Etiyopya kuvvetleri ilerlerken, savaş belirsiz bir aşamaya giriyor

Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’nin gerilemesinin ne getireceği henüz belli değil

Gönüllüler, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’nin silahlı güçleri ile savaşan hükümet güçlerine yiyecek taşıyor (AFP)
Gönüllüler, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’nin silahlı güçleri ile savaşan hükümet güçlerine yiyecek taşıyor (AFP)
TT

Etiyopya kuvvetleri ilerlerken, savaş belirsiz bir aşamaya giriyor

Gönüllüler, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’nin silahlı güçleri ile savaşan hükümet güçlerine yiyecek taşıyor (AFP)
Gönüllüler, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’nin silahlı güçleri ile savaşan hükümet güçlerine yiyecek taşıyor (AFP)

Etiyopya ordusu bu hafta Tigray isyancıları tarafından ele geçirilen topraklarda nihayet kontrolü tekrar sağlayabildi. Bu, Başbakan Abiy Ahmed'in çatışma bölgelerinde askerleri ile birlikte savaşmasının bir yansıması gibi görünüyor.
Ordunun son hamlesine rağmen, savaşın yeni bir belirsizlik aşamasına girmesiyle bu zaferin ne anlama geldiği ve bir yıl süren çatışma üzerindeki etkileri hala tam olarak netleşmiş değil.
Sadece bir ay önce Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) üyeleri, başkent Addis Ababa'ya giden ana otoyol üzerindeki Dessie ve Kombolcha şehirlerini ele geçirdiklerini duyurmalarıyla birlikte daha da hızlı ilerlemeye başlamışlardı. Daha sonra Addis Ababa'nın yaklaşık 220 kilometre kuzeydoğusunda kalan Şiva Robet'e ulaştıkları bilgisi gelmişti.
Ancak Başbakan Ahmed geçen hafta saha operasyonlarının iplerini eline aldığını duyurduktan sonra hükümet bir dizi zafer ilan ederken, isyancılar stratejilerini değiştirmek zorunda kaldıklarını itiraf ettiler.
 Zafer söylemleri devletin medya kuruluşlarında duyulmaya başlandı. Şarku'l Avsat'ın Etiyopya Yayın Kurumu’ndan aktardığı habere göre Başbakan Ahmed perşembe günü yaptığı açıklamada “Düşman yerle yeksan edilip parçalandı” ifadelerini kullandı.
Kanada'daki Queen's Üniversitesi'nde Afrika Boynuzu Güvenlik Meseleleri Uzmanı Awet T. Weldemichael konuya ilişkin yaptığı açıklamada, şüphesiz hükümetin belli bölgelerde ‘avantaj’ elde etme iddiasında bulunabileceğini söyledi. Weldemichael “Bunun savaşta avantaj olarak yorumlanıp yorumlanmayacağına sadece zaman karar verecek” dedi.

Çatışmaların patlak vermesi
2020 yılının Kasım ayında Başbakan Ahmed’in ordu kışlalarına yönelik saldırılara misilleme olarak TPLF’yi devirmek için hükümet güçlerini harekete geçirmesiyle Etiyopya'nın kuzeyinde çatışmalar patlak verdi.
2019 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi Başbakan Ahmed, hızla zafer kazanılacağına dair söz vermiş olmasına rağmen TPLF haziran ayı sonunda Tigray bölgesinin çoğunu yeniden ele geçirdi. Çok geçmeden komşu Afar ve Amhara bölgelerine saldırılar başladı.
İsyancıların Addis Ababa'ya doğru ilerlemesi, uluslararası bir alarm verilmesini gerektirdi. Zira birçok büyükelçilik, vatandaşlarına mümkün olan en kısa sürede Etiyopya’yı terk etmeleri çağrısında bulundu.
Bütün bu olaylar sırasında TPLF’nin ilerlemesinin tam niteliğine ilişkin tartışmalar başladı.
Batılı bir güvenlik yetkilisi kasım ayının ortalarında Fransız haber ajansına (AFP) verdiği demeçte “Bunu bir ilerleme olarak adlandırmalı mıyız bilemiyorum. Addis Ababa'ya giden yolda büyük bir tank ve zırhlı araç konvoyu yok. Mesele bundan daha karışık. Dağlara doğru giden, ateş eden ve belirli bölgeleri kuşatan piyadeler var. Ancak il ve ilçeleri tamamen kontrol altına almış gibi durmuyorlar” şeklinde konuştu.
TPLF, Addis Ababa'ya girme niyetini reddetmese de bunu hiçbir zaman açıkça ilan da etmedi.

