AB, zorunlu olmayan personelinden Etiyopya’yı terk etmesini istedi

TPLF unsuru ülkenin kuzeyindeki bir muhafız karakolunu koruyor (AP)
TPLF unsuru ülkenin kuzeyindeki bir muhafız karakolunu koruyor (AP)
TT

AB, zorunlu olmayan personelinden Etiyopya’yı terk etmesini istedi

TPLF unsuru ülkenin kuzeyindeki bir muhafız karakolunu koruyor (AP)
TPLF unsuru ülkenin kuzeyindeki bir muhafız karakolunu koruyor (AP)

Avrupa Birliği (AB), zorunlu olmayan personelinden çatışmaların sürdüğü Etiyopya’yı terk etmelerini istedi.
AB Sözcüsü Nabila Massrali, AB personelinin yanı sıra Etiyopya ve Afrika Birliği’ndeki AB misyonlarında kalan yerel personel için güvenlik önlemlerinin artırılacağını söyleyerek, “Üye devletlerimiz tarafından verilen talimatlar doğrultusunda ve koordinasyon içinde, zorunlu olmayan personel ve ailelerinin ülkeyi terk etmelerini istedik” dedi.
Öte yandan, Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve Acil Yardım Koordinatörü Martin Griffiths, Etiyopya’daki çatışmanın başkent Addis Ababa’ya yayılması halinde mezhepsel şiddete dönüşebileceği ve Ağustos’ta Kabil Uluslararası Havaalanı’nı saran kaos sahnelerini anımsatan göç dalgasına yol açabileceği konusunda uyardı.
Girffiths AFP’ye verdiği röportajda, çatışmaların Addis Ababa’ya ulaşması ve ülke genelinde mezhepsel şiddete dönüşmesi halinde Etiyopya’nın sosyal dokusunun parçalanacağını söyledi.
Başbakan Abiy Ahmed, ordu kamplarına yönelik isyancı saldırılara yanıt olarak, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’ne (TPLF) karşı Kasım 2020’de askeri operasyon başlattı.
BM tahminlerine göre, Kasım 2020’de çatışmanın patlak vermesinden bu yana binlerce insan öldü, iki milyon kişi yerinden oldu ve yüz binlerce insan kıtlık benzeri koşullara sürüklendi.
İnsani yardım kuruluşları, Etiyopya’da artan ihtiyaçlara yanıt vermek için çabalıyor ve krizin derinleşmesine karşı acil durum planları hazırlıyor.
Çatışma, yaklaşık bir ay önce TPLF’nin başkente giden stratejik bir otoyol üzerinde bulunan Dessie ve Kombolcha kasabalarının kontrolünü ele geçirmesiyle keskin bir viraja girdi.
Çatışmalar şu anda biri Debre Sina yakınlarında olmak üzere üç cephede devam ediyor.



NATO jetleri havalandı: Zelenski, Ankara’dayken Rusya, Ukrayna’yı vuruyor

Rus ordusunun Ukrayna'ya düzenlediği saldırıda sivil yerleşimleri hedef aldığı aktarılıyor (Reuters)
Rus ordusunun Ukrayna'ya düzenlediği saldırıda sivil yerleşimleri hedef aldığı aktarılıyor (Reuters)
TT

NATO jetleri havalandı: Zelenski, Ankara’dayken Rusya, Ukrayna’yı vuruyor

Rus ordusunun Ukrayna'ya düzenlediği saldırıda sivil yerleşimleri hedef aldığı aktarılıyor (Reuters)
Rus ordusunun Ukrayna'ya düzenlediği saldırıda sivil yerleşimleri hedef aldığı aktarılıyor (Reuters)

Rus ordusunun Ukrayna'nın Ternopil kentine düzenlediği hava saldırısında ölenlerin sayısı 25'e yükselirken, 70'den fazla kişinin yaralandığı bildirildi.

Ukrayna Devlet Acil Durum Servisi (DSNS), saldırıda hayatını kaybedenlerden en az üçünün, yaralananların da yaklaşık 20'sinin çocuk olduğunu açıkladı. 

Savaşla ilgili başlıca konuları görüşmek için bugün Ankara'ya gelen Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, saldırıda Rus ordusunun 50'ye yakın füze ve yaklaşık 500 drone kullandığını belirtti. 

