in sarı hattaki hamlelerinin Gazze’de ve Mısır sınırına yakın bölgelerde kalıcı bir askeri varlık oluşturma niyetine işaret ettiğini, bunun da Mısır’ın ulusal güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

uı
Kaynaklar, Mısır'ın Sisi ve Netanyahu arasında bir zirve düzenlenmesi için şartlar belirlediğini bildiriyor. (İsrail medyası)

Kâmil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun ulusal güvenliği ilgilendiren bir dizi temel konuda açık, net ve değişmez olduğunu söyledi. Kâmil, bu tutumun, barışın Mısır dış politikasının temel ve stratejik hedefi olması, Kahire’nin İsrail tarafıyla imzalanan anlaşmalara bağlılığı ve İsrail’in iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara saygı göstermesi gerekliliğine dayandığını ifade etti.

Kâmil, Mısır’ın İsrail ile gerilimin düşürülmesine yönelik şartlarının, Gazze anlaşmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimi doğrultusunda tüm aşamalarıyla uygulanmasını kapsadığını belirtti. Buna göre, herhangi bir engelleme ya da geçersiz gerekçeler olmaksızın ikinci aşamaya derhal geçilmesi, kalıcı ateşkesin tesis edilmesi ve barış sürecine geçilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca İsrail’in anlaşmayı eksiksiz uygulaması, mutabık kalınan miktarlarda insani yardımların girişine izin vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde açılması şartlarını sıraladı.

Kâmil’e göre diğer şartlar arasında, Mısır’ın Gazze Şeridi sakinlerinin zorla ya da gönüllü göçe zorlanmasını kesin olarak reddetmesi, İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim kurulmasına ve bölgenin İsrail’e ilhakına yönelik adımlarına karşı çıkılması, İsrail ordusunun Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin tamamından çekilmesi ve 7 Ekim 2023 sınırlarına dönülmesi yer alıyor. Kâmil, mevcut İsrail varlığının, anlaşmanın aşamalarının uygulanmasına bağlı geçici bir durum olduğunu, sarı hat da dahil olmak üzere tüm hatların fiili ve hukuki geçerliliği olmayan, varsayımsal çizgiler olduğunu ifade etti.

Dördüncü şartın ise Netanyahu ve hükümetinin, Arap Barış Girişimi kapsamında yer alan açık Arap taleplerine ne ölçüde yanıt verdiğiyle ilgili olduğunu belirten Kâmil, bunun; işgal altındaki Arap topraklarından çekilme, iki devletli çözüme onay verilmesi ve Filistinlilerin Gazze ya da Batı Şeria’dan zorla yerinden edilmesinin reddedilmesi gibi başlıkları içerdiğini söyledi. Ayrıca İsrail’in iyi komşuluk ve saldırmazlık yönünde iyi niyet göstermesi, nükleer silah tehdidinden arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin uluslararası taleplerle uyumlu adımlar atması ve bu alandaki uluslararası anlaşmalara katılması gerektiğini vurguladı.

d
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Arşiv – Reuters)

Mısır’ın, ABD ve İsrail’in Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir görüşme düzenleme girişimlerine, İsrail’in barış ve bölgesel istikrara dair açık ve uygulanabilir bir girişimde bulunmadan yanıt vermeyeceği değerlendiriliyor.

İsrail medyasının aktardığına göre ABD, Sisi, Netanyahu ve Trump’ın katılımıyla Washington’da üçlü bir zirve düzenlemeyi denedi. Ancak bu girişim, Mısır’ın şartları nedeniyle İsrail açısından ‘kabul edilemez’ bulundu. Aynı raporlarda, Kahire’nin, Trump’ın bu ay sonunda Florida’da Netanyahu ile yapacağı görüşmede İsrail’e yönelik baskı yaparak Gazze’deki adımlarını sınırlaması yönünde rol oynayacağını beklediği kaydedildi.

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına büyük önem atfedildiğini ve Trump’ın, adını taşıyan Gazze Barış Planı’nın uygulanması konusunda Netanyahu üzerinde kesinlikle baskı kuracağını söyledi.

Ferec, Mısır’ın pozisyonunun, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına bağlı olarak değerlendirileceğini, ancak aynı zamanda İsrail’in sarı hat ya da Gazze’nin herhangi bir bölgesinde kalıcı askeri varlık tesis etmesini asla kabul etmeyeceğinin açık ve net olduğunu vurguladı. Ferec’e göre Mısır, Netanyahu hükümetinin tüm hareketlerinin, İsrail ordusunun Gazze’nin tamamından çekilmesini öngören barış planını engellemeye yönelik girişimler olduğunun farkında.

 

ARAP DÜNYASI

Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
TT
TT

Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)

Irak hükümeti dün yaptığı açıklamada, yaklaşık iki hafta önce Yemen’deki Husiler ile Lübnan’daki Hizbullah’ı ‘terör örgütü’ olarak sınıflandıran bir kararın yayımlanmasına ilişkin olarak bazı yetkililerin görevden alınmasını içeren yaptırımların onaylandığını duyurdu.

