ABD eski Başkanı Donald Trump, İsrail eski Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu ‘hain’ olarak nitelendirmesinin ardından İsrail-Filistin sorunuyla ilgili yeni açıklamalar yaptı.
Trump, İsrail merkezli Kanal 12 televizyonunda yer alan açıklamalarında, Netanyahu’nun barışı reddettiğini söyleyerek, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ı övdü.
Eski Başkan, Benny Gantz’ın o dönemde başbakan seçilmesi halinde Abbas ile barışa ulaşabileceğini de söyledi.
Trump söz konusu açıklamasına şu ifadelerle başladı;
“Netanyahu barış yapmak istemiyor ve asla bunu istemedi. Bar Ilan Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada iki devletli çözümü desteklediğini söylediğinde ciddi değildi. Bibi’nin (Netanyahu) barış yapmak istediğini hiç sanmıyorum. Sanırım bizi yanılttı.”
Trump göreve geldiğinde İsrail Başbakanı ile yaptığı ilk görüşmede, Netanyahu’dan Filistinlilere yönelik girişimlerde bulunmasını istediğini ve Batı Şeria’da bulunan yerleşim birimlerindeki inşaatların askıya alınmasını önerdiğini söyleyerek şöyle devam etti;
“Ancak Bibi anlaşma yapmak istemedi. Yüzyılın Anlaşması hazırlığının son aşamalarında bile, barış planının bir parçası olarak haritaları sunduğumuzda Netanyahu kekeleyerek ‘Ah. Bu iyi. Her şey yolunda’ dedi. O her zaman ‘Her şey yolunda’ derdi ama asla anlaşma yapmak istemedi. Şimdi bunu siyasi nedenlerle mi, yoksa başka nedenlerle mi yapmak istemediğini bilmiyorum. Keşke bunun yerine anlaşma yapmak istemediğini bize söyleseydi. Çünkü birçok insan bunun için çok uğraştı ama Bibi’nin bir anlaşma yapacağını hiç sanmıyorum. Bu benim görüşüm. Sanırım General (Gantz) bir anlaşma yapmak istedi.”
Mahmud Abbas’ı överek, bir anlaşmaya varma konusunda Netanyahu’dan daha istekli olduğunu dile getiren Trump, “Dürüst olacağım. Onunla (Abbas) harika bir görüşmem oldu. Birlikte çok zaman geçirdik, birçok şey hakkında konuştuk. Neredeyse bir baba gibiydi. Yani, çok iyiydi, daha iyi olamazdı” diye konuştu.
Netanyahu’ya “Abbas ile çok iyi bir görüşmem oldu. Kesinlikle bir anlaşma yapabiliriz” dediğini belirten Trump açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Peki İsrailli liderin tepkisi ne oldu? ‘Pekala, bir düşünelim. Çok hızlı hareket etmeyelim’ dedi. Sözünü kestim ve ona ‘Bir dakika, anlaşma yapmak istemiyor musun?’ dedim. Buna cevaben geveledi. Bibi hiçbir zaman gerçekten bir anlaşma yapmak istemedi ve bu beni şok etti. Filistinlilerin imkansız olduğunu ve İsraillilerin barış ve anlaşma yapmak için her şeyi yapacağını düşünmüştüm. Bunun doğru olmadığını gördüm.”
Trump’a, Netanyahu’ya kızgın ve Abbas’tan memnun olmasına rağmen, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma ve ABD Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den oraya taşıma kararının sebebi soruldu.
Buna cevaben Trump, Netanyahu’nun Batı Şeria topraklarını ilhak etmesini engelleyen kişinin kendisi olduğunu söyleyerek, “Öfkelendim ve onu durdurdum” dedi.
Trump’ın Benny Gantz hakkındaki yorumları daha olumlu
Trump, 2020’de Netanyahu ile bir güç paylaşımı hükümeti kuran ve belli bir süre sonra başbakanlık görevini ondan devralması beklenen Benny Gantz hakkındaki yorumlarında çok daha olumluydu.
ABD eski Başkanı, “Gantz’ın gerçekten bir anlaşma yapmak istediğini düşünüyorum. Netanyahu sözünü yerine getirseydi, onunla ortaklığı sürdürseydi ve anlaşmaya göre başbakanlık pozisyonuna ulaşmasına izin verseydi, işler çok daha kolay olurdu” dedi.
Trump Gantz hakkındaki görüşlerine şöyle devam etti;
“Benny Gantz. Onu gerçekten çok seviyorum. Onun harika olduğunu düşündüm. Beyaz Saray’a geldi. Filistinlilerle bir anlaşmaya varabilecek ılımlı görüşleri dile getirdi. Filistinliler Netanyahu’dan nefret ediyor. Ondan çok nefret ediyorlar. Ancak Gantz’dan nefret etmiyorlardı. Jared’e (Kushner, damadı, baş danışmanı) ve David’e (Friedman, dönemin ABD’nin İsrail büyükelçisi) Gantz kazanırsa işlerin çok daha kolay olacağını söyledim.”
Trump, İsrail medyasına yaptığı açıklamalara, Trump ve Yüzyılın Anlaşması hakkında ‘Trump’ın Barışı’ isimli bir kitap yazan gazeteci Barak Ravid ile yaptığı uzun bir röportajla başlamıştı.
İsrail medyasında hafta sonu yayınlanan röportajdan alıntılara göre, Trump Netanyahu’yu ‘hain’ olarak nitelendirerek şu ifadeleri kullandı;
“Kimse Bibi için benden daha fazlasını yapmadı. Bibi’yi sevdim ve hala seviyorum. Ama sadakati de severim. Joe Biden’ı ilk tebrik eden kişi Bibi oldu. Onu sadece tebrik etmekle kalmadı, bunu bir video ile yaptı. Ben şahsen hayal kırıklığına uğradım. Bibi sessiz kalabilirdi. Çok büyük bir hata yaptı. İran anlaşmasına karşı benim kararlarım olmasaydı İsrail’in bu zamana kadar yıkıma uğrayacağını düşünüyorum.”
Netanyahu ise Trump’ın yorumlarına şu yanıtı verdi;
“Eski Başkan Trump’ı ve İsrail’e verdiği desteği çok takdir ediyorum, ancak İsrail ile ABD arasındaki güçlü ittifakın önemini de takdir ediyorum. Bu nedenle yeni başkanı tebrik etmek benim için önemliydi.”
Beyaz Saray'da Trump ile Zelenskiy arasında hararetli tartışma (Reuters)