CNN'in haberinde saldırıların Zelenski'nin barış ve esir takası görüşmelerini "yeniden canlandırmak" amacıyla Ankara'ya varmasından saatler sonra düzenlendiğine dikkat çekiliyor. 

Enerji altyapılarında meydana gelen hasar nedeniyle bazı şehirlerde elektrik kesintileri yaşandığı aktarılıyor. 

Diğer yandan Romanya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Ukrayna'ya düzenlenen saldırılar Rus ordusuna ait bir drone'un Romanya hava sahasına girdiği aktarıldı. 

Güvenliğin sağlanması için NATO filosundan iki Eurofighter savaş jetiyle Romanya ordusuna ait iki F-16'nın havalandırıldığı belirtildi. 

Polonya da hava sahasında oluşabilecek tehditlere karşı savaş jetlerinin bugün devreye sokulduğunu bildirdi. 

Öte yandan Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ordusunun Voronej kentine dün düzenlediği saldırıda ABD yapımı uzun menzilli ATACMS füzelerini kullandığını duyurdu.

Ukrayna'nın Harkov şehrinden fırlatılan 4 ATACMS füzesinin savunma sistemleri tarafından havada imha edildiği aktarıldı. 

Ukrayna ordusunun ATACMS kullanma talebini ABD Başkanı Donald Trump'ın selefi Joe Biden onaylamıştı. Moskova yönetimiyse 300 kilometre menzile sahip füzelere yeşil ışık yakılmasına tepki göstermişti. 

Polonya'da 16 Kasım'da demiryolu hatlarına düzenlenen saldırı da bölgedeki gerginliği tırmandıran gelişmelerden biri oldu. 

Başbakan Donald Tusk, Ukrayna'ya yardım ulaştırılmasında da kullanılan Varşova-Lublin hattındaki sabotajdan Rusya'yı sorumlu tutmuştu. Patlayıcıyla saldırı düzenleyen iki zanlının tespit edildiğini, bu kişilerin Rus istihbaratıyla işbirliği yapan Ukraynalılar olduğunu ileri sürmüştü. 

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski de bugünkü açıklamasında Rusya'nın Gdansk Konsolosluğu'nun kapatılmasına karar verildiğini duyurdu. Bu adımla Polonya'daki son Rus konsolosluğunun faaliyetleri de durdurulmuş olacak.

Independent Türkçe, CNN, Guardian


Trump'ın onay oranı çakılıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Trump'ın onay oranı çakılıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

ABD Başkanı Donald Trump'ın onay oranı, büyük ölçüde ekonomiden duyulan hoşnutsuzluk ve kötü şöhretli pedofil seks taciri Jeffrey Epstein'le olan bağları nedeniyle ikinci dönemindeki en düşük seviyesine geriledi.

4 gün süren ve pazartesi günü sona eren yakın tarihli bir Reuters/Ipsos anketi, Trump'ın onay oranının yüzde 38'e düştüğünü gösterdi.

Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi salı günü, ABD Adalet Bakanlığı'nı Epstein soruşturmasıyla ilgili tüm dosyaları yayımlamaya zorlayacak yasa tasarısını kabul etti.

Başkan, yakın zamana kadar bu karara karşı çıkmış ve hem Epstein'le iddia edilen bağlantısının aldatmaca olduğunu hem de belgelerde daha çok Demokratların parmağı olduğunu savunmuştu. Pazar günü, Temsilciler Meclisi Gözetim Komitesi'nin Trump'a atıfta bulunan e-postaları da içeren Epstein belgelerinin bir bölümünü yayımlamasının ardından başkan, tutumunu değiştirdi ve Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçilerinden dosyaları yayımlamalarını istedi.

Temsilciler Meclisi'ndeki yasa tasarısı Senato'da hızla onaylandı ve imzalanmak üzere Trump'ın masasına gönderildi.

Amerikalıların yalnızca yüzde 20'si (Cumhuriyetçilerin yalnızca yüzde 44'ü dahil) Trump'ın Epstein meselesini ele alış biçimini onayladığını söyledi. Amerikalıların çoğunluğu (Demokratların yüzde 87'si ve Cumhuriyetçilerin yüzde 60'ı), hükümetin Epstein ve "müşterileri" ile ilgili bilgileri sakladığına inandığını söyledi.

