Libya Yüksek Seçim Komisyonu, Kaddafi'nin oğlunun cumhurbaşkanlığı yarışına dönüşüne itiraz edecek

ABD ve İngiltere’den, Libya seçimlerini engelleyenlerin cezalandırılmasına yönelik öneri

Libya Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih, dün Trablus'ta UNSMIL’in seçim dosyasından sorumlu yetkilisiyle görüştü (Yüksek Seçim Komisyonu)
Libya Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih, dün Trablus'ta UNSMIL’in seçim dosyasından sorumlu yetkilisiyle görüştü (Yüksek Seçim Komisyonu)
TT

Libya Yüksek Seçim Komisyonu, Kaddafi'nin oğlunun cumhurbaşkanlığı yarışına dönüşüne itiraz edecek

Libya Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih, dün Trablus'ta UNSMIL’in seçim dosyasından sorumlu yetkilisiyle görüştü (Yüksek Seçim Komisyonu)
Libya Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih, dün Trablus'ta UNSMIL’in seçim dosyasından sorumlu yetkilisiyle görüştü (Yüksek Seçim Komisyonu)

Libya Yüksek Seçim Komisyonu, ülkenin güneyindeki Sebha kentinde bir mahkemenin, Muammer Kaddafi'nin ikinci oğlu Seyfulislam Kaddafi’nin 24 Aralık’ta yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yeniden aday olmasının önünü açan kararına itiraz için temyiz başvurusunda bulunacağını duyurdu. Öte yandan ABD'nin Trablus Büyükelçiliği, Libya'daki siyasi geçiş sürecinin başarıyla tamamlanmasını engelleyen ve baltalayanların cezalandırılması için yargı makamlarının etkinliğini artırmaya yönelik bir öneriyi görüştüklerini açıkladı.
Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih, yerel basına yaptığı açıklamada, Sebha Mahkemesi'nin Seyfulislam Kaddafi'nin komisyon tarafından gerekli adaylık koşullarını karşılayamadığı gerekçesiyle adaylığının reddedilmesine yönelik itirazını kabul etmesi ve seçim yarışına geri dönmesi kararına itiraz edeceklerini duyurdu.
Dün Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu’nun (UNSMIL) seçim dosyasından sorumlu yetkilisi ile 24 Aralık’ta yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine uluslararası toplumdan daha fazla destek almanın yollarını görüşen Saih, Komisyon tarafından adaylığı reddedilen ve mahkeme kararlarıyla yeniden seçim yarışına dönen adayların itirazlarının kabul edildiği mahkeme kararlarına itiraz sürecinin devam ettiğini söyledi.
Saih ayrıca Yüksek Seçim Komisyonu üyelerinin, temyiz aşaması önümüzdeki Salı günü sona ereceğinden kısa bir süre içinde itiraz edeceklerini belirtti. Basında yer alan haberlere göre Yüksek Seçim Komisyonu’nun tutumu ve Başkan Saih’in açıklamaları, Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe’nin ülkenin doğusunda yer alan Bingazi’deki bir mahkemede Seyfulislam Kaddafi'ye karşı yaptığı temyiz başvurusu bağlamında üstü kapalı olarak uyguladığı baskıyı yansıtıyor.
Libya’da cumhurbaşkanlığına adaylık için aday hakkında herhangi bir suçtan kesinleşmiş yargı kararı olmaması ve sabıkasının bulunmaması şartı aranıyor.  Ülkede cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılmasına üç hafta kala temyiz sürecinin bitmesinden sonra kesin aday listesinin birkaç gün içinde açıklanması beklenirken siyaset sahnesinde tansiyon yükselmiş durumda. Bazı sandık merkezlerinde silahlı soygun yapılması ve binlerce seçmen kartının çalınması, seçimlerin güvenirliğine dair şüphe uyandırdı.
Öte yandan ABD’nin Trablus Büyükelçiliği'nden geçtiğimiz Cuma akşamı yapılan açıklamaya göre Maslahatgüzar Leslie Ordman, İngiltere'nin Avrupa Birliği (AB) misyonu ile Libya'da seçim sürecini engelleyenlere karşı yaptırım uygulanması konusunu görüştü.
Açıklamada, ABD büyükelçiliğinin geçtiğimiz günlerde seçimleri engelleyenlere karşı sert önlemler almakla tehdit ettiğine işaret edilirken uygulanması planlanan cezaların ve yaptırımların niteliği, süresi ve etkilenecek kişilerin kimliği hakkında bilgi verilmedi.

Norland, Libyalıların seçimlere katılmalarının önemini vurguladı
ABD'nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland, 3 Aralık Uluslararası Engelliler Günü vesilesiyle katıldığı programda, Libyalıların seçimlere ve Libya'daki ekonomik ve sosyal hayata tam olarak katılmalarının önemini vurguladı.
Norland, yaptığı açıklamada, ülkesinin, Libya’da yaklaşan ulusal seçimlerde engellilerin sandık başına gitmelerinin kolaylaştırılması için başlatılan kampanya çerçevesinde Yüksek Seçim Komisyonunu ve sivil toplum kuruluşlarını desteklemekten duyduğu gururu dile getirdi. Norland, ABD’nin herkesin oy kullanmasını sağlamak için çalışmaya devam edeceğini vurguladı.
Diğer taraftan AB, sözcüsü aracılığıyla, seçimlerin ‘özgür, adil, kapsamlı, inandırıcı bir şekilde ve zamanında’ yapılması için gerekli tüm önlemlerin alınması çağrısında bulundu.
AB Sözcüsü tarafından Twitter üzerinden yapılan açıklamada, seçimlerin herhangi bir tehdide veya yıldırmaya maruz kalmadan başarılı bir şekilde yapılmasının sabırsızlıkla beklendiği belirtildi.
Libya Yüksek Seçim Komisyonu’ndan yapılan açıklamada hem cumhurbaşkanlığı hem de parlamento seçimlerinde aday olanların sayısının toplam 3 bin 702’ye ulaştığı ve ülke genelinde dağıtılan seçmen kartı sayısının ise 2,4 milyonu aştığı belirtildi. Buna göre 2,8 milyondan fazla Libyalının, ülke tarihinde cumhurbaşkanını doğrudan halkın seçeceği seçimlerde, siyasi ve askeri isimlerin yanı sıra aktivistler ve akademisyenlerinde aralarında bulunduğu adaylar arasında oy kullanmaları bekleniyor.
Bir başka gelişmede, Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), Libya yargısına ve Yüksek Seçim Komisyonu’na suç işlediğinden şüphelenilen kişilerin, haklarındaki iddialarla ilgili soruşturmalar tamamlanana kadar uluslararası hukuka uygun olarak adaylıktan men etmeleri çağrısında bulundu. UAÖ’nün dün yayınlanan açıklamasında, bu kişilerin başka ihlallerde bulunmalarına, suçlarını örtbas etmelerine, soruşturmalara müdahalede bulunmalarına veya kovuşturmalara karşı dokunulmazlık kazanmalarına imkan tanıyabilecek makamlardan uzaklaştırılmaları gerektiği vurgulandı.
Bu arada Başbakan Dibeybe, aynı zamanda Savunma Bakanı olarak Cuma günü sürpriz bir kararla, Batı Askeri Bölgesi Ortak Harekat Odası Komutanı Tümgeneral Usame Cuveyli’yi Askeri İstihbarat Dairesi Başkanlığı'na atadı.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.