Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri, Burhan-Hamduk anlaşmasından sonraki döneme hazırlanıyor

Federal Birlik Partisi Yönetim Ofisi Başkanı: “Anayasal belgeye dönmek söz konusu değil”

21 Kasım'da Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda siyasi anlaşmayı imzaladıktan sonra Burhan ve Hamduk (AFP)
21 Kasım'da Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda siyasi anlaşmayı imzaladıktan sonra Burhan ve Hamduk (AFP)
TT

Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri, Burhan-Hamduk anlaşmasından sonraki döneme hazırlanıyor

21 Kasım'da Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda siyasi anlaşmayı imzaladıktan sonra Burhan ve Hamduk (AFP)
21 Kasım'da Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda siyasi anlaşmayı imzaladıktan sonra Burhan ve Hamduk (AFP)

Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile Başbakan Abdullah Hamduk arasında imzalanan ‘21 Kasım anlaşmasının’ ordunun ülkedeki siyasi karar mekanizması üzerindeki hegemonyasını artırdığını öne sürerek anlaşmayı geçersiz kılmak için harekete geçti. ÖDBG şu anda mevcut rejimin devrilmesinden sonra tamamen sivil bir yönetime geçilmesine yönelik bir vizyon ve programlar geliştirmek için canla başla çalışıyor.
Federal Birlik Partisi Yönetim Ofisi Başkanı Babiker Faysal’ın dün düzenlediği basın toplantısında, ÖDBG için anayasal belgeye dönmek gibi bir seçeneğin kesinlikle söz konusu olmadığını belirtti. “Askeri darbeyi sona erdirmek ve Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile Başbakan Abdullah Hamduk arasında imzalanan 21 Kasım anlaşmasını geçersiz kılmak için hep birlikte çalışıyoruz” ifadelerini kullanan Faysal, askeri liderlerin ve ülkenin ABD yönetiminin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalabileceğini söyledi.
Faysal ÖDBG gruplarının şu anda mevcut rejimin devrilmesinden sonra tamamen sivil bir yönetime geçilmesine yönelik bir vizyon ve programlar geliştirmek için canla başla çalıştığını ve bunun önümüzdeki iki gün içerisinde açıklanacağını söyledi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Sudanlıları ordu ile başbakan arasında imzalanan siyasi anlaşmayı kabul etmeye çağırdığı konuşmasının, Sudan'ın iç işlerine apaçık bir müdahale niteliğinde olduğunu söyleyerek “BM, Sudan gerçeğinin pek çok ayrıntısını bilmiyor” dedi.
BM Sudan Temsilcisi Volker Peretz, ÖDBG bloğundaki siyasi güçler ile söz hakkı olan halk organları arasında mekik dokuyarak onları ülkedeki demokratik geçiş sürecine dahil etmeye çalışıyor. Peretz, Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Direniş komiteleri, demokratik geçiş yolunu savunan çeşitlilik politikasının temel bir taşıdır. Vizyon ve bakış açılarını anlayıp geleceğe giden yolu tartışmak için diğer birincil paydaşlarla olduğu gibi temsilcileriyle de görüşmeyi isterim.”
Federal Birlik Partisi, geçiş dönemi hükümetinin siyasi referansı olan ÖDBG koalisyonundaki ana gruplardan biri. Federal Birlik Partisi, ordu komutanının kararları ile feshedilen geçiş otoritesine, Egemenlik Konseyi üyesi Muhammed el-Faki Süleyman, İletişim Bakanı Haşim Haseberrasul ve Hartum Valisi Eyman Nimr ile katılmıştı.
Faysal basın mensuplarının karşısında yaptığı konuşmasında ordu liderlerinin ülkedeki sivil otoriteye karşı yaptıkları askeri darbeyi haklı çıkarmak için kullandıkları iddiaları yalanlayarak “Anlaşmazlığın temelini oluşturan şey, askeri kanadın güvenlik birimlerinde reform yapmaya, tek bir ordu kurulması için güvenlik düzenlemeleri dosyasını uygulamaya ve askeri ve güvenlik şirketlerinin Maliye Bakanlığı'na devredilmesine karşı olması” dedi.
Faysal demokratik geçiş sürecindeki bu başlıca meselelerin, Burhan ve Hamduk arasında imzalanan siyasi anlaşmada kasıtlı olarak dışarıda bırakıldığına dikkat çekti.
Faysal ordu liderlerini, “askeri darbeyi haklı çıkaracak sebepler bulmak için” demokratik geçiş sürecine engeller koymakla suçladı. Siyasi anlaşmanın ordunun ülkedeki siyasi karar mekanizması üzerindeki hegemonyasını artırdığını ve çerçeve anlaşmasında (21 Kasım) ‘askerler’ tarafından kontrol edilen Egemenlik Konseyi'nin yürütme organı üzerindeki denetimi ile ilgili olan maddenin en tehlikeli madde olduğunu söyledi. Faysal “Ülkede olup bitenler, dört başı mamur bir askeri darbeydi. Bu darbe sonucunda siyasi anlaşma ortaya çıktı, ki bu da onun bir uzantısıdır. Bu darbeye direnip bitirmekten ve Sudan'da demokratik sivil bir geçişin temel görevlerini yerine getirecek sivil bir hükümet kurmaktan başka bir seçeneğimiz kalmadı” dedi.
Faysal “Sivil bir hükümetle şu anda içinde bulunduğumuz durum değişmezse, uluslararası toplum düzenli birliklerin liderlerine yaptırım uygulamaya gidecek. Belki Sudan'a da yeni yaptırımlar getirilebilir” ifadelerini kullanarak uluslararası toplumun ordu komutanı ile başbakan arasındaki siyasi anlaşmayı memnuniyetle karşılamasının, ordunun kontrol etmediği ülkede gerçek bir sivil yönetime zemin hazırlayacak ciddi adımların atılmasına bağlı olduğuna dikkat çekti.
Darbenin sokakta ne destek ne de yardım bulabileceğini, bu yüzden darbeyi savunmak için İslami hareketin (Müslüman Kardeşler) üyelerine ve devrik rejimin güvenlik birimlerine bal bağlandığını vurgulayan Faysal, darbenin amacının askerlerin ülkenin tamamına hakim olması olduğunu söyledi. Faysal konuşmasını şöyle sonlandırdı:
“Askeri bileşenin bir sonraki hükümet üzerindeki hegemonyası sayesinde, ordunun Seçim Komisyonu'nu oluşturmak ve seçimleri tamamen kendi kontrolünde gerçekleştirmek için eli uzamış olacak. Silahlı Kuvvetler’in Sudan topraklarını ve sınırlarını korumadaki özerk rolünü belirlemek için Silahlı Kuvvetler de dahil olmak üzere Sudan halkının bütün kesimlerinin dahil olacağı ordu-siyaset ilişkisi hakkında şeffaf, genel ve ulusal bir diyalog gerçekleştirilmesi çağrısında bulunuyorum.”



Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor

Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor
TT

Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor

Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor

Konuya yakın Türk yetkililere göre, İsrail'in muhalefetine rağmen Türkiye, Gazze Şeridi'ndeki çoğunluğu Müslüman, ABD destekli bir güce binlerce asker göndermeye hazırlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Bloomberg'ten aktardığı habere göre isimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, ABD, Ankara'nın geçen ay Mısır ve Katar ile birlikte Gazze'de ateşkes sağlanması için arabuluculuk yapmasının ardından, ABD tarafından önerilen çok aşamalı bir planın parçası olan uluslararası istikrar gücüne Türkiye'nin katılımını genel olarak desteklediğini belirtti.

Konuşlanmada muharebe ve istihkam birliklerinin yer alması beklenirken, Türkiye, İsrail'in Gazze Şeridi'ne girmesinin ardından Washington'un İsrail'in askeri güç kullanımını sınırlamasını istiyor.

dcfr
Gazze Şeridi'ndeki Cibaliye'de yıkımın ortasında bir sebze tezgahı (AP)

Türkiye'nin, Trump'ın ateşkesin kalıcı bir barışa dönüşmesini sağlama planının önemli bir bileşeni olan uluslararası istikrar gücüne İsrail'in onayı olmadan nasıl katılabileceği henüz belirsizliğini koruyor.

Türk hükümeti, ABD'nin baskı yapması halinde İsrail'in sonunda geri adım atabileceğine inanıyor, ancak şu ana kadar İsrail hükümetinin geri adım atacağına dair bir işaret yok.


