عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Tunus’ta aşı kartı zorunlu ancak sistem çalışmıyor

Tunus’taki aşı pasaportunun Avrupa Birliği tarafından tanındığı açıklandı

Tunus’ta aşı zorunluluğuna ve aşı kartına karşı protesto yapan göstericiler (EPA)
Tunus’ta aşı zorunluluğuna ve aşı kartına karşı protesto yapan göstericiler (EPA)
TT
TT

Tunus’ta aşı kartı zorunlu ancak sistem çalışmıyor

Tunus’ta aşı zorunluluğuna ve aşı kartına karşı protesto yapan göstericiler (EPA)
Tunus’ta aşı zorunluluğuna ve aşı kartına karşı protesto yapan göstericiler (EPA)

Tunus’taki sivil toplum kuruluşları ve muhalafet sağlık sistemindeki arızalar nedeniyle aşı kartı temin etmede zorluklar yaşandığını, hala aşı olmamış kişilere izin verilmesi gerektiğini belirtiyor. Tunus hükümeti geçtiğimiz aylarda halkın kamusal alanlara, restoran, kafe ve diğer ticari alanlara ayrıca toplu taşıma araçlarına girişlerde aşı kartı gösterme zorunluluğu getirmişti.
Yerel basında yer alan açıklamalara göre Tunus halkının çoğu aşı kartı kullanmıyor. Kararnamenin uygulamaya girdiği günden bu yana aşı kartı alırken sıkıntılar yaşandığı ifade edildi.
Şarku’l Avsat’ın DPA’dan aktardığına göre Tunus’ta yolsuzlukla mücadele alanında faaliyet gösteren “Ben Uyanığım” kuruluşu, Salı akşamı aşı kartlarının hazırlanmasına için oluşturulmuş sağlık uygulamasının hacklendiğini açıkladı.
Kuruluş, hükümet tarafından kurulan Evax sisteminin aşı olmamış kişiler tarafından ele geçirildiğini ve yaşananların yasal bir tutanakla belgelendiğini açıkladı.
Kuruluş, sisteme giriş yapmak ve vatandaşların kişisel verilerini görüntülemek için sağlık çalışanları ve gönüllülerin kolay tahmin edilebilir bir şifre kullandığını açıkladı.
Yapılan açıklamalarda sistemdeki ihlaller nedeniyle kişilere sahte aşı kartları sağlandığı ve sistemde hatalar olduğu belirtildi. Pek çok vatandaşın aşı olmadan önce aşı olduklarına dair mesajlar aldığını ve aşı merkezlerine gitmediği belirtildi. Kuruluş, aşı kartında ticaret yapıldığını belirtirken Sağlık Bakanlığı yetkilileri, konu hakkında acil bir açıklama yapmadı.
Sağlık Bakanlığı, vatandaşların iş yerleri dahil kamusal ve özel alana giriş yaparken aşı kartını göstermesi zorunluluğu getirdi. Ben Uyanığım kuruluşu, Evax sisteminde yer alan tüm verilerin araştırılması ve denetim tamamlanana kadar Sağlık Bakanlığı tarafından getirilen zorunluluğun ertelenmesi çağrısında bulundu.
Tunus Sağlık Bakanlığı Medya Merkezi Direktörü Lütfi el-Alani, yetkili makamlar tarafından tüm aşılarını olmuş kişilere verilen aşı pasaportunun Avrupa Birliği’ne (AB) üye devletler tarafından tanındığı ve kabul görüldüğünü açıkladı. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada AB tarafından verilen aşı pasaportunun da Tunus hükümetince kabul edildiği belirtildi.
Bakanlık, 20 Aralık tarihinde 5 kişinin koronavirüs nedeniyle hayatını kaybettiğini, toplam yapılan 9 bin 347 testten 347’sinin pozitif çıktığını açıkladı. Günlük yapılan testlerin pozitif çıkma oranı yüzde 3,71 olarak belirtildi.
Tunus’ta salgının ortaya çıkmasından bu yana toplamda 25 bin 485 kişi hayatını kaybetti. Hastanede yatan koronavirüs hastalarının sayısının 30’u yeni vaka olmak üzere 222 olduğu açıklandı. Yoğun bakım servislerinde tedavi gören kişi sayısının 78 olduğu belirtilirken 11 kişinin suni solunum cihazına bağlı olarak nefes aldığı açıklandı.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
TT
TT

