İsrail Dışişleri Bakanı: İran’ın nükleer bir devlet olmasına izin vermeyeceğiz

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (sağda), Adalet Bakanı Gideon Saar (solda) ve Turizm Bakanı Yoel Razvozov (ortada) ile birlikte (EPA)
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (sağda), Adalet Bakanı Gideon Saar (solda) ve Turizm Bakanı Yoel Razvozov (ortada) ile birlikte (EPA)
TT

İsrail Dışişleri Bakanı: İran’ın nükleer bir devlet olmasına izin vermeyeceğiz

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (sağda), Adalet Bakanı Gideon Saar (solda) ve Turizm Bakanı Yoel Razvozov (ortada) ile birlikte (EPA)
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (sağda), Adalet Bakanı Gideon Saar (solda) ve Turizm Bakanı Yoel Razvozov (ortada) ile birlikte (EPA)

İsrail Dışişleri Bakanı Lapid, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına izin vermeyeceklerini söyleyerek, başta ABD olmak üzere Viyana’da nükleer anlaşma müzakerelerine katılan ülkelere fotoğraflar ve somut bilgilerle İran’ın anlaşmayı ihlal ettiğini gösterdiklerini bildirdi.
Lapid, Knesset’teki Dışişleri ve Savunma Komisyonu’nda yaptığı konuşmada, İran’ın tek amacının yaptırımların kaldırılması ve milyarlarca doların nükleer programına, Hizbullah, Suriye, Irak ve dünyadaki terör ağına aktarılması olduğunu söyledi.
Müttefiklerine bu konudaki görüşlerinin yanı sıra İran’ın herkesi sistematik bir şekilde aldattığını kanıtlayan istihbarat bilgileri sunduklarını dile getiren Lapid, dün İran ile müzakerelerin Viyana’da yeniden başlamasına atıfta bulunarak, bunun İsrail’in dış ve güvenlik politikasına yönelik meydan okuma olduğunu vurguladı.
Lapid konuşmasını şöyle sürdürdü;
“Son aylarda bu müzakerelerde yer alan tüm ülkelerle ve her şeyden önce ABD ile yoğun bir diyalog içindeydik. Moskova, Paris, Londra ve Washington’a İsrail’in İran’ın nükleer bir devlet olmasına izin vermeyeceğini herkese açıkça söyledik. Elbette uluslararası işbirliği içinde hareket etmeyi tercih ediyoruz, ancak gerekirse güvenliğimiz için tek başımıza hareket edeceğiz.”
Bakan Lapid, “İsrail, anlaşmaya karşı değil. İyi bir anlaşma iyidir. Biz, İran’ın nükleer programını, parasını ve terör ağını denetlemeyecek bir anlaşmaya karşıyız” ifadelerini de kullandı.
Öte yandan, İsrailli emekli Amiral Eliezer Marom, İsrail’in İran’a saldırı yeteneği olduğunu ve yakında başka seçeneği kalmayacağını belirterek, bu anın hızla yaklaştığını belirtti.
Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı olan Marom, İsrail Hayom gazetesinde kaleme aldığı makalesinde şu ifadelere yer verdi;
“Büyük olasılıkla gelmeyecek olan ABD askeri müdahalesine güvenemeyiz. İsrail ordusu, hükümetten İran’ın nükleer programına önemli ve yıkıcı bir hasar verme hedefini belirten ve 2022 sonbaharında tarihi belirleyen net bir talimat almalıdır. Zorluklara rağmen, ordunun ülkenin istihbarat servisleriyle birlikte bir saldırı planı hazırlamasının zamanı geldi gibi görünüyor. Plan çeşitli olmalı, İranlıları hazırlıksız yakalayacak, nükleer tesislerine ve hava savunmalarına ağır hasar verecek unsurlar içermelidir.”
Marom, İsrail’e Filistin bölgeleri ve Hizbullah aracılığıyla İran’ın vereceği tepkiye hazırlanma çağrısında bulunarak, “Paniğe gerek yok. İran ile savaştan bahsetmek abartılı. İsrail 20 yılı aşkın bir süredir İran ile savaşıyor. İsrail ordusu, İran tehdidiyle başa çıkmaya ve Hizbullah’ı sert bir şekilde vurmaya devam etme yeteneğine sahip. Operasyonel hazırlıkların ötesinde, İsrail’in askeri bir saldırıyı meşrulaştıracak ve uluslararası tepkiyi yumuşatacak bir diplomatik plan hazırlaması gerekiyor” şeklinde öneride bulundu.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.