Kovid-19, İspanyol Gribi gibi endemik bir hastalığa dönüşür mü?

Stockholm’de müşterilerle dolu bir kafenin önünde maskeli bir kadın yürüyor (AFP)
Stockholm’de müşterilerle dolu bir kafenin önünde maskeli bir kadın yürüyor (AFP)
TT

Kovid-19, İspanyol Gribi gibi endemik bir hastalığa dönüşür mü?

Stockholm’de müşterilerle dolu bir kafenin önünde maskeli bir kadın yürüyor (AFP)
Stockholm’de müşterilerle dolu bir kafenin önünde maskeli bir kadın yürüyor (AFP)

Tarihsel olarak, çoğu pandemi 2 ila 3 buçuk yıl arasında sürdü. Pandemik virüsler zamanla tipik olarak mutasyona uğrar ve daha düşük, daha yönetilebilir seviyelerde dolaşan endemik bir hastalığa dönüşür.
1918-1920 yıllarında yaşanan İspanyol Gribi için durum buydu ve bazı virologlar bunun yeni tip koronavirüse (Kovid-19) neden olan SARS-CoV-2 virüsü ile de yaşanabileceğini umuyor.
Healthline sitesine göre ilk veriler, koronavirüsün mutasyona uğrayan varyantı Omikron’un potansiyel olarak benzersiz mutasyon koleksiyonunun yanı sıra dünya genelinde bağışıklığın oluşması nedeniyle daha hafif enfeksiyonlara neden olabileceğini düşündürüyor.
Uzmanlar genellikle virüslerin daha az tehlikeli hale gelmek için mutasyona uğradığına inansa da, bunun şu anda koronavirüs ile gerçekleştiği yüzde 100 garanti değil.
Ayrıca 2021 ve 1918 arasındaki büyük farklılıklar, şu anda erişimimiz olan aşılar, küresel seyahat, veriler ve tedaviler bu pandeminin gidişatını önemli ölçüde etkileyecek.
ABD’deki Case Western Reserve Üniversitesi’nde bulaşıcı hastalıklar bölümünde profesör olan Keith Armitage, “Yıllar içinde İspanyol Gribi’nin şiddetinin azalması, muhtemelen sürü bağışıklığı ve virüsün mutasyona uğrayarak daha az şiddetli bir hastalık üretmesinin bir kombinasyonundan kaynaklanmaktadır” dedi.
Armitage, “Virüslerin biyolojik olarak nasıl davrandığını düşünürseniz, yaşama nedenleri çoğalmak ve yayılmaktır, virüsün ev sahibini öldürmesinin gerçekten hiçbir avantajı yoktur” diye ekledi.
Profesöre göre, bir virüsün yapmak istediği, bir konağa bulaşmak ve bulaşıcı olmaktır, böylece başka bir konakçıya bulaşabilir ve yayılmaya devam edebilir.
Bu sürecin bir parçası olarak, solunum yolu virüsleri sıklıkla mutasyona uğrar ve daha az öldürücü hale gelir ve dolayısıyla daha az ciddi bir sağlık sorunu olur.
Peki, İspanyol Gribi gibi Kovid-19 da bir gün bitecek mi?
Armitage bu soruya, “Umut şu ki, pandeminin ortadan kalkmaması halinde, oldukça bulaşıcı olan ancak çok fazla klinik hastalık üretmeyen yeni varyantların ortaya çıkmasıdır” diyerek yanıt verdi.



Netflix, bir ahtapotun balıklara "ateş ettiğini" ilk kez kaydetti

Netflix, bir ahtapotun balıklara "ateş ettiğini" ilk kez kaydetti
TT

Netflix, bir ahtapotun balıklara "ateş ettiğini" ilk kez kaydetti

Netflix, bir ahtapotun balıklara "ateş ettiğini" ilk kez kaydetti

Netflix'in yeni belgesel serisinde bir ahtapot türünün ilk kez taşları silah gibi kullanarak diğer balıklara fırlattığı kaydedildi.

Amphioctopus marginatus türündeki ahtapotlar genellikle sığ sulardaki kumlu ve çamurlu alanlarda yaşıyor.

Hint Okyanusu boyunca rastlanan bu hayvanlar, istiridye ve hindistan cevizi kabuklarından kendilerine zırh yapmalarıyla biliniyor. 

Kabukları kullanmadıkları zamanlarda yanlarında taşıyarak içlerine oturuyorlar. Yiyecek aramak için şafak vakti ve alacakaranlıkta ortaya çıkan bu ahtaportların saldırgan davranışlar sergilediğine nadiren rastlanıyor. 

Netflix'in bu hafta gösterime giren Okyanuslarımız (Our Oceans) adlı yeni belgesel dizisinde bu nadir davranışlardan biri yakalandı. 

Plastik kirliliğinin deniz canlılarını nasıl etkilediğini inceleyen belgesel ekibi, çöplük içinde yaşayan yalnız bir ahtapota odaklandı. 

Güneydoğu Asya'da okyanus yüzeyinin yaklaşık 9 metre altında çekilen görüntüleri izleyen ekip, beklenmedik bir şeyle karşılaştı.

Amphioctopus marginatus türündeki hayvan, normalde yüzmek için kullandığı tüp şeklindeki sifonundan, çevredeki balıklara küçük taşlar fırlatıyordu. 

Bunun tek seferlik bir davranış olup olmadığını anlamak isteyen ekip, ahtapotu tekrar ziyaret etti.

Görüntü yönetmeni Roger Munns, üç hafta boyunca birlikte 110 saat geçirdiği hayvanın davranışını detaylı bir şekilde kaydetti. Ahtapot taş ve atıkları topluyor, sifonunu silah gibi dolduruyor ve daha sonra kendisini avlamaya gelen balıklara fırlatıyordu. 

Belgeselin anlatıcılığını üstlenen eski ABD Başkanı Barack Obama, seride "Sifonunu bir silaha dönüştürüyor" diyor. 

Dizinin yardımcı yapımcısı ve saha direktörü Katy Moorhead "Gözlerimize inanamadık" ifadelerini kullanıyor: 

Sifonundan fırlattığı taşlarla balık vuruyordu! Çok şaşırdık. Daha önce hiç kimse Amphioctopus marginatus ahtapotların sifonlarını silah olarak kullandığını kaydetmemişti.

Hayvan taşları o kadar hızlı atıyordu ki belgeseldeki görüntüler yavaşlatılmış şekilde yayımlandı. Yönetici yapımcı James Honeyborne "Saklandığı istiridyeyi ele veren büyük bir balıkla karşı karşıya kalan ahtapot, nefes alma sifonundan bir taş fırlattı ve balığın tam yüzüne isabet etti" diyor. 

Ahtapotun bu davranışı tam olarak neden ve nasıl yaptığını anlamak için görüntüler analiz ediliyor. 

Serinin yapımcısı Jonathan Smith "Balıklar açıkça ürktü ve daha sonra ahtapotun etrafından ayrıldı; bu da bunun etkili bir uzaklaştırma yöntemi olduğunu gösteriyor" diyor. Smith, bir bilim insanının görüntüleri incelediğini ekliyor.

Okyanuslarımız, Netflix'te halen yayında.

Independent Türkçe, Live Science, Greek Reporter