Batı, Tunus Cumhurbaşkanı’na demokrasiye dön çağrılarını arttırdı

Batı, Tunus’ta demokratik kurumların çalışmalarına geri dönüşü için Cumhurbaşkanı üstündeki baskısını artıyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (AP)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (AP)
TT

Batı, Tunus Cumhurbaşkanı’na demokrasiye dön çağrılarını arttırdı

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (AP)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (AP)

Batılı yedi ülkenin diplomatik heyet başkanları, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından geçen yaz onaylanan ve ülkede uygulanan istisnai uygulamaların sona erdirilmesi ve demokratik kurumların çalışmalarına geri dönmesi için net bir zaman belirlenmesi çağrısında bulundu.
Söz konusu çağrıda, kuvvetler ayrılığı ve dengesinin kurulmasında önemli bir rol oynayan seçilmiş bir parlamento dahil olmak üzere, demokratik kurumların çalışmalarına hızlı bir dönüş sağlanması da isteniyor.
Bu çağrı, Cumhurbaşkanı Said’in 2014 anayasasının artık geçerli olmadığını ve ülkedeki siyasi krize son vermek için yasal bir çözüm uygulamayı planladığına yönelik yaptığı açıklamadan bir gün sonra geldi.
Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Birleşik Krallık, ABD ve Kanada büyükelçiliklerinin heyet başkanları ve Avrupa Birliği’nin Tunus’ta bulunan heyeti cuma günü yaptıkları ortak bir açıklamada, etkili, demokratik ve şeffaf bir yönetimi benimseme yolunda Tunus halkını desteklerini dile getirdiler. Açıklamada, Tunus halkının ihtiyaçlarını karşılamak için sosyal ve ekonomik istikrarın önemi bir kez daha vurgulanırken, siyasi çevrede ve sivil toplumdaki muhalif sesler dahil olmak üzere temel özgürlüklere saygı gösterilmesi ve tüm tarafların sürece katılması çağrısı yapıldı. Açıklamada ayrıca, gelecekte zorluklarla mücadele için Tunus’u ve halkını desteklemeye hazır olduklarını belirterek, bu yolun Tunus’un gelecekteki ilerlemesi için geniş çaplı ve kalıcı bir desteğin sağlanmasına yardımcı olacağını söylediler.
Bu konu ile ilgili olarak Tunuslu siyasi analist Cemal el-Arfavi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, söz konusu ülkelerin tutumlarının aylardır değişmediğini, zira daha önce de yedi ülke, anayasal kurumlara saygı, kuvvetler ayrılığı ve parlamenter demokrasiye dönüş çağrılarını içeren bir bildiri yayınlamıştı.
Batı’nın bu ortak tutumu, Tunus sahnesindeki tek etkili siyasi kişi haline gelen Cumhurbaşkanı üzerindeki dış baskıları iki katına çıkarıyor. Analist Arfavi, Batı’nın bu tutumunun, özellikle ekonomik alanda yansımaları olacağını zira Tunus’un aldığı kararlarda etkili olduğu düşünülen bu ülkelerle ilişkili olan uluslararası kuruluşlardan gelecek fonlara son derece ihtiyacı olduğunu belirtti. Aynı bağlamda Raşid Gannuşi liderliğindeki Nahda Hareketi, Cumhurbaşkanı Said’in ulusal gelişmelere ilişkin açıklamalarına yönelik endişelerini dile getirdi ve bu durumun tehlikeli olduğunu söyledi. Tunus anayasasının yürürlükten kaldırılması ve iptal edilmesine karşı uyarıda bulunan Nahda Hareketi, 2014 anayasasını yürürlükten kaldırma ve Tunus’taki siyasi ve yasal sistemi tek taraflı olarak düzenleme girişimlerinde bulunulmasına şiddetle karşı çıktığını belirtti.
Nahda aynı zamanda, kararnameler çıkarılarak yönetimin anayasal yapısını ihlal etmesine ve hükümetin siyasi istikrar ve ülkenin geleceğine yönelik ciddi olumsuz sonuçlara yol açacak bir meşruiyet krizine girmesine karşı uyarıda bulundu.
Diğer yandan, Nahda yöneticilerinden Nureddin el-Bahiri dün (Cumartesi), İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin yıldönümünde, siyasi tutuklu Sami el-Sifi’nin kendini ateşe vermesi sonucunda ölmesinin, Nahda Hareketine karşı “kötüleme kampanyalarının bir sonucu” olduğunu söyledi. Bahiri, El-Sifi’nin ölümünden kendisini ve hayatlarını tiranlığa ve yozlaşmaya direnmekle geçiren, ülkeyi yeniden inşa etmeye çalışan ve siyasi tutukluların devrimine bağlı kalan yoldaşlarını hedef alan yalan, iftira ve kötüleme kampanyalarını sorumlu tuttu.
Nahda, Tunus’taki özel televizyon kanallarından birinin Sami es-Sifi’nin parti merkezinde kendini yakmadan önceki anları gösteren videoyu yayınlamasının ardından, kanalın Sifi’ye, ailesinin ve Nahda Hareketi’nin destekçilerinin acısına saygı göstermediğini belirterek Cumhuriyet Savcılığından adli soruşturma açılmasını talep etti. Nahda Hareketi, yetkili güvenlik kurumları tarafından el konulan videonun sızdırılmasını kınadı. Parti liderleri genel merkezdeki güvenlik kameralarının hafızasında tek bir kopyası bulunan ve soruşturma sebebiyle gizliliği konusunda taahhütte bulunulan videonun, televizyon kanallarından birine sızdırıldığını görünce şok yaşadı.



Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.