Fas Kralı 6. Muhammed, üçü kadın 19 yeni büyükelçi atadı

Fas Kralı 6. Muhammed Rabat Kraliyet Saray2nda yeni büyükelçileri kabul ettiği sırada (MAP)
Fas Kralı 6. Muhammed Rabat Kraliyet Saray2nda yeni büyükelçileri kabul ettiği sırada (MAP)
TT

Fas Kralı 6. Muhammed, üçü kadın 19 yeni büyükelçi atadı

Fas Kralı 6. Muhammed Rabat Kraliyet Saray2nda yeni büyükelçileri kabul ettiği sırada (MAP)
Fas Kralı 6. Muhammed Rabat Kraliyet Saray2nda yeni büyükelçileri kabul ettiği sırada (MAP)

Fas Kralı 6. Muhammed önceki akşam Rabat Kraliyet Sarayı'nda Avustralya’nın yanı sıra Arap, Avrupa, Asya ve Avrupa ülkelerine atanan Fas’ın yeni büyükelçilerini kabul etti. Fas Kralı, üçü kadın 19 yeni büyükelçinin göreve başlaması için kraliyet kararnamesini onayladı.
Resepsiyona, Fas’ın Güney Afrika Büyükelçisi olan ve kısa bir süre önce Avrupa Büyükelçisi olarak atanan Yusuf el-Amrani katılmadı.
Fas Dışişleri Bakanlığı'ndan bir kaynak konuyla ilgili Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada,  bakanlığın henüz Avrupa Birliği tarafından atanmasını kabul etmek için onay mektubu almadığını söyledi. Onayın birkaç gün içinde yapılmasını bekleniyor.
Kraliyet Sarayı’ndaki büyükelçi resepsiyonunda Fas’ın Filistin Yönetimi Büyükelçisi Muhammed Hamzavi de yer almadı. Kısa bir süre önce Hamzavi’nin Cezayir’e büyükelçi olarak atanan Muhammed Ait Oula’nın yerine Abu Dabi’ye atandığı duyuruldu. Ancak gergin Fas-Cezayir ilişkileri ve Cezayir'in Rabat ile ilişkisini kesmesi sebebiyle masaya oturulmadı.
Diplomatlar, Kral 6. Muhammed'in kabul ettiği büyükelçiler arasında Büyükelçi Hamzavi'nin bulunmamasını,  bir sonraki duyuruya kadar Abu Dabi'de büyükelçi olarak  görev yapmaya devam edeceklerinin bir işareti olarak değerlendirdi.
Fas Kralı 6. Muhammed tarafından Rabat Kraliyet Sarayı’na kabul edilen yeni Büyükelçiler: Fas’ın Paris Büyükelçisi eski Ekonomi Bakanı Muhammed Banchaaboun, Fas’ın Londra Büyükelçisi Hakim Hacvi, Fas’ın Amsterdam Büyükelçisi Muhammed Basri, Fas’ın Yunanistan ve Güney Kıbrıs Büyükelçisi Muhammed es-Subahi, İsveç ve Letonya Büyükelçisi Kerim Modric.
Hasan en-Nasıri ise Mali büyükelçisi olduktan sonra Senegal, Gambiya, Gine-Bissau ve Cape Verde'ye büyükelçi olarak atandı. İdris Asbain, Gine büyükelçisi olduktan sonra Mali'ye büyükelçi olarak atandı ve yerine, aynı zamanda Sierra Leone büyükelçisi olarak atanan Issam et-Tayyip geçti.
Nebile Feridci Fas’ın Norveç ve İzlanda Büyükelçisi olarak atanırken, Zekeriyya el Kumuri ise Komorlar Birleşik Cumhuriyeti’ne büyükelçi olarak atandı. Fas’ın Kenya ve Güney Sudan Büyükelçisi olarak Abdurrezzak Lesal, Panama Büyükelçisi olarak Buşra Boudchich, Kuveyt Büyükelçisi olarak  Ali Bin İsa, Tayland Büyükelçisi olarak Abrurrahim Rehali, Kazakistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan Büyükelçisi olarak  Muhammed Raşid Maanino, Filistin Büyükelçisi olarak  Abdurrahim Mezain, Dominik Cumhuriyeti ve Haiti Büyükelçisi olarak  Hişam Dahan ve Küba Büyükelçisi olarak ise Hişam el-Alaoui atandı.
Temmuz 2020’de yapılan Bakanlar Kurulu’nda Banchaaboun hariç yeni büyükelçilerin atanmaları onaylanmıştı. 17 Ekim 2021’de gerçekleşen ve Yusuf el Amrani’nin Avrupa Birliği Büyükelçisi olarak atanmasının onaylandığı toplantıda Banchaaboun’un da Fas’ın Paris Büyükelçisi olarak atanması onaylandı.



Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
TT

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Lübnan genelinde Hizbullah çağrı cihazları ve telsizlerine yönelik eşi benzeri görülmemiş güvenlik ihlali ve salı ile çarşamba günleri binlerce eş zamanlı patlama, kişisel cep telefonlarının ne kadar tehlikeli olduğu ve nasıl uzaktan patlatılabildiği konusunda birçok soruyu gündeme getirdi.

Cep telefonu bataryaları son derece yanıcı kimyasallardan üretilir, ancak bir kontrol ünitesi doğrudan bataryaya bağlıdır ve bataryayı güvende tutmak için özel bir yazılımla donatılmıştır.

DeepSAFE Technology'nin kurucusu ve McAfee, Intel ve Nokia'da güvenlik ve koruma araştırmaları eski başkanı olan Ahmed Sallam'a göre bu kontrol ünitesi, en önemlisi tüm üniteyi bataryanın sıcaklığını ateşleme noktasına yükseltebilecek kötü amaçlı yazılım içeren başka bir ünite ile değiştirmek olan çok sayıda hackleme yöntemi ile kötü niyetli olarak manipüle edilebilir. Bu, Lübnan vakasında olduğu gibi belirli cihazları hedef almak için yapılabilir.

grbtny
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarında hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninden (AFP)

Şarku’l Avsat'a konuşan Sallam, “Kötü niyetli bir şekilde üretilebilen bataryalar da var. Bunlar ya sıcaklığı belirli bir dereceye yükselterek ya da patlatma sistemini harekete geçiren bir ünite aracılığıyla ateşlenebilen patlayıcı maddeler içerirler. Tüm bunlar, radyo dalgaları ya da herhangi bir kablosuz elektrik dalgası yoluyla uzaktan sinyal alabilen harici bir iletişim ünitesi ile bataryaya içeriden bağlı çok küçük bir kontrol ünitesi yerleştirilerek yapılabilir” ifadelerini kullandı.

Sallam sözlerini şöyle sürdürdü: “Dış dünya ile iletişim olmasa da patlamalar senkronize edilebilir. Kötü amaçlı yazılım, tıpkı saatli bombaların çalıştığı gibi, tüm patlamaların aynı anda gerçekleşmesi için belirli bir anı bekleyebilir.”

Los Angeles'taki California Üniversitesi Kimya Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve pil geliştirme ve üretiminde uzmanlaşmış bir ABD şirketi olan Nanotech Energy'nin bilim ve teknoloji şefi Maher el-Kady, “Lübnan'daki patlamalar tesadüfen değil, kasıtlı olarak meydana geldi. Büyük olasılıkla cihazlara uzaktan etkinleştirilen bir kontrol devresi yerleştirilmişti. Bu da patlamaların senkronizasyonunu açıklıyor” şeklinde konuştu.

cdvfgthy
Lübnan Ordusu tehlikeli gördüğü telsiz ve çağrı cihazlarını imha etmek üzere topluyor. (AFP)

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan el-Kady, “Herhangi bir bataryanın patlamasına yol açabilecek birkaç mekanizma vardır. Bunlardan ilki, mobil cihazın ya da elektrikli otomobilin bataryaya metal bir cismin girmesine yol açan bir kazaya maruz kalması ya da batarya parçalarının sıkışmasına ve parçalarının tahrip olmasına yol açan yüksek orandaki basınç yahut da bataryanın yüksek bir yerden düşerek parçalarının tahrip olmasıdır. İki olasılık daha var: Birincisi bataryanın sıcaklığının çok yüksek oranlara çıkmasına neden olarak patlamasına yol açan harici bir katalizörün varlığı ve ikincisi de bataryanın içindeki pozitif terminalin negatif terminale bağlanmasına yol açan harici bir etkileyicinin varlığıyla ilgili” ifadelerini kullandı.