Kontrolün tekrar sağlanması
Savaş alanı birden değişti. Hükümet önce başkentin tedariklerini güvence altına almak için lojistik açıdan önemli sayılan stratejik bir otoyolun yakınında bulunan Afar'daki kasabaların kontrolünü yeniden ele geçirdiğini duyurdu. Sonra çarşamba günü bir açıklama daha yaparak ağustos ayında isyancıların ele geçirdiği Birleşmiş Milletler (BM) Bilim, Eğitim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Lalibela'da zafer kazandıklarını duyurdu.
Cuma günü devlete bağlı medya kuruluşları, kuzeyde Dessie ve Kombolcha’ya giden yol üzerindeki kasabaların ‘kurtarıldığını’ duyurdular.
Etiyopya'da toprak anlaşmazlıkları ve savaş idaresi sanatı üzerine çalışan sosyoloji uzmanı Mehdi Labzayi konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Hükümetin en sonki karşı atağı beni oldukça şaşırttı. Silah altına alınan bütün insanları gördüm. Ancak eğitildiklerine inanmıyordum, yok edileceklerini düşünüyordum” ifadelerini kullandı.
Afrika Birliği (AfB), daha fazla kan dökülmesinin önüne geçmek üzere bir ateşkes anlaşmasına varılması için aracılık etmeye çalışıyor. Ancak şu ana kadar kayda değer bir ilerleme olmadı.

Silahlı insansız hava araçları (SİHA) ile hava üstünlüğü
TPLF, gelecek herhangi bir savaşta avantajlı olduğu konusunda ısrar ediyor.
TPLF lideri Tadis Vuridi, cuma günü yayınlanan bir röportajında “Savaşlarda değişiklikler, sınırlı geri çekilmeler ancak daha sonra ileriye doğru büyük bir ilerleme olduğu bilinen bir gerçek. Ulaştığımız bazı bölgelerdeki sorunları ve zayıf noktaları azaltmak için buralardan gönüllü olarak ayrılmamız gerektiğine karar verdik” şeklinde konuştu.
Labzayi’ye göre bu tür açıklamalar, hükümetin haziran ayı sonlarında Tigray'ın çoğu kısmından geri çekilme kararını açıkladığı anı akıllara getiriyor. O zamanlar Tigray eyaletinin başkenti Mekele’nin sokaklarında TPLF üyeleri kutlama yapsa da bu, askeri gerilemeleri önlemek içindi.
Labzayi TPLF hakkındaki konuşmalarının başında “Addis Ababa'ya çok yakındılar. Neden şimdi geri dönüyorlar? Bu, bir şeyin onları endişelendirdiği veya onlar için hayra alamet olmadığını düşündüklerini gösteriyor” dedi.
Awet T. Weldemichael'e göre en azından şimdilik hükümetin hava üstünlüğünün dengeleri alt üst etmiş olabileceği ihtimali var.
Weldemichael açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı: “SİHA’ların aktif savaşta belirleyici bir rol oynadığına dair iddialar var. Ne var ki, bunun boyutu henüz tam olarak netleşmiş değil. Ancak şu ana kadar bu, Tigray’in karşı saldırısını ve ilerlemesini durdurmaya yardımcı olmuşa benziyor.”



Polonya'dan Avrupalı liderlere Rusya uyarısı

Radoslaw Sikorski, Ukrayna'da düşürülen Şahid-136 drone'unu gösterdi (Reuters)
Radoslaw Sikorski, Ukrayna'da düşürülen Şahid-136 drone'unu gösterdi (Reuters)
TT

Polonya'dan Avrupalı liderlere Rusya uyarısı

Radoslaw Sikorski, Ukrayna'da düşürülen Şahid-136 drone'unu gösterdi (Reuters)
Radoslaw Sikorski, Ukrayna'da düşürülen Şahid-136 drone'unu gösterdi (Reuters)

Polonya Dışişleri Bakanı, Avrupa liderlerine kıtanın doğu kanadına bir drone duvarı inşa etmemenin "sorumsuzluk" olacağını söyleyerek Moskova'nın "Avrupa'nın derinliklerine" saldırma kapasitesine sahip olduğu uyarısı yaptı.

