Nahda Hareketi’ne ‘seçim sürecinde yabancı fon sağlamaktan’ dava açılması talep edildi

Özgür Anayasa Partisi lideri Abir Musa, kasım ayı sonunda başkentte düzenlenen Nahda Hareketi karşıtı gösteriye öncülük etti. (Reuters)
Özgür Anayasa Partisi lideri Abir Musa, kasım ayı sonunda başkentte düzenlenen Nahda Hareketi karşıtı gösteriye öncülük etti. (Reuters)
TT

Nahda Hareketi’ne ‘seçim sürecinde yabancı fon sağlamaktan’ dava açılması talep edildi

Özgür Anayasa Partisi lideri Abir Musa, kasım ayı sonunda başkentte düzenlenen Nahda Hareketi karşıtı gösteriye öncülük etti. (Reuters)
Özgür Anayasa Partisi lideri Abir Musa, kasım ayı sonunda başkentte düzenlenen Nahda Hareketi karşıtı gösteriye öncülük etti. (Reuters)

Bağımsız insan hakları örgütü Uyanıyorum 2014 ve 2019 seçimleri sırasında Tunus Nahda Hareketi ile bağlantılı ‘lobicilik’ sözleşmelerine yönelik iddiaların gerçek olduğunu duyurdu. Örgüt, Nahda Hareketi, Tunus’un Kalbi Partisi’nden cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olan Nebil el-Karvi ve Olfa Terras’ın kurucusu olduğu Aich Tounsi tarafından imzalanan sözleşmeleri, yetkili adli makamlara havale ettiğini bildirdi.
Örgüt özellikle söz konusu sözleşmelerin ‘ABD Adalet Bakanlığı’nın internet sitesinde kamuoyuna açıklanması ve Sayıştay tarafından incelenmesi’ dolayısıyla Nahda Hareketi’nin uzlaşmazlığına ve kamuoyu aldatmacasının devam etmesine dair şaşkınlığını dile getirdi.
Tunus’un Kalbi Partisi Başkanı Nebil Karvi’nin vergi kaçırma ve kara para aklama suçlamalarıyla tutuklanmasının arkasında olan örgüt, ‘2014- 2019 yılları arasında Nahda Hareketi tarafından imzalanan ve değeri 778 bin ABD dolarının üzerinde olan sözleşmelerin kıymetinin, ‘kaynağı bilinmeyen yabancı fonların alınmasına ilişkin ciddi bir şüpheyi temsil ettiğini’ ve bunların, yasal takip gerektiren suçlara varabilecek yasa dışı eylemler olduğunu açıkladı. Örgüt ayrıca Tunus’taki siyaset sahnesinde ‘temizliğe kapı aralayacak’ bu dosyalara dair karar verilmesi için yargıyı, tarihsel sorumluluğunu üstlenmeye çağırdı.
Nahda Hareketi liderlerinin düzenledikleri basın toplantısıyla ‘partilerine yabancı fon temin ettikleri’ suçlamalarını yalanlamasından bir gün sonra açıklamalarda bulunan Uyanıyorum örgütü, söz konusu suçlamalara dair kararın yargı tarafından verileceğini vurguladı.
Diğer yandan Yüksek Yargı Konseyi, yargının bağımsızlığına dikkati çektiği açıklamasında cumhurbaşkanlığı kararnameleri yoluyla yargının anayasal yapısına yönelik her türlü müdahaleye karşı olunduğunu kaydetti. Konseyin varlığının, Tunus yargısının bağımsızlığının temel bir garantisi olduğu hatırlatılırken Yargı Konseyi’nin tam rolünü oynamaya hazır olduğu ifade edildi. Yüksek Yargı Konseyi ayrıca yargı sistemi reformunun ‘anayasal kurumlar çerçevesinde ve istisnai tedbirlerin olmadığı bir ortamda yapılması gerektiğini’ bildirdi.
Bu çıkış, Yüksek Yargı Konseyi’nden bir heyetin Cumhurbaşkanı Kays Said ile gerçekleştirdiği toplantı sonrasında geldi. Toplantıda, dışarıdan gelen ve ulusal güvenliğe zarar veren casusluk mekanizmalarının ele geçirilmesine ilişkin ‘sessizlik’ de dahil, yargıya yönelik çeşitli eleştiriler yönlendirildi. Heyet, “En önemli mercii olmasına rağmen yargıdaki durum, bu haliyle ne kadar devam edecek?” sorusu yöneltti. Ayrıca bazı yargıçların yaptıkları ve vatandaşlardan sakladıkları hakkında bilgi sahibi olunduğunu, bu durumun da cumhurbaşkanının sahip olduğu dosyalar hakkında soru işaretleri bıraktığı vurgulandı.
Nahda Hareketi de dahil olmak üzere birçok siyasi parti, başta İşçi Sendikası olmak üzere birçok sendika ve insan hakları örgütleri, Cumhurbaşkanı Said’in ‘siyasi programına hizmet etmesi için’ yargıyı ‘siyasi muhalifleriyle savaşmak üzere’ boyun eğdirme girişiminden duydukları endişeyi dile getirmişti.
Diğer yandan Tunus hükümeti, cuma günü yapılması planlanan bölgesel genel grevi iptal etmek umuduyla ülkenin en büyük ikinci şehri olan Safakes vilayetindeki atık sorununu çözmek için önerilerde bulundu. Hükümet, insan hakları grupları taraflarının öneriye olumlu yanıt vermesini bekliyor. Genel grev kapsamında ise tüm şehir çıkışlarının kapatılması ve atıkların derhal kaldırılması çağrısı yapılıyor.
Necla Buden hükümetindeki çevre ve sosyal işler bakanları, bir dizi sivil toplum bileşenine ek olarak Safakes bölgesel işçi sendikası başkanı ve şehirdeki sanayi, ticaret ve geleneksel sanatlar bölgesel birliği başkanından oluşan bir heyet ile görüşmeler gerçekleştirdi. Hükümet, Safakes’teki atık krizine son vermesi planlanan süreçte, Arakib şehrindeki el-Kina çöp toplama merkezinin belirli bir süre için yeniden açılması önerisinde bulundu. Ancak örgütler ve dernekler, ‘kontrolden çıkabilecek ciddi bir sağlık ve çevre felaketine yol açma tehdidinin büyümesinden kaçınmak için’ atıkların derhal kaldırılmasını istediler.
Örgütler ayrıca genel grevin ‘sivil isyanla sonuçlanabilecek bir dizi eylemin yalnızca başlangıcı’ olduğunu belirttiler.
Diğer yandan Safakes bölgesi temsilcileri de iki ayı aşkın süredir devam eden, ara ve ana sokaklarda günde yaklaşık 640 ton çöp birikmesine yol açan ve bir çevre felaketinin habercisi olan atık sorununa çözüm bulunması çağrısında bulundular.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.