Anket, Trump'ın onay oranının kasım başında yapılan benzer bir anketten bu yana yüzde 2 düştüğünü ortaya koydu. Anket, ülke genelinde 1017 ABD'li yetişkine uygulandı ve hata payı yüzde 3.

Ankete göre Trump'ın Cumhuriyetçiler arasındaki popülaritesi hâlâ yüksek olsa da düşüşe geçti. Önceki anket, Trump'ın Cumhuriyetçiler arasındaki onay oranını yüzde 87 olarak belirlemişti ancak bu oran daha sonra yüzde 82'ye düştü.

Cumhuriyetçi siyasi stratejist Doug Heye, Reuters'a, onay oranındaki düşüşün Epstein'le olan ilişkisinden ziyade fiyatlarla ilgili olduğunu söyledi.

Haye, yayın kuruluşuna, "Her şey dönüp dolaşıp fiyatlara dayanıyor" diye konuştu.

Halk dışarı çıkıp markette para harcadığında öfkeleniyor ve ne kadar harcadıklarına inanamıyor.

Katılımcıların yalnızca yüzde 26'sı Trump'ın günlük yaşam giderlerini iyi yönettiğini söyledi. Bu oran, bu ayki yüzde 29'luk orandan daha düşük.

Enflasyon, Amerikalı tüketiciler için sürekli bir sorun olmaya devam ediyor ve Trump'ın ocak ayında göreve dönmesinden bu yana rekor seviyeye ulaştı. Tüketici fiyatları eylüle kadar olan 12 ayda yüzde 3 arttı. Katılımcıların yaklaşık yüzde 65'i Trump'ın ekonomik performansını onaylamadığını söyledi.

Trump'ın azalan onay oranı, Cumhuriyetçilerin bu yılki seçimlerde önemli yenilgiler almasının ardından geldi. Hem New Jersey hem de Virginia'daki valilik yarışlarını Demokratlar kazandı ve sosyalist aday Zohran Mamdani, Cumhuriyetçilerin ve gözden düşmüş eski New York Valisi Andrew Cuomo'nun onu yenme çabalarına rağmen New York belediye başkanlığı yarışını kazandı.

Independent Türkçe


Afganistan'daki Bagram Hava Üssü: Trump'ın Rusya ve Çin'e karşı silahı

Afganistan'daki Bagram Hava Üssü: Trump'ın Rusya ve Çin'e karşı silahı
TT

Afganistan'daki Bagram Hava Üssü: Trump'ın Rusya ve Çin'e karşı silahı

Afganistan'daki Bagram Hava Üssü: Trump'ın Rusya ve Çin'e karşı silahı

Kemal Allam

ABD Başkanı Donald Trump, son haftalarda Taliban'dan Afganistan'daki Bagram Hava Üssü'nü geri verme talebini tekrarladı ve bu talep karşılanmadığı takdirde üssü zorla almakla tehdit etti. Pek çok konuda olduğu gibi, Trump her zaman sert açıklamalar ve tutumlarla başlayıp daha sonra daha dengeli bir yaklaşım benimsiyor. Bu durum, Gazze meselesini ele alış biçiminde de açıkça görüldü. Başlangıçta Gazze'yi “Riviera”ya dönüştürmeye yönelik fantastik bir plan önermiş, ardından eşi benzeri görülmemiş bir barış planı sunmuştu.

Trump'ın Taliban'a yaptığı teklife gelince, bu görünüşte fevri yaklaşımının arkasında hesaplı bir mantık yatıyor. Perde arkasında, Başkan yine alışılmadık bir politikaya başvurdu; birkaç önde gelen Taliban bakanına yönelik yaptırımları kaldırdı ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) arabuluculuğuyla, madenleri ve Orta Asya'da Amerikan şirketlerinin çıkarlarına hizmet edecek lojistik rotaları içeren bir anlaşma için müzakerelere başladı. Ayrıca, eski Afgan kökenli Amerikan diplomat Zalmay Halilzad'ı kayıp Amerikalıları kurtarmak için çeşitli görevlerde görevlendirdi. Trump’ın temel stratejisi, Afganistan'ın Moskova-Pekin eksenine doğru kaymasını önlemek.