Salı günü Londra'da konuşan Radoslaw Sikorski, Ukrayna'da düşürülen, Rusya tarafından kullanılan Şahid-136 tipi bir drone'u sergileyerek liderleri en az üç yıl boyunca Ukrayna'ya destek sözü vermeye çağırdı.

Ukrayna'nın gelecek üç yıl boyunca savaşmak için kaynak planlaması yaptığını ve Batılı liderlerin, "Putin'i en az bu üç yıl boyunca aynı çizgide kalmaya kararlı olduklarına ikna etmeleri gerektiğini" ifade etti.

Sikorski, ABD Başkanı Donald Trump'ın Rusya altyapısına yönelik saldırıları desteklemek için ülkeye uzun menzilli Tomahawk füzeleri sağlamasını umduğunu da sözlerine ekledi.

dvgh
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'ya Tomahawk füzesi göndermeyi düşündüğünü söyledi (AP)

Bu açıklama Trump'ın, ABD yapımı uzun menzilli füzeleri Ukrayna'nın erişimine açmaya istekli olabileceğini ima etmesinin ardından geldi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, görüşmelerin devamı için cuma günü Washington'a gidecek.

Pazar günü gazetecilere konuşan ABD Başkanı, "Evet, ona [Putin'e], savaş bitmezse, bunu yapabileceğimizi söyleyebilirim" demişti.

Yapmayabiliriz ama yapabiliriz  de... Tomahawk'ların üzerlerine doğru geldiğini görmek isterler mi? Sanmıyorum.

Tomahawk'lar, Ukrayna ordusunun Rusya'da 1600 km menzildeki hedefleri vurabilmesini sağlayacağı için Kiev'in cephaneliğine son derece değerli bir katkı sunabilir.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin daha önce böyle bir hamlenin Washington'la Moskova ilişkilerine ciddi zarar vereceğini söylemişti.

Sikorski'nin çağrısı, uzmanların yaz boyunca Ukrayna'ya sağlanan askeri yardımlarda keskin bir düşüş olduğuna dair uyarılarının ardından geldi. Alman düşünce kuruluşu Kiel Enstitüsü salı günü yayımladığı bir raporda, Öncelikli Ukrayna İhtiyaç Listesi (Prioritized Ukraine Requirements List / PURL) gibi yenilenen NATO girişimlerine rağmen askeri yardımın 2025'in başından bu yana yüzde 43 düştüğünü belirtti.

dgthy
NATO liderleri çarşamba sabahı bir araya geldi (AP)

Brüksel'de çarşamba günü NATO savunma bakanlarının bir araya geldiği toplantısında liderler, Kiev'e silah sağlayan paketin 4. fazını görüşecek. Görüşmeler öncesinde konuşan ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, ABD'nin, ülkelerden Ukrayna için bu girişime daha fazla yatırım yapmasını beklediğini söyledi.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte çarşamba sabahı yaptığı açıklamada askeri ittifak ve Avrupa Birliği'nin, Sikorski'nin çağrısı üzerine bir drone duvarı kurma çabalarında birlikte çalıştıklarını belirtti.

Britanya Savunma Bakanı John Healey ülkesinin jetlerinin, Britanya'nın doğu kanadındaki taahhüdünün bir uzantısı olarak bu yıl sonuna kadar Polonya üzerinde uçmaya devam edeceğini söyledi. NATO toplantısına katılmadan önce gazetecilere, "Ayrıca Ukrayna için drone üretimimizi de artırıyoruz" dedi.