Uzmanlara göre cep telefonları hacklenebilir. Ayrıca üretim ya da tedarik aşamalarından herhangi birinde ya da internet üzerinden erişilerek patlatılmak üzere içlerine kötü niyetli yazılımlar entegre edilebilir.

El-Kady, kasıtlı bir dış neden olmaksızın, üretim hataları nedeniyle bir pilin patlama olasılığının 10 milyon pil başına bir pili geçmediği konusunda kamuoyuna güvence verirken, pillerin 150 santigrat derecenin üzerine çıkabilen yüksek sıcaklıklara dayanmasını sağlamak için titiz testler yapıldığını da belirtti. Ancak bu durum, çağrı cihazlarında ve modern mobil cihazlarda bulunan lityum-iyon pilleri ‘saatli bomba’ olarak tanımlamasına engel olmadı. “Pil patlamalarının neden olduğu hasar, pilin boyutuna ve kullanıcının konumuna veya insan vücudunun hayati organlarından herhangi birine ne kadar yakın olduğuna bağlıdır” diyen el-Kady, elektrikli arabalar söz konusu olduğunda durumun daha da kötüleşeceğini, çünkü batarya boyutlarının bir cep telefonu bataryasının 5 bin ila 7 bin katına ulaşabileceğini belirtti.

Tedarik zincirleri

Yaşananların tekrarlanmasının nasıl önlenebileceği konusunda ise Sallam, tedarik zincirinin güvence altına alınması gerektiğine işaret ederek, Lübnan'a gelen cihazlarda olası değişiklikleri kontrol etmenin ve içlerine yeni bileşenler yerleştirilip yerleştirilmediğini test etmenin birçok yolu olduğunu açıkladı.

 

ascdvrg
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Teknik olarak, hassas bir terazi kullanılarak, ne kadar küçük olursa olsun cihazın ağırlığındaki herhangi bir değişiklik tespit edilebilir, böylece üzerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir. Bu hassas terazi, başta batarya olmak üzere her bir birimin ağırlığını doğru bir şekilde hesaplamak için kullanılmalıdır. X-ray ve CT Scan gibi radyolojik cihazların yanı sıra patlayıcılar için kimyasal tespit üniteleri de kullanılabilir ve tüm bu teknik araçlar genellikle havaalanlarının içinde kullanılır. “Lübnan örneğinde meselenin ele alınışında büyük bir güvenlik açığı olduğunu düşünüyorum” diyen Sallam, herhangi bir patlayıcı maddenin varlığını ya da yokluğunu teyit etmek için kullanılabilen teknolojilerin mevcut olduğunu vurguladı.

fvrbgty
Çağrı cihazı patlamalarının kurbanları (AP)

Medya kuruluşlarına göre, Lübnan'daki çağrı cihazları Tayvanlı bir şirket tarafından tasarlanmış ve Avrupa'da bilinmeyen başka bir şirkete üretim lisansı verilmişti. Bu nedenle üretim güvenliği ve uygulama kalitesi ile ilgili konular tespit edilememiş olabilir.

Genel olarak çağrı cihazları, ister alıcı uçta tek yönlü bir bağlantı olsun, ister alıcı ve verici uçta iki yönlü bir bağlantı olsun, iletişim sürecini kontrol etmek için bir sunucuya ihtiyaç duyar. Ancak Sallam'a göre bu sunucular veri tabanlarına sahip ve genellikle siber saldırılara ve hacklere karşı savunmasız olan dijital işletim sistemlerini çalıştırıyor.

“Çağrı cihazları tedarik zinciri boyunca değiştirilebilir, aynı şey sunucular için de geçerli olabilir” diyen Sallam, cihazların kendilerinin de değiştirilebileceğini ve üretim süreçleri ya da nakliye ve tedarik zincirleri sırasında ‘kötü niyetli’ yazılımlar eklenebileceğini açıkladı.