Amerikan kanı ve parası: Rusya ve Çin ilerliyor

Trump'ın müzakere ekibinde, Savunma Bakanı Pete Hegseth, ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Michael Waltz ve Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard başta olmak üzere, Afgan savaşında savaşmış birçok önde gelen yetkilinin yanı sıra, Afganistan'daki sivil terörle mücadele misyonlarına katılan Kash Patel ve Sebastian Gorka gibi isimler de yer alıyor. Hepsi, ABD'nin Afganistan'da binlerce askerinin öldürülmesi, müdahalenin vergi mükelleflerinin 1 trilyon dolardan fazla paraya mal olmasıyla ağır bir can ve mal bedeli ödediğine inanıyor. Bu bedelin, Rusların veya Çinlilerin, gerek 1 trilyon dolar değerinde olduğu tahmin edilen nadir minarel kaynaklarını ele geçirerek, gerekse Bagram Hava Üssü'nü kontrol ederek veya terör örgütlerinin Afganistan sahnesine geri dönmesine izin vererek, bu bedelden faydalanmaları için ödenmediğini düşünüyorlar.

gt
Başkan Trump ve Putin, Ukrayna'daki savaşı sona erdirmeyi görüşmek üzere bir araya geldikleri zirvede el sıkışıyor, 15 Ağustos, Alaska, ABD (Reuters)

Rusya, yakın zamanda Taliban'ı Afganistan'ın meşru hükümeti olarak resmen tanıyan ilk ülke oldu. Taliban, Batılı yetkililer ve çoğu komşu ülkeyle görüşmelerini sürdürse ve Avrupalı misyonlar Kabil'de diplomatik temsilciliklerini sürdürse de yalnızca Moskova onu alenen tanımayı seçti. Bu arada, Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan gibi Rusya'nın Orta Asyalı müttefikleri de Kabil ile diplomatik ve ekonomik ilişkilerini yoğunlaştırarak ticaret anlaşmaları imzaladılar ve yeni lojistik rotalar oluşturdular. Rusya'nın en önemli savunma müttefiki ve en büyük petrol alıcısı olan Hindistan, Taliban Dışişleri Bakanı’na resmi bir davet gönderdi ve Afgan hükümetini tamamen tanımaya yakın görünüyor.

Rusya Afgan meselelerinde tarihi bir oyuncu. 17. yüzyıldan beri, Peter Hopkirk'ün çığır açan eserinde tanımladığı gibi “Büyük Oyun” kapsamında bu önemli ülkede İngiltere ile uzun bir nüfuz mücadelesine girişti. Afganistan, Orta Asya'yı Güney ve Doğu Asya'ya bağlayan kara parçasının merkezindeki hayati coğrafi konumu sebebiyle, İngiliz ve Rus imparatorlukları arasındaki rekabetin merkezindeydi. En önde gelen Amerikan dış politika teorisyenlerinden Zbigniew Brzezinski, Avrasya bloğunu kontrol etmenin küresel hakimiyetin anahtarı olduğuna inanıyordu ve bu ilke daha sonra Henry Kissinger tarafından da benimsendi. 1950'ler ve 60'larda Kissinger, Afganistan'a yönelik Amerikan politikasını şekillendirmek için Pakistan'ı birkaç kez ziyaret etti. Yazılarında, İslamabad ile kurduğu stratejik ilişki olmadan Çin'e yönelik kapsamlı Amerikan erişiminin mümkün olmayacağını ve bunun kendisine Pekin'e giden yolu açtığını belirtir.

Çin bugün, Vahan Koridoru boyunca bir kara ve demir yolu ağı inşa ederek ve ülkenin kuzeyinde maden ve gaz çıkarmaya başlayarak Afganistan'daki en büyük yatırımcı haline geldi. Bu bağlamda, Pekin doğrudan bir güvenlik tehdidiyle karşı karşıya, zira 1990'lardaki ilk Taliban yönetimi Çin'e muhalif Uygur savaşçılarına destek vermişti. Bu senaryonun tekrarlanmasını önlemek için Pekin, yıllar önce yabancı yatırımlar, Kabil'in Çin karşıtı Türk hareketine desteğini sonlandırmasını öngören bir anlaşma yoluyla Taliban'ı ikna edip, yanına çekmeye çalıştı. Kabil'deki Çin Mahallesi, hızla büyüyor ve Çin mallarıyla dolup taşan hareketli bir pazara sahip. Ticari varlığının yanı sıra Pekin, ülke içindeki nüfuzunu artırmak amacıyla birçok yerel medya kuruluşuna fon sağlıyor. Ayrıca, Afganistan'ın kara ve demir yolu ağlarını hem İran'a hem de Pakistan'a bağlama sözü verdi ve bu hamle, Asya'nın kalbindeki stratejik konumunu sağlamlaştırma hedefini yansıtıyor.

