Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin Körfez turu: KİK işbirliği için yeni bir başlangıç

Umman Sultanı ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Maskat’ta (SPA)
Umman Sultanı ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Maskat’ta (SPA)
TT

Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin Körfez turu: KİK işbirliği için yeni bir başlangıç

Umman Sultanı ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Maskat’ta (SPA)
Umman Sultanı ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Maskat’ta (SPA)

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad, önümüzdeki Salı günü Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) zirvesine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Zirvenin, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın askeri, ekonomik, siyasi ve güvenlik olmak üzere hemen hemen her alanda fikir birliğine ulaştığı Körfez turunda başlayan sıcak atmosfere yakın olması bekleniyor.
Veliaht Prens, bölgesel ve uluslararası meselelere karşı Körfez’in tek saf olması hedefiyle geçtiğimiz hafta Umman’da başlayıp Kuveyt’te son bulan Körfez turuna çıkmıştı.
Muhammed bin Selman, ziyarette Suudi Arabistan’ın KİK ülkelerinin dayanışmasını koruma ve stratejik ortaklıklar çemberini genişletme konusundaki ilgisini ifade etti.
Veliaht Prens’in Umman, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Bahreyn ve Kuveyt durağındaki son açıklamalar, Körfez bölgesinin güvenlik ve istikrarını artırmak, ekonomilerini geliştirmek ve Körfez vizyonlarını gerçekleştirmek amacıyla altı ülkenin liderlerinin anlaşmaya vardığını gösterdi.

İşbirliğini geliştirmek için Koordinasyon Konseyleri
Suudi Arabistan, siyasi, ekonomik, güvenlik, askeri, yatırım, kalkınma ve kültürel alanlarda ortak çıkarları gerçekleştirmek için yıllardır bölgesel politikasında Körfez bölgesinde ikili konseyler kurmak ve güçlendirmek, ikili ilişkileri geliştirmek ve her alanda işbirliği seviyesini yükseltmek için istekli oldu.
Suudi Arabistan-Umman Koordinasyon Konseyi, Umman Sultanı Heysem bin Tarık’ın Temmuz 2021’de Suudi Arabistan’a yaptığı ziyaret sırasında kuruldu.
Suudi Arabistan ve Katar Koordinasyon Konseyi’nin oluşturulması için ise 16 Ağustos’ta protokol imzalandı.
Veliaht Prens Doha ziyaretinde, Koordinasyon Konseyi’nin 6. toplantısına Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ile başkanlık etti.
Temmuz 2019’da kurulan Suudi Arabistan-Bahreyn Koordinasyon Konseyi’nin geçen hafta yapılan ikinci toplantısına ise Veliaht Prens ve Bahreyn Veliaht Prensi Selman bin Hamed Al Halife başkanlık etti.
Suudi Arabistan-Kuveyt Koordinasyon Konseyi de, Temmuz 2018’de kuruldu.
Körfez’deki en eski Suudi koordinasyon konseyi olan Suudi Arabistan-BAE Koordinasyon Konseyi Mayıs 2016’da kuruldu.
Veliaht Prens’in Körfez turu sırasında taraflar, konseylerin tüm alanlardaki işbirliğini güçlendirme ve geliştirme konusundaki kararlılıklarını vurguladı.
Bölgenin güvenlik ve istikrarını garanti eden yakın bir uluslararası politika
Suudi Veliaht Prens’in gezisinde, Yemen, Libya, Lübnan ve İran nükleer programı gibi Arap ve uluslararası dosyalar dahil uluslararası siyasi dosyalar masaya yatırıldı.
Ülkeler tarafından yapılan ortak açıklamalara göre, hepsinin görüşü birbirine yakındı.
Yemen krizi, Körfez’in güvenlik ve istikrarının karşı karşıya olduğu en önemli siyasi dosyalardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
Altı ülke, Körfez Girişimi ve uygulama mekanizmasına, Yemen’de düzenlenen Ulusal Diyalog Konferansı çıktılarına, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2216 sayılı kararına dayalı olarak, krize kapsamlı bir siyasi çözüm bulmak için ortak çabalara devam etme konusunda anlaştı.
KİK ülkeleri, bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacak şekilde, İran’ın nükleer ve füze çalışmalarına karşı ciddi ve etkili bir şekilde işbirliğinin önemini vurguladı.
Libya konusunda ise, krize uluslararası meşruiyet kararları doğrultusunda, Libya halkının çıkarlarını ve ülkenin toprak bütünlüğünü koruyan, bölgede güvenlik ve barışı artıracak şekilde siyasi bir çözüm bulunmasının önemi vurgulandı.
Ayrıca Libya’dan paralı askerler, yabancı savaşçılar ve yabancı güçlerin çekilmesi gerektiği ifade edildi.
Uluslararası düzeyde, altı ülke Afganistan’ın içinde bulunduğu duruma atıfta bulundu ve tüm siyasi konularda işbirliğinin güçlendirilmesi, bölgenin güvenliği ve istikrarını koruyan ortak tutumların belirginleştirilmesi ve tüm gelişmelerle ilgili koordinasyon ve istişarenin sürdürülmesi çağrısında bulundu.