Netanyahu'nun ofisi, Gazze'de 5 üst düzey Hamas yetkilisinin ortadan kaldırıldığını duyurdu

Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)
Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)
TT

Netanyahu'nun ofisi, Gazze'de 5 üst düzey Hamas yetkilisinin ortadan kaldırıldığını duyurdu

Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)
Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi dün yaptığı açıklamada, İsrail'in Filistin hareketinin Yahudi devletiyle vardığı kırılgan ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi üzerine, Gazze Şeridi'nde beş üst düzey Hamas yetkilisini öldürdüğünü duyurdu.

Netanyahu'nun ofisi, X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, "Hamas bugün, teröristleri İsrail kontrolündeki bölgelere göndererek ateşkes anlaşmasını bir kez daha ihlal etti. Buna karşılık İsrail, beş üst düzey Hamas teröristini etkisiz hale getirdi" ifadelerini kullandı.

İsrail ordusu, Gazze'nin güneyindeki Refah bölgesinde iki militanı "etkisiz hale getirdiğini" duyurdu.

Ordu sözcüsü Avichay Adraee, "Refah'ın doğusundaki yeraltı altyapı bölgesinde üç saatten kısa bir sürede iki teröristin etkisiz hale getirildiğini" belirtti.

X platformunda yaptığı açıklamada, "Doğu Refah bölgesinde faaliyet gösteren güçler bölgede bir tarama gerçekleştirdi ve iki militan daha tespit etti; güçler ateş açarak onları etkisiz hale getirdi" ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte bölgede etkisiz hale getirilen militan sayısının beşe ulaştığını açıkladı.

Adraee, İsrail ordusunun "ateşkes anlaşmasına uygun olarak" bölgede konuşlu kalmaya devam edeceğini ve "herhangi bir acil tehdidi ortadan kaldırmak için çalışmaya devam edeceğini" vurguladı.


Rapor: Washington, Gazze'de Hamas'ın bulunmadığı bir ‘yeşil bölge’ kurulmasını istiyor

Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)
TT

Rapor: Washington, Gazze'de Hamas'ın bulunmadığı bir ‘yeşil bölge’ kurulmasını istiyor

Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)

ABD, Gazze Şeridi ile İsrail arasındaki sınır hattının İsrail tarafında Filistinliler için konut inşa etme planlarını ilerletiyor. Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal’dan aktardığına göre, sahaya gönderilen ekipler alan temizliği çalışmalarına başladı. Söz konusu planla, Hamas’ın kontrolündeki bölgelerden sivillerin uzaklaştırılması hedefleniyor.

Bu girişim, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’ye ilişkin 20 maddelik barış planında öngörüldüğü gibi silahlı grubun etkisiz hale getirilmesi ve yetkilerden uzaklaştırılmasının yakın gelecekte gerçekleşmeyeceğine dair dolaylı bir kabul olarak değerlendiriliyor.

Alternatif güvenli alanlar

ABD, Gazze Şeridi’nin İsrail kontrolündeki bölgelerinde ‘alternatif güvenli alanlar’ oluşturmayı planlıyor. Bu bölgeler, Amerikalı yetkililer tarafından ‘yeşil bölge’ olarak adlandırılıyor.

İsrail’in güneyindeki Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi’nde, ABD ordusunun çok uluslu bir çaba ile savaş sonrası Gazze’de istikrar sağlamayı ve geleceğe yönelik planlar geliştirmeyi yürüttüğü bildirildi. Yetkililer, mühendis ekiplerinin yeni yerleşim yerlerinin planlarını hazırladığını, enkaz ve patlamamış mühimmatların temizlenmesi çalışmalarını yürüttüğünü belirtti. İnşaat süreci henüz başlamadı.

ABD’li yetkililere göre bu yerleşim alanları, savaş nedeniyle yerinden edilmiş Gazze sakinlerine geçici olarak konut, okul ve hastane imkânı sunmayı amaçlıyor. Yetkililer, bu toplulukların gelecekteki yeniden imar projeleri için bir model oluşturmasını ve Gazze halkını Hamas’ın kontrolündeki bölgelerden uzaklaştırmasını hedefliyor.

Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)

Gazze'nin ikiye bölünmesi

İlk konutlar, İsrail saldırıları nedeniyle ağır hasar gören ve mayıs ayından bu yana İsrail'in tam kontrolü altında bulunan, Mısır sınırındaki Refah'ta inşa edilecek. İsrailli ve Amerikalı yetkililer, Refah planının henüz erken aşamalarda olduğunu söylediler.

