NASA'nın yeni James Webb Uzay Teleskobu, görev için son derece önemli olan bir anteni başarıyla konuşlandırdı.
Teleskop 25 Aralık’ta Avrupa Uzay Ajansı'nın Ariane 5 adlı kargo roketiyle fırlatılmıştı. Antenin açılarak konuşlandırılması ise fırlatmadan sadece bir gün sonra, 26 Aralık’ta gerçekleştirildi.
Teleskop, origamiyle katlandı
Gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobu, devasa boyutları nedeniyle rokete sığmamış ve bu yüzden origami gibi katlanmıştı.
Teleskobun gözlem yaparken kullanacağı ana aynası, 18 adet altıgen aynanın birleşmesiyle oluşuyor. Ana aynanın çapı 6,5 metre. Teleskobun altındaki 5 katlı Güneş kalkanının boyutları ise 22 metreye 12 metre.
NASA'nın eski yöneticilerinden James Webb'in adını taşıyan teleskop, konuşlanacağı noktaya varmak üzere bir ay boyunca yol alacak ve bu kısa seyahat boyunca yavaş yavaş açılacak. Antenin açılması ve planlandığı noktaya yerleştirilmesi, açılma sürecinin ilk adımlarından biri oldu.
Teleskop, Dünya'dan 1,5 milyon kilometre uzaktaki L2 noktasına konuşlandırılacak. Bu da aracın gezegene Ay'dan 4 kat daha uzak olacağı anlamına geliyor.
Anten ne işe yarayacak?
Anten düzeneği, James Webb'in gözlemlerini Dünya'ya ışınlamaktan sorumlu, yüksek hızda veri iletebilen bir çanağı taşıyor.
NASA yetkililerinden gelen açıklamada, "Bu anten, gözlemevinden günde iki kez en az 28,6 GB veri göndermek için kullanılacak" ifadeleri yer aldı:
"Ekip şimdi anten tertibatını serbest bıraktı ve test etti. Tüm süreç yaklaşık bir saat sürdü."
NASA'ya göre antenin açılmasının yanında teleskobun sıcaklık ve gerinim ölçerleri de ilk kez etkinleştirdi. Bu ölçümler, ilerleyen günlerde teleskobun sıcaklığının ve genel durumunun takibini sağlayacak.
James Webb uzayda ne yapacak?
Yenilikçi uzay aracı, 1990’da fırlatılan Hubble Uzay Teleskobu’nun yerini alacak. Gökbilimciler daha Hubble'ın fırlatıldığı yıllarda onun yerini alacak, güçlü bir teleskop arayışına girmişti. Tartışmaların ve planların sonunda 2004'te James Webb Uzay Teleskobu'nun inşa süreci başladı.
Projede 10 binden fazla kişi çalıştı ve bütçesi giderek artarak, yaklaşık 10 milyar dolara ulaştı