Irak Bakanlar Kurulu, resmî gazetede yayımlanmasının ardından özellikle hükümeti oluşturan ve söz konusu gruplara yakınlığıyla bilinen siyasi çevreler arasında geniş tartışmalara yol açan kararla ilgili kurulan soruşturma komisyonunun tavsiyelerini kabul etti.

Söz konusu sınıflandırmanın, iki grubun mal varlıklarının dondurulmasını da içermesi üzerine hükümet, kararın ‘yanlışlıkla’ yayımlandığını belirtmişti. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, karardaki hataya ilişkin acil soruşturma başlatılması, sorumluların tespit edilmesi ve ihmali bulunanların hesap vermesi talimatını vermişti.

Hükümetin dün yayımladığı açıklamada, Bakanlar Kurulu’nun, Irak Resmi Gazetesi’nin 17 Kasım 2025 tarihli 4848 sayısında yer alan ve Teröristlerin Mallarının Dondurulması Komisyonu’nun 2025/61 sayılı kararına ilişkin soruşturma komisyonu tavsiyelerini onayladığı belirtildi. Tavsiyeler kapsamında, ilgili bazı yetkililerin görevden alınması ve bazılarının ise başka görevlere atanması gibi idari yaptırımların yer aldığı kaydedildi.

Diğer yandan Irak Ulusal Güvenlik Servisi dün yaptığı açıklamada, komşu bir ülkeden geldiği belirtilen ve DEAŞ terör örgütü bünyesindeki ‘en tehlikeli bomba uzmanlarından biri’ olarak tanımlanan bir kişinin yakalandığını duyurdu.

Irak Ulusal Güvenlik Servisi, Irak Haber Ajansı’na (INA) yaptığı açıklamada, 10 aydan uzun süren takip ve hassas izleme faaliyetlerini içeren nitelikli bir istihbarat operasyonu sonucunda, komşu ülkelerden birinden dönüşünün ardından DEAŞ’ın üst düzey isimlerinden birinin gözaltına alındığını bildirdi. Açıklamada, yakalanan kişinin yüksek derecede tehlikeli unsurlar arasında yer aldığı, adının terör örgütü lider kadrolarına ait listelerde bulunduğu ve 2004 yılından itibaren Bağdat’ta El Kaide unsurları içinde faaliyet göstermeye başladığı belirtildi. Ebu İlya lakabını kullanan şüphelinin, patlayıcı düzeneklerin hazırlanmasında uzmanlaştığı, beş kişiden oluşan bir hücreye liderlik ederek saldırıların gerçekleştirilmesinde rol aldığı kaydedildi.

Soruşturmalarda, söz konusu kişinin patlayıcıların cep telefonlarıyla irtibatlandırılması ve hazırlanmasından sorumlu olduğu, Bağdat’ta faaliyet gösterdiği dönem boyunca 100’den fazla patlayıcı düzeneği teslim ettiği ve başkentin farklı bölgelerini hedef alan terör eylemlerinin doğrudan uygulanmasına katkı sağladığı tespit edildi.

ARAP DÜNYASI

Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
TT
TT

Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)

Suriye’deki yeni yönetim, büyük şehirlerin kalabalık sokakları ile kırılgan, yoksul kırsal kesimler ve Suriye genelindeki yaygın yıkım arasında, önceki dönemin karmaşıklığından kaynaklanan muazzam zorluklarla karşı karşıya.

Beşşar Esed rejiminin düşüşünü günlerce kutlayan mahallelerin göz alıcı görüntüsünün ardında, daha az gürültülü ve daha karmaşık başka bir mücadele sürüyor. Bir güvenlik kaynağına göre bu mücadelede DEaŞ ve göçmenler (yabancı savaşçılar) en önemli zorlukları oluşturuyor.

Ancak bazıları DEAŞ’ı ve genel olarak aşırılığı güvenlik yaklaşımıyla çözülebilecek ‘teknik bir sorun’ olarak görürken, diğerleri ‘asıl sorunun, eğitim veya aile sistemi ya da herhangi bir örgütlü yaşam biçimi olmaksızın, birkaç yıldır normal sosyal bağlamın dışında gelişen devasa bir insan kitlesini absorbe edecek planlar yapmakta yattığını’ düşünüyor.

Zorluk, yıkıma uğrayan bölgeleri yeniden inşa etmek ve geçim kaynakları yaratmak, özellikle de siyasi ve sosyal kimliklerin radikal grupların mirasıyla iç içe geçmiş olduğu ve bu yüzden potansiyel çatışmalar için verimli bir zemin oluşturan İdlib gibi kırsal bölgelerde yatıyor.

ABD, Irak'tan çekilmeden önce Sünni aşiretlerinden oluşan ve el-Kaide'ye karşı savaşan Sahva Silahlı Güçleri deneyimi, radikalizmden etkilenenleri siyasi ve güvenlik yapılarına dönüştürerek Suriye için olası bir model sunarken, militarizasyondan siyasete ve hizipçilikten devletçiliğe geçiş, yeni Suriye'nin karşı karşıya olduğu en büyük zorluk olmaya devam ediyor.