Yemen’de 6 milyon kişi Husilerin kısıtlamaları nedeniyle zor durumda

Sana’daki bir depoda gat bitkisi içen Yemenliler (EPA)
Sana’daki bir depoda gat bitkisi içen Yemenliler (EPA)
TT

Yemen’de 6 milyon kişi Husilerin kısıtlamaları nedeniyle zor durumda

Sana’daki bir depoda gat bitkisi içen Yemenliler (EPA)
Sana’daki bir depoda gat bitkisi içen Yemenliler (EPA)

Yemen'deki BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) yaptığı açıklamada, son iki ay içinde ihtiyaç sahiplerine ulaşma imkanının geçen yılın ortasına göre yüzde 49 azaldığını bildirdi. Açıklamada özellikle milislerin kontrolü altındaki Hudeyde ve Hacca vilayetlerinde yaşayan altı milyon kişinin Husilerin kısıtlamaları nedeniyle zor durumda olduğu vurgulandı.
Yemen'deki insani durumla ilgili Salı günü yapılan güncellemede, BM ofisi, insani yardım ortaklarının Eylül ve Ekim aylarında Yemen'deki 14 ilde yer alan 61 müdürlükte 511 olayın kayıtlara geçtiğini belirterek bu oranın Temmuz-Ağustos aylarında bildirilen 343 olay göz önüne alındığında yüzde 49’luk bir artış anlamına geldiğini belirtti.
Birleşmiş Milletler’in raporuna göre bu durum, Yemen içindeki kısıtlamalarının artması ve terörist Husi milislerle yapılan anlaşmaların onaylanmasındaki gecikmelerden kaynaklanıyor.
Söz konusu rapora göre ayrıca çatışmaların devam etmesi Marib ve Şabva illerinde insani müdahale alanlarında değişiklikler yaşanmasına ve bazı insani yardım operasyonlarının geçici olarak askıya alınmasına yol açtı. İnsani yardım kuruluşlarının bazılarının da kontrol mekanizmalarındaki değişiklik ve yerel yetkililerle yaşanan iletişim sorunları nedeniyle Marib eyaletindeki faaliyetlerini erteleme kararı aldığı kaydedildi.
Ayrıca Yemen içinde bulunan veya bölgeye giden insani yardım kuruluşlarının çalışanlarına uygulanan sınırlamaların da yaygınlaştığı kaydedildi. Bu konuda 267 ihbarda bulunulduğu bilgisi paylaşıldı.
BM ofisine göre kısıtlamalar özellikle Yemenli kadınları hedef alıyor. Kurulan kontrol noktaları ve barikatlar gecikmelere neden oluyor.
Rapora göre insani yardım kuruluşları, Hudeyde ve Hacca vilayetlerindeki uygulamalarda kadın personelin erkek bir aile üyesi ile seyahat etmesi yönündeki talep nedeniyle özel bir zorluk ile de karşı karşıya kalıyor. Raporda ayrıca Hudeyde’nin güneyinde sürdürülen seyahat kısıtlamaları nedeniyle dolaşımlar engelleniyor.
Raporda, Yemen hükümeti tarafından kontrol edilen bölgelerde denetleme noktalarındaki uzun güvenlik kontrollerinin çeşitli yerel makamlardan izin almada gecikmeleri ve zorlukları artırdığı belirtildi. Buna ek olarak Yemen'in başkenti Sana ve Aden'deki yetkililerin uluslararası personele yönelik vize ve oturma izinlerini ertelemeye ve vermemeye devam ettiği kaydedildi.
Birleşmiş Milletlere göre zorluklara neden olan bir diğer önemli faktör de anlaşmalara uyulmaması. Söz konusu anlaşmalarda yer almasına rağmen insani yardım faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin son olarak 227 ihlal daha bildirildi.
Raporda tüm zorluklara rağmen son zamanlarda Yemen hükümeti ve Husilerle alt anlaşmaların onaylanmasının hızlandırılması konusunda ilerleme kaydedildiği, yardım kuruluşlarının yeni prosedürler geliştirmek için her iki tarafla da çalışmayı sürdürdüğü vurgulandı.
Söz konusu rapora göre ekim ayı sonuna kadar bekleyen onaylar nedeniyle projelere yönelik 112 alt anlaşma kısmen veya tamamen uygulanmadı.  Bu projeler ile 172 milyon dolarlık bütçe ile 6,6 milyon ihtiyaç sahibine ulaşılmasının hedeflendiği bilgisi verildi.
Raporda ayrıca üççü Yemen Hükümeti'nden, 12'si de Husi makamlarından olmak üzere 15 bölgeye erişimin onaylandığı kaydedildi.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.