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Lübnan genelinde Hizbullah çağrı cihazları ve telsizlerine yönelik eşi benzeri görülmemiş güvenlik ihlali ve salı ile çarşamba günleri binlerce eş zamanlı patlama, kişisel cep telefonlarının ne kadar tehlikeli olduğu ve nasıl uzaktan patlatılabildiği konusunda birçok soruyu gündeme getirdi.

Cep telefonu bataryaları son derece yanıcı kimyasallardan üretilir, ancak bir kontrol ünitesi doğrudan bataryaya bağlıdır ve bataryayı güvende tutmak için özel bir yazılımla donatılmıştır.

DeepSAFE Technology'nin kurucusu ve McAfee, Intel ve Nokia'da güvenlik ve koruma araştırmaları eski başkanı olan Ahmed Sallam'a göre bu kontrol ünitesi, en önemlisi tüm üniteyi bataryanın sıcaklığını ateşleme noktasına yükseltebilecek kötü amaçlı yazılım içeren başka bir ünite ile değiştirmek olan çok sayıda hackleme yöntemi ile kötü niyetli olarak manipüle edilebilir. Bu, Lübnan vakasında olduğu gibi belirli cihazları hedef almak için yapılabilir.

grbtny
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarında hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninden (AFP)

Şarku’l Avsat'a konuşan Sallam, “Kötü niyetli bir şekilde üretilebilen bataryalar da var. Bunlar ya sıcaklığı belirli bir dereceye yükselterek ya da patlatma sistemini harekete geçiren bir ünite aracılığıyla ateşlenebilen patlayıcı maddeler içerirler. Tüm bunlar, radyo dalgaları ya da herhangi bir kablosuz elektrik dalgası yoluyla uzaktan sinyal alabilen harici bir iletişim ünitesi ile bataryaya içeriden bağlı çok küçük bir kontrol ünitesi yerleştirilerek yapılabilir” ifadelerini kullandı.

Sallam sözlerini şöyle sürdürdü: “Dış dünya ile iletişim olmasa da patlamalar senkronize edilebilir. Kötü amaçlı yazılım, tıpkı saatli bombaların çalıştığı gibi, tüm patlamaların aynı anda gerçekleşmesi için belirli bir anı bekleyebilir.”

Los Angeles'taki California Üniversitesi Kimya Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve pil geliştirme ve üretiminde uzmanlaşmış bir ABD şirketi olan Nanotech Energy'nin bilim ve teknoloji şefi Maher el-Kady, “Lübnan'daki patlamalar tesadüfen değil, kasıtlı olarak meydana geldi. Büyük olasılıkla cihazlara uzaktan etkinleştirilen bir kontrol devresi yerleştirilmişti. Bu da patlamaların senkronizasyonunu açıklıyor” şeklinde konuştu.

cdvfgthy
Lübnan Ordusu tehlikeli gördüğü telsiz ve çağrı cihazlarını imha etmek üzere topluyor. (AFP)

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan el-Kady, “Herhangi bir bataryanın patlamasına yol açabilecek birkaç mekanizma vardır. Bunlardan ilki, mobil cihazın ya da elektrikli otomobilin bataryaya metal bir cismin girmesine yol açan bir kazaya maruz kalması ya da batarya parçalarının sıkışmasına ve parçalarının tahrip olmasına yol açan yüksek orandaki basınç yahut da bataryanın yüksek bir yerden düşerek parçalarının tahrip olmasıdır. İki olasılık daha var: Birincisi bataryanın sıcaklığının çok yüksek oranlara çıkmasına neden olarak patlamasına yol açan harici bir katalizörün varlığı ve ikincisi de bataryanın içindeki pozitif terminalin negatif terminale bağlanmasına yol açan harici bir etkileyicinin varlığıyla ilgili” ifadelerini kullandı.