Gelişen ekonomi ve ortak hedefler
Veliaht Prens’in turu, Körfez bölgesindeki ekonomik işbirliğini güçlendirmeyi de hedefliyordu.
Körfez vizyonlarında yer alan, yabancı yatırım çemberini genişletme, petrol ve gazdan alternatif gelirler sağlayan kalkınma fırsatları yaratma ortak hedeflerine dayanarak, beş ülke ile Körfez bölgesinin ortak ekonomik hedeflerine ulaşılmasını hedefleyen ticaret anlaşmaları imzalandı.
Veliaht Prens’in ziyareti, iki ülke arasında ticari malzemelerin sorunsuz ve entegre bir şekilde taşınmasına katkıda bulunması beklenen 725 kilometrelik Suudi Arabistan-Umman yolunun açılmasıyla başladı.
Ziyaret, 30 milyar dolarlık yatırımla yaklaşık 13 işbirliği anlaşması ve mutabakat zaptı imzalanmasına tanık oldu.
Bahreyn, Suudi Arabistan’ın Körfez ülkeleri arasında ikinci, dünya ülkeleri arasında 12. ticaret ortağı. İki ülke arasındaki ticaret alışverişi hacmi 7,2 milyar dolara ulaştı.
Suudi Arabistan ve Bahreyn’i birbirine bağlayan Kral Fahd Geçidi, iki ülke arasındaki sosyal ve ekonomik bağların güçlendirilmesine katkıda bulundu. Buna ek olarak, Bahreyn’deki turizm, eğlence ve ticaret sektörlerinin gelişmesine yardımcı oldu.
Suudi Arabistan-BAE ticaret hacmi, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 16’lık bir artışla bu yılın üçüncü çeyreğinde yaklaşık 24 milyar riyale (6,4 milyar dolar) ulaştı.
Körfez ülkelerinin açıklamalarına göre, ziyarette işbirliğinin mevcut yönlerini geliştirmek, ticaret hacmini artırmak ve fırsatlardan yararlanmak için ekonomik hareketin akışını kolaylaştırmak için çalışma konusunda mutabık kalındı.



Hamas liderlerinin Doha’dan ayrıldığını doğrulayan Katar, ofislerinin ‘kalıcı olarak’ kapatılmadığını bildirdi

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari
TT

Hamas liderlerinin Doha’dan ayrıldığını doğrulayan Katar, ofislerinin ‘kalıcı olarak’ kapatılmadığını bildirdi

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari bugün yaptığı açıklamada Hamas liderlerinin Doha'dan ayrıldığını doğrularken, ‘Hamas’ın Katar'ın başkentindeki siyasi bürosunun kalıcı olarak kapatılmadığını’ da bildirdi.

El-Ensari Doha'da düzenlediği basın toplantısında, “Hamas müzakere ekibinin bir parçası olan liderler şu anda Doha'da değiller ve bildiğiniz gibi çeşitli başkentler arasında hareket ediyorlar (...) Doha'daki Hamas ofisi arabuluculuk süreci için kuruldu. Arabuluculuk süreci olmadığında, ofisin kendisinin de bir işlevi olmadığı açıktır. Şayet Hamas ofisini kapatma kararı alınırsa, bunu bu platformdan duyacaksınız” ifadelerini kullandı.

(foto altı) Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları'na bağlı Filistinli savaşçılar, 19 Temmuz 2023. (Reuters)

Daha önce Doha, Hamas ve İsrail arasındaki arabuluculuk faaliyetlerinin askıya alındığını duyurmuş, Katar Dışişleri Bakanlığı da bu kararı ‘ciddiyetsizlik ve şantajın reddedilmesi sonucunda’ aldıklarını açıklamıştı. Katar Dışişleri Bakanlığı tarafından o dönemde yapılan resmî açıklamalara göre, bu çabalar müzakerelerin son turunda bir anlaşmaya varılamaması üzerine askıya alındı.

El-Ensari, Katar'ın arabuluculuk çabalarına ancak Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmek ve insani acılara son vermek için gerekli ciddiyet gösterildiğinde yeniden başlayacağını açıkladı. El-Ensari ayrıca, Katar'ın arabuluculuğunun şantaja maruz kalmasını kabul etmeyeceğini de vurguladı.

Mısır, Katar ve ABD aylardır İsrail ile Hamas arasında Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varılması ve iki taraf arasında esir ve mahkûmların takas edilmesi için dolaylı müzakereler yürütüyordu. Son anlaşmaya varma çabaları, İsrail'in kendi koşullarını karşılamadığı gerekçesiyle anlaşmayı reddetmesi, 6 Mayıs'ta Refah'a askeri bir operasyon başlatması ve ertesi gün Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafını kontrol altına almasının ardından durdu.