Taliban'ın 1 trilyon dolar değerinde olduğu tahmin edilen madenleri kontrol etmesiyle birlikte jeopolitik, Trump'ın Ruslar ve Çinliler karşısında öne geçmeye çalıştığı “altına hücum” yarışı kadar önemli hale geldi

Trump'ın üst düzey güvenlik yetkililerini Kabil ve Abu Dabi'ye göndermesi, Amerikan şirketlerinin Orta Asya'dan Güney Asya'ya uzanan kara ve hava lojistik sözleşmelerini güvence altına almaya çalıştığı daha geniş kapsamlı bir stratejinin parçası. Bu hamle aynı zamanda Çin'in Afganistan'da hızlanan genişlemesini kontrol altına almayı da amaçlıyor; zira bu genişleme Pekin'in hem Pakistan hem de İran'daki nüfuzunu artırabilir. Eylül ayında Pakistan ve ABD, Mareşal Asım Münir ve Başkan Trump arasında Beyaz Saray'da doğrudan müzakere edilen bir maden anlaşması imzaladı.

Afgan savaşının Amerikalı gazilerinin teşvikiyle Trump, şimdi Taliban'ı benzer bir anlaşmaya zorlamaya çalışıyor ve Bagram Hava Üssü'nü önemli bir jeopolitik merkeze dönüştürme olasılığını ima ediyor. Gelecekteki olası bir çatışmaya hazırlık olarak, üssün konumunun, özellikle Çin sınırına yakınlığının stratejik öneminin altını da çizdi. Trump’ın Taliban ile ilişkilerde sık sık havuç-sopa yaklaşımını kullandığı biliniyor. Nitekim harekete bağlı Kandahar'daki Şura Konseyi ile Doğu Afganistan'da önemli bir nüfuza sahip olan Hakkani örgütü arasında bir anlaşmazlık yaratmak amacıyla BAE'nin arabuluculuğuna başvurdu. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre Trump, hareketin kanatlarından birini yanına çekerek madencilik sektörü ile ilgili bir anlaşmanın ve DEAŞ-Horasan'a karşı birleşik bir cephe kurulmasının önünü açmayı umuyor.

scdfrg
ABD ordusu, 20 yıllık işgalin ardından 31 Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekildi (AFP)

Buna paralel olarak, ABD, Rusya'nın en büyük askeri üslerini maden ve enerji zengini Türkmenistan ve Kazakistan yakınlarındaki Tacikistan'da bulundurduğu Orta Asya'da hassas bir denge oyunu yürütmeye devam ediyor. Washington, Pekin ve Moskova aleyhine bu iki ülkedeki varlığını güçlendirmeye çalışıyor.

ABD, dikkat çekici bir hamleyle, CIA ve Savunma Bakanlığı'na, başta Ahmed Mesud liderliğindeki Ulusal Direniş Cephesi olmak üzere Afgan direniş gruplarına destek sağlama yetkisi veren yasayı sessizce onayladı. Ancak söz konusu yasa, bu grupların, daha önce Washington tarafından desteklenen eski Ulusal Güvenlik Güçleri'nden unsurlar içermesini şart koşuyor. Bu hamle, Taliban'ın iş birliği yapmayı reddetmeye devam etmesi halinde ABD'nin Mesud ve müttefik komando birliklerini desteklemeye yönelebileceğine işaret ediyor.

Son üç yüzyılda çok az şey değişti; Afganistan, İngilizler ve Ruslardan, Amerikalılar ve Çinlilere kadar her zaman büyük güç rekabetinin odak noktası oldu. Nedeni de ya kritik coğrafi konumu ya da Asya'nın ana yollarını birbirine bağlayan hayati öneme sahip çevresi oldu. Taliban'ın değeri 1 trilyon dolar olduğu tahmin edilen madenleri kontrol etmesiyle birlikte jeopolitika, Trump'ın Ruslar ve Çinliler karşısında öne geçmeye çalıştığı “altına hücum” yarışı kadar önemli hale geldi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarfından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.