Uzmanlara göre cep telefonları hacklenebilir. Ayrıca üretim ya da tedarik aşamalarından herhangi birinde ya da internet üzerinden erişilerek patlatılmak üzere içlerine kötü niyetli yazılımlar entegre edilebilir.

El-Kady, kasıtlı bir dış neden olmaksızın, üretim hataları nedeniyle bir pilin patlama olasılığının 10 milyon pil başına bir pili geçmediği konusunda kamuoyuna güvence verirken, pillerin 150 santigrat derecenin üzerine çıkabilen yüksek sıcaklıklara dayanmasını sağlamak için titiz testler yapıldığını da belirtti. Ancak bu durum, çağrı cihazlarında ve modern mobil cihazlarda bulunan lityum-iyon pilleri ‘saatli bomba’ olarak tanımlamasına engel olmadı. “Pil patlamalarının neden olduğu hasar, pilin boyutuna ve kullanıcının konumuna veya insan vücudunun hayati organlarından herhangi birine ne kadar yakın olduğuna bağlıdır” diyen el-Kady, elektrikli arabalar söz konusu olduğunda durumun daha da kötüleşeceğini, çünkü batarya boyutlarının bir cep telefonu bataryasının 5 bin ila 7 bin katına ulaşabileceğini belirtti.

Tedarik zincirleri

Yaşananların tekrarlanmasının nasıl önlenebileceği konusunda ise Sallam, tedarik zincirinin güvence altına alınması gerektiğine işaret ederek, Lübnan'a gelen cihazlarda olası değişiklikleri kontrol etmenin ve içlerine yeni bileşenler yerleştirilip yerleştirilmediğini test etmenin birçok yolu olduğunu açıkladı.

 

ascdvrg
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Teknik olarak, hassas bir terazi kullanılarak, ne kadar küçük olursa olsun cihazın ağırlığındaki herhangi bir değişiklik tespit edilebilir, böylece üzerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir. Bu hassas terazi, başta batarya olmak üzere her bir birimin ağırlığını doğru bir şekilde hesaplamak için kullanılmalıdır. X-ray ve CT Scan gibi radyolojik cihazların yanı sıra patlayıcılar için kimyasal tespit üniteleri de kullanılabilir ve tüm bu teknik araçlar genellikle havaalanlarının içinde kullanılır. “Lübnan örneğinde meselenin ele alınışında büyük bir güvenlik açığı olduğunu düşünüyorum” diyen Sallam, herhangi bir patlayıcı maddenin varlığını ya da yokluğunu teyit etmek için kullanılabilen teknolojilerin mevcut olduğunu vurguladı.

fvrbgty
Çağrı cihazı patlamalarının kurbanları (AP)

Medya kuruluşlarına göre, Lübnan'daki çağrı cihazları Tayvanlı bir şirket tarafından tasarlanmış ve Avrupa'da bilinmeyen başka bir şirkete üretim lisansı verilmişti. Bu nedenle üretim güvenliği ve uygulama kalitesi ile ilgili konular tespit edilememiş olabilir.

Genel olarak çağrı cihazları, ister alıcı uçta tek yönlü bir bağlantı olsun, ister alıcı ve verici uçta iki yönlü bir bağlantı olsun, iletişim sürecini kontrol etmek için bir sunucuya ihtiyaç duyar. Ancak Sallam'a göre bu sunucular veri tabanlarına sahip ve genellikle siber saldırılara ve hacklere karşı savunmasız olan dijital işletim sistemlerini çalıştırıyor.

“Çağrı cihazları tedarik zinciri boyunca değiştirilebilir, aynı şey sunucular için de geçerli olabilir” diyen Sallam, cihazların kendilerinin de değiştirilebileceğini ve üretim süreçleri ya da nakliye ve tedarik zincirleri sırasında ‘kötü niyetli’ yazılımlar eklenebileceğini açıkladı.