Gazze Şeridi'nin kontrolü, Trump'ın arabuluculuğunda yapılan ateşkes anlaşması kapsamında ekim ayında kabaca ikiye bölündü. Filistinlilerin çoğu, Hamas'ın kontrolündeki batı yarısında yaşıyor. İsrail ise diğer yarısını kontrol ediyor.

Potansiyel bağışçılar, Hamas'ın kontrolünde bulunan bölgelerdeki yeniden inşa çalışmalarına fon sağlamayacağından, Hamas ortadan kaldırılana kadar yeniden inşa çalışmalarına başlamak için Amerikan önerisi muhtemelen tek yol. Bağışçılar, İsrail tarafındaki çalışmalara da fon sağlamayabilirler.

Ayrıca, yeni konut alanlarına sadece sivillerin girmesini ve Hamas'ın bu alanlara sızmamasını sağlamak için Gazze nüfusunun nasıl taranacağı sorusu da var.

İsrail ve Hamas, hareketin yaklaşık 100 mensubunun Refah'ın altındaki tünellerde saklandığını söylüyor. Bu güçler, ekim ayında ateşkesin başlamasından bu yana İsrail güçleriyle birkaç kez çatışmaya girdiler. Bölgede çatışma riski tamamen ortadan kalkmadan yeniden imar çalışmaları için güvenli bir ortam sağlanamayacak.

ABD ve Hamas, İsrail'e Hamas mensuplarının bölgeden ayrılmasına izin vermesi için baskı yaparken, İsrail onların teslim olmasını talep ediyor.

İsrail ordusu dün, 15 Hamas mensubunun Refah'ın doğusunda yeraltından çıktığını duyurdu. Altısını öldürdüğünü, beşini gözaltına aldığını ve diğer dördünü aradığını bildirdi. İsrail, ‘sarı hat’ olarak adlandırılan ve Gazze’yi bölen hattı asker, tank ve toprak setleriyle güçlendirdi; bu durum, bölgede bir süre kalmayı planladığını gösteriyor. Ordu ayrıca, hattın kendi tarafındaki gelişmeleri desteklemek için elektrik ve su altyapısı inşa ediyor.

Uluslararası güvenlik gücü

ABD ve müttefikleri, Gazze Şeridi’nde güvenliği sağlamak için uluslararası bir güç kurma çalışmalarını sürdürüyor. Bu hafta söz konusu plan, BM Güvenlik Konseyi’nden onay aldı. Ancak gücün görev tanımlarına ilişkin anlaşmazlıklar (silahsızlandırma ve uygulama yetkisi mi yoksa sadece barışı koruma rolü mü üstleneceği) oluşturulmasını zorlaştırıyor.

İsrailli yetkililere göre, gündeme gelen önerilerden biri, Hamas’a karşı olan ve İsrail tarafından desteklenen silahlı grupların yeni yerleşim alanlarının güvenliğini sağlaması. Bu grupların, Gazze’deki ‘yeşil bölge’ içinde yerleşim alanları kurmaya başladığı belirtiliyor. Farklı tahminlere göre, bu bölgede şimdiden yüzlerce, hatta birkaç bin sivil yaşamaya başlamış durumda.

Bu yerleşim yerlerinin ilki, Gazze savaşı sırasında İsrail kontrolündeki Refah'ta ortaya çıktı.

İsrail, Gazze savaşı sırasında Hamas karşıtı gruplarla güçlerini birleştirerek onlara silah ve mühimmat sağladı.Şarku'l Avsat'ın Wall Street Journal'den aktardığına göre, İsrail bu gruplara istihbarat da sağladı ve bazen Hamas saldırılarından korumak için müdahale etti.

Bir Amerikalı yetkiliye göre, ABD bu gruplarla Gazze’de çalışmayı planlamıyor. Yetkililer, Hamas’ın kontrol ettiği bölgelerin zamanla küçülmesini ve nihayetinde ortadan kalkmasını, güvenliğin ise uluslararası istikrar gücü ve Filistin polisi tarafından sağlanmasını umuyor. Trump’a bağlı Barış Konseyi ise sivil yönetim ve yeniden imar sürecini denetleyecek, nihayetinde yetki Filistin hükümetine devredilecek.

Ancak Hamas silah bırakmayı reddediyor ve ABD'nin Gazze vizyonuna karşı olduğunu, bunun Filistinlilerin siyasi haklarını zedelediğini savunuyor.