Independent Türkçe


Gazze'nin geleceği: Kuzey İrlanda modeli düşünülüyor

Filistinliler, 14 Ekim 2025'te Gazze Şehri'nde İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes sırasında yıkılmış binaların enkazının arasından geçiyor. (Reuters)
Filistinliler, 14 Ekim 2025'te Gazze Şehri'nde İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes sırasında yıkılmış binaların enkazının arasından geçiyor. (Reuters)
TT

Gazze'nin geleceği: Kuzey İrlanda modeli düşünülüyor

Filistinliler, 14 Ekim 2025'te Gazze Şehri'nde İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes sırasında yıkılmış binaların enkazının arasından geçiyor. (Reuters)
Filistinliler, 14 Ekim 2025'te Gazze Şehri'nde İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes sırasında yıkılmış binaların enkazının arasından geçiyor. (Reuters)

Birleşik Krallık (BK) Başbakanı Keir Starmer, ülkenin Kuzey İrlanda'daki militan gruplarla geçmişte yürütülen silah bırakma müzakerelerindeki deneyimine dayanarak, Hamas'ın silahsızlandırılmasında öncü rol üstlenebileceklerini söyledi.

Starmer, BK Parlamentosu'nda dün yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump'ın barış planını överek, "Bu sayede esirler salıverildi, Gazze bombardımanı durdu, ihtiyaç duyulan yardımların girişi başladı. Tarihin korkunç bir sayfasının kapanması için elimizde önemli bir şans var" dedi.

Gazze'de yaşanan iki yılı "cehennem" diye niteleyen Starmer, "Neredeyse tüm Gazzeliler bir aile yakınını kaybetti. Neredeyse 20 bin çocuk öldürüldü" ifadelerini kullandı.

Starmer, ateşkes için arka planda ABD, Arap ülkeleri ve Avrupa ülkeleriyle birlikte çalıştıklarını belirterek, BK'nin Filistin Devleti'ni tanıma kararının da sürece katkıda bulunduğunu vurguladı. Gazze'de barışın ancak iki devletli çözümle sağlanabileceğini de sözlerine ekledi.

Diğer yandan BK Başbakanı, sürecin devam edebilmesi ve ateşkesin korunabilmesi için Hamas'ın silahsızlandırılması gerektiğini savundu. BK'nin IRA'le (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) geçmişte yürüttüğü müzakereleri hatırlatarak, bu süreçte öncü bir rol oynayabileceklerini belirtti:

Elbette bu zor olacak ama hayati önem taşıyor. Kuzey İrlanda'da IRA'le yürütülen süreç de zordu ama kritik öneme sahipti. Bu nedenle, Kuzey İrlanda'daki deneyimlerimize dayanarak, silahsızlanma sürecine katkı sağlamaya hazır olduğumuzu söyledik. Bunun kolay olduğunu savunmuyorum ancak son derece önemli.

Starmer'ın ulusal güvenlik danışmanı Jonathan Powell, Kuzey İrlanda'da yaklaşık 40 yıl süren çatışmaları büyük ölçüde sona erdiren 1998 tarihli Hayırlı Cuma Anlaşması'nın baş mimarıydı. Powell, savaş sonrası Gazze'de kurulacak geçiş yönetiminde yer alacak eski BK Başbakanı Tony Blair'le birlikte çalışmıştı.

Katolik ayrılıkçılarla BK yanlısı Protestanlar arasındaki çatışmalara ve terör saldırılarına sahne olan bu dönemde en az 3 bin 500 kişi hayatını kaybetmişti. Blair yönetiminin hazırladığı, Belfast Anlaşması olarak da bilinen sözleşmeler kapsamında ayrılıkçı IRA'in saldırıları durdurulmuş, Kuzey İrlanda'da Belfast merkezli ve BK'ye bağlı bir hükümet kurulmuş, İrlanda Cumhuriyeti'yle sınır kontrolleri tamamen kaldırılmıştı.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla konuşan üç Avrupalı diplomat da Kuzey İrlanda örneğinin Gazze'nin yeniden inşasında muhtemel bir model olarak ele alındığını söylüyor.

Diğer yandan IRA hiçbir zaman Kuzey İrlanda'yı yönetmemişti. Hamas ise 2007'den beri Gazze'nin kontrolünü elinde tutuyor.

Ancak Trump'ın 20 maddelik barış planı kapsamında Hamas'ın silah bırakması ve bölgenin yönetiminde söz sahibi olmaması talep ediliyor. Bunun yerine Gazze Şeridi'nin yönetiminin Filistinlilerin yer alacağı bir teknokratlar komitesine geçici olarak devredilmesi planlanıyor. Trump'ın başkanlık edeceği ve Blair'in de yer alacağı "Barış Kurulu" da bu komitenin faaliyetlerini denetleyecek. Ayrıca bölgeye uluslararası bir polis gücünün konuşlandırılması da öngörülüyor. 

