Beynin gürültü içinden tek bir sesi ayırma mekanizması

Kalabalık bir doğum günü partisi, gürültülü bir restoran veya herkesin yüksek sesle, aynı anda konuştuğu bir oda… Beynimiz böylense gürültü karmaşası olan yerlerde dahi tek bir sesi ayırma ve ona odaklanma yeteneğine sahip.
Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi Nörobilim ve Biyomedikal Mühendisliği’nden Doçent Edmund C. Lalor, bu durumun nasıl gerçekleştiğini ve beynin konuşma, dil ve müzik gibi uyaranları nasıl işlediğini anlamak için bir çalışma yürüttü.
Journal of Neuroscience’ın son sayısında yayımlanan çalışmada beynin bu bilgiyi nasıl çözebildiğine ve tek bir sesi ayırırken diğerlerini nasıl elimine ettiğine dair yeni kanıtlar bulundu. Beynin aslında belirli bir kaynaktan gelen kelimeleri anlamak için fazladan bir adım attığı ortaya konuldu.
Lalor çalışmaya dair şunları söyledi:
“Bulgularımız hem beyin tarafından işlenmiş hem de işlenmemiş veya göz ardı edilen seslerin benzer şekilde işlendiğin gösteriyor. Ancak beyin süreç içinde bunlar arasında net bir ayrım yapılıyor.”
Çalışmada katılımcılara aynı anda iki hikaye dinlediler. Ancak dikkatlerini EEG beyin dalgası kayıtları kullanarak sadece bir tanesine odaklamaları istendi. Araştırmacılar, katılımcıların odaklandıkları hikâyedeki kelimeleri diğerinden ayırt edebilen ve ses birimleri (fonem) olarak bilinen dil birimlerine dönüştürüldüğünü, diğer hikâyeyi için ise bunu yapmadığını fark ettiler.
Lalor deneye dair şu açıklamada bulundu:
“Bu dönüşüm, odaklanılan hikâyeyi anlamaya yönelik ilk adım niteliğinde. Seslerin fonem ve hece gibi belirli dilsel kategorilere karşılık geldiği kabul edilmelidir. Böylece kulağa farklı gelse bile; örneğin farklı lehçelere veya farklı ses tonlarına sahip kişiler konuşsa da,  kelimeleri belirleyebiliyoruz.”