Sudan ordusunun ABD yaptırımlarından kaçınmak için tavizler vermesi bekleniyor

Batı’dan Burhan-Hamduk anlaşmasına yönelik baskı sürüyor.

Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan. (AFP)
Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan. (AFP)
TT

Sudan ordusunun ABD yaptırımlarından kaçınmak için tavizler vermesi bekleniyor

Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan. (AFP)
Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan. (AFP)

Sudan Egemen Konseyi başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’nın öfkesi ve ‘Sudan ordusuna karşı kışkırtma ve ülke işlerine müdahale’ olarak nitelendirdiği duruma yönelik uyarıları, ülkedeki durumu Burhan’ın son icraatlarından önceki haline döndürmeyi hedefleyen Batı’nın baskılarındaki artmasına neden oldu. Avrupa Birliği’ne (AB) yakın kaynaklar tarafından yapılan açıklamalarda sürecin Sudan’daki sivil geçiş sürecini bozan darbecilere ve işbirlikçilerine yönelik ABD yaptırımlarının uygulanması ile ilişkilendirdi.
Avrupa Birliği’ne yakın bir kaynağın dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalara göre AB büyükelçileri geçen hafta Başbakan Abdullah Hamduk ile yaptıkları görüşmede, geçiş sürecinde taraflar arasında yeni müzakerelere başlamadan önce, anayasada öngörülen federal hükümet yapısının yeniden sağlanması konusunda kararlı olduklarını bildirdi. Aynı zamanda ülke ekonomisine ve siyasetine verilecek desteğin, güveni artıracak icraatlara ve gerçek bir ulusal uzlaşmanın sağlanmasına bağlı olduğunu belirttiler.
AB büyükelçilerinin 7 Aralık’ta yaptıkları resmi açıklamaya göre Başbakan Abdullah Hamduk’a, Batı’nın Sudan’a sağladığı ekonomik ve siyasi desteğin, devrimin özgürlük, barış ve adalet sloganlarını hayata geçirmeyi amaçladığı aktarıldı. Askeri müdahalenin anayasal belge ve Cuba Barış Anlaşması’nı ihlal ederek sivil-asker ittifakını bozduğu vurgulandı.
Avrupa Birliği’nin askeri müdahaleyi kınadığını belirterek anayasal düzene derhal dönülmesi taleplerini yineleyen büyükelçiler, Burhan-Hamduk anlaşmasını bu yöndeki ilk adım olarak nitelendirdiler. Aynı zamanda, ülkelerinin Sudan’daki devrimin sloganlarının gerçekleştirmesi için geçiş sürecini desteklemeye katılacağını ve insani yardım sağlayacağını kaydettiler. Ancak ülkeleri tarafından vaat edilen desteğin yeniden başlatılması hakkında bilgi vermediler.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nin Sudan’ın istikrarının sarsılmasından sorumlu kişilere yaptırımlar uygulanmasının yanı sıra sivil geçiş dönemini bozanlara da ‘bağlayıcı cezalar’ uygulanmasını içeren Sudan Demokrasi Yasası’nı onaylanmasıyla, Sudan askeri yetkililerine yönelik Batı baskısı arttı.
Uluslararası ekonomik desteğin kesilmesi, ülkenin ekonomik krizlerinin artmasına neden oldu. Maliye Bakanı Cibril İbrahim’in geçen hafta Reuters’a yaptığı açıklamada bu konuya değindi ve bu ay Sudan Bankası’nın hazinesine girmesi planlanan 650 milyon dolarlık uluslararası fonunun, darbe nedeniyle kaybettiğine dikkat çekti. Söz konusu meblağ, Dünya Bankası’ndan yaklaşık 500 milyon, Uluslararası Para Fonu’ndan ise 150 milyon bütçe desteği içeriyordu.
Askeri otoritenin başka bir seçeneğe sahip olmadığı bir zamanda, ABD’nin gelecek yaptırımlarının ekonomik ve siyasi krizleri artırması bekleniyor. Siyasi analist Cemil el-Fazıl yarımlarla ilgili durumu, ‘havaya kaldırılmış sopanın nereye ineceğini tahmin etme politikası’ olarak tanımladı. Analist Fazıl sözlerini şöyle sürdürdü:
“Burhan’ın son konuşmasının ve 21 Kasım anlaşmasının istenen sonuçları vermediğinin hissedilmesi sonucunda geri çekilme olasılığını ima eden garip mesajlarıın kafa karışıklığı yarattığı gayet açık.”
Fazıl, ABD’nin adıma adım politikasının önemli bir etki yaratacağını belirttiği açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı:
“Sınırlı bir geri adım sağlamak için baskı uygulama yaklaşımını benimsiyorlar. Daha sonra istenen noktaya ulaşmak amacıyla başka bir geri adım için daha fazla baskı uyguluyorlar. Bu politikalar başlangıç noktasından daha ileri bir noktaya ulaşmasını sağlayabilir.” Askerler sivil hükümet politikalarına müdahaleyi tamamen terk ederek, onları darbeden öncekinden daha ileri bir aşamaya ulaştırabilecek kademeli bir baskı ve taviz üstüne taviz verme siyaseti uygulama düşüncesine sahip.”
ABD’lilerin kararlarının Cumhuriyetçilerin ve Demokratların oybirliği ile yakın bir zamanda alınabileceğini ancak nihai karar verme sürecinin kendilerine bağlı olduğunu belirten Fazıl şunları söyledi:
“Havaya kaldırılmış Batı sopası, askerlere ve askerlere bağlı olan isimleri hedef alacak. Onlar da darbenin nereye ineceğini hissetmeye başlıyor gibi gözüküyor. Sopa havada kalmaya devam edecek. Ne kadar yaklaşırsa o kadar geri çekilecekler. Batılılar ne kazacaklarını bilmeden sopayı sallamazlar.” 
Fazıl, sivillere geçiş süresince geri dönüş ve Egemen Konsey’in bileşiminin gözden geçirilmesine yönelik açıklamalara dikkat çekerek, bunların Batının kişiye yönelik yaptırım sopasını sallamasından kaynaklandığını vurguladı. Burhan’ın ilk kez, istifa edebileceğini imasında bulunmasına atıfta bulunan Fazıl, “El-Burhan ayrılsa da ordu mevcudiyetini sürdürecek” dedi. Bu durumu yönetiminin karşı karşıya kaldığı gerçek tehlikelerin farkına varması olarak değerlendirdi.
Fazıl, Rusya’nın Sudan ordusuna yönelik destekleyici duruşunu ve Sudan'da Batı demokrasi modelini uygulama girişimlerini eleştirmesini ise önemli bir etki olarak görmüyor:
“Rusya Büyükelçisi’nin konuşması, devrimcilere herhangi bir konuda yardımcı olmayacak. Bu, krizin derinleşmesine neden olabilir. Zira Rusya gerekli dengeyi sağlayamayacaktır. Darbeci grubun genel yaptırımlardan çok bireysel yaptırımlardan korktuğunu düşünüyorum. Genel çıkarlarından çok kişisel çıkarları ile ilgileniyor gibiler.”



İsrail medyası: İsrail'in askerlerini çekme konusunda taviz vermesinin ardından Gazze görüşmelerinde ilerleme kaydedildi

İsrail, Gazze Şeridi'nden çekilme planına ilişkin yeni haritalar sundu. (AFP)
İsrail, Gazze Şeridi'nden çekilme planına ilişkin yeni haritalar sundu. (AFP)
TT

İsrail medyası: İsrail'in askerlerini çekme konusunda taviz vermesinin ardından Gazze görüşmelerinde ilerleme kaydedildi

İsrail, Gazze Şeridi'nden çekilme planına ilişkin yeni haritalar sundu. (AFP)
İsrail, Gazze Şeridi'nden çekilme planına ilişkin yeni haritalar sundu. (AFP)

Jerusalem Post gazetesi, İsrail'in ek tavizler içeren yeni çekilme haritaları sunmasının ardından Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmelerinde önemli bir ilerleme kaydedildiğini bildirdi.

Gazete, Mısırlı ve Katarlı arabuluculara sunulan yeni haritalara göre, İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus ile Refah arasındaki Morag Koridoru’nun kontrolünü fiilen bıraktığını belirtti.

Gazeteye konuşan bir kaynak, “Şu anda odak noktası Morag Koridoru değil, Refah bölgesindeki İsrail varlığıdır. Bu, mevcut tartışmalarda odak noktası olan konu” ifadelerini kullandı.

Kahire el-İhbariyye televizyon kanalı dün erken saatlerde, Mısır ve Katar'ın arabuluculuk çabaları ve Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakerelerinde anlaşmazlık konusu olan maddeler üzerinde bir çözüme yaklaşıldığı konusunda iyimserlik olduğunu duyurdu.

İsrail, şu anda tartışılan 60 günlük ateşkes süresince Gazze Şeridi'ndeki varlığını önemli ölçüde azaltmayı kabul etti. Arap bir diplomat ve arabuluculuk çabalarına katılan bir kaynak, Times of Israel gazetesine verdikleri demeçte, bu tavır değişikliğinin önümüzdeki günlerde bir anlaşmaya varılmasına kapı açtığını ifade etti.

Kaynaklar, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un baskısı üzerine İsrail'in, ateşkes süresince Gazze Şeridi'nden kısmi çekilme konusunda en katı taleplerinden vazgeçmeyi kabul ettiğini belirtti. Kaynaklar, Witkoff'un baskısı sayesinde İsrail'in sunduğu yeni haritalarda, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus şehirlerini ayıran Morag Koridoru’nda kalmasının öngörülmediğini de bildirdi.

İsrail ayrıca, Gazze Şeridi sakinlerinin bir araya getirilip güvenlik taramasından geçirileceği ve bölgeden ayrılmalarının engelleneceği tartışmalı bir ‘insani yardım şehri’ kurmayı umduğu Refah'taki varlığını azaltmayı da kabul etti.

Arap diplomat, İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilme konusundaki güncellenmiş önerisinin, İsrail'in ‘insani yardım şehri’ planını uygulama yeteneğini engelleyeceğini söylüyor.

Müzakerelere katılan kaynağa göre, arabulucular şu anda Doha'da Hamas müzakerecileriyle bir araya gelerek İsrail'in en son haritalarını inceliyorlar. Kaynak, bu haritaların Hamas'ın İsrail ordusunun 2 Mart'ta önceki ateşkesin çökmesinden önce işgal ettiği konumlara çekilmesi talebiyle büyük ölçüde uyumlu olduğunu belirtti.

Bu arada Hamas, İsrail'in kalıcı ateşkes taahhüdü talebinden vazgeçmeye hazır olduğunu; bunun karşılığında ABD Başkanı Donald Trump'ın, taraflar kalıcı ateşkes konusunda anlaşmaya varana kadar ateşkesin devam edeceğini kişisel olarak garanti etmesini istedi.

Hamas'ın kalıcı ateşkes talebinden vazgeçmesi ve İsrail'in geri çekilme kapsamından taviz vermesi ile arabulucular, Doha'da devam eden görüşmelerdeki en zorlu engellerin aşıldığına inanıyor. Bununla birlikte, Arap diplomat, tarafların insani yardım dağıtım mekanizmaları ve iki aylık ateşkes süresince serbest bırakılacak Filistinli mahkûmların sayısı ve kimlikleri konusunda anlaşmaya varmaları gerektiğini belirtiyor. Buna karşılık, on İsrailli esir canlı olarak serbest bırakılacak ve öldürülen on sekiz esirin cesetleri teslim edilecek.