Independent Türkçe, BBC, Reuters


ABD'de 4 bin yıllık insan kafatası bulundu

Indiana'da en az 4 bin yıllık bir insan kafatası keşfedildi ve yerel adli tıp kurumu bunu "olağanüstü bir keşif" diye tanımlıyor (Fayette İlçesi Adli Tıp Kurumu)
Indiana'da en az 4 bin yıllık bir insan kafatası keşfedildi ve yerel adli tıp kurumu bunu "olağanüstü bir keşif" diye tanımlıyor (Fayette İlçesi Adli Tıp Kurumu)
TT

ABD'de 4 bin yıllık insan kafatası bulundu

Indiana'da en az 4 bin yıllık bir insan kafatası keşfedildi ve yerel adli tıp kurumu bunu "olağanüstü bir keşif" diye tanımlıyor (Fayette İlçesi Adli Tıp Kurumu)
Indiana'da en az 4 bin yıllık bir insan kafatası keşfedildi ve yerel adli tıp kurumu bunu "olağanüstü bir keşif" diye tanımlıyor (Fayette İlçesi Adli Tıp Kurumu)

ABD'nin Indiana eyaletinde en az 4 bin yıllık bir insan kafatası parçası bulundu ve yerel adli tıp kurumu bunu "olağanüstü bir keşif" olarak nitelendiriyor.

Fayette İlçesi Adli Tabibi Eddie Richardson, pazartesi günü Yerli Halklar Günü'ne uygun şekilde kafatası keşfini duyurdu.

Adli tıp kurumunun yakın zamanda Facebook'ta paylaştığı bir gönderiye göre insan kalıntıları haziranda Whitewater Nehri kıyısında bulundu ve yerel şerif bürosuna bildirildi.

Radyokarbon tarihleme yöntemini de içeren ön analiz, kafatasının yaklaşık 4 bin 270 yıllık olduğunu, MÖ 2300'den kaldığını doğruladı.

Indiana Eyalet Müzesi ve Tarihi Alanları'na göre bu dönemde küçük alanlarda, büyük Amerikan yerlileri toplulukları yaşıyordu. Amerikan yerlileri ayrıca bitkisel gıdalara giderek daha fazla bağımlı hale geliyordu. Sert granit veya bazalt taşlarından şekillendirilmiş, öğütülerek yapılan taş aletler düzenli olarak ortaya çıkıyordu.

Richardson yaptığı açıklamada, "Bu keşif, toplumumuzun teyakkuzunun ve profesyonel işbirliğinin gerekliliğinin altını çiziyor" diyor. 

Arsa sahibini, sorumlu davranarak bulguyu derhal bildirilmesinden dolayı tebrik etmek istiyorum.

Adli tabip, Indianapolis Üniversitesi İnsan Kimliklendirme Merkezi'nden Dr. Krista Latham'dan yardım aldı ve Georgia Üniversitesi'nin yaptığı testlerle kalıntıların yaşı belirlendi.

gth
Kalıntılar haziranda Whitewater Nehri kıyısında bulundu (Fayette İlçe Adli Tıp Kurumu)

Facebook gönderisinde, "Bugün Yerli Halklar Günü'nü kutlarken, Amerikan yerlilerinin tarihini, kültürünü ve ebedi varlığını onurlandırıyoruz" ifadeleri yer alıyor.

Bu olağanüstü keşif, insanların, bize yuva olan Fayette İlçesi'ndeki bu topraklarda binlerce yıldır yürüdüğünün güçlü ve tevazu uyandıran bir hatırlatıcısı. Hepimizi bu konuyu azami saygı ve özenle ele almaya çağırıyor.

Adli tıp kurumu, "bu atadan kalma keşifle kültürel ve yasal standartlara uygun şekilde ilgilenilmesini sağlama, iade ve saha yönetimiyle ilgili sonraki adımlar hakkında" Indiana Doğal Kaynaklar Departmanı'ndan haber beklediklerini belirtiyor.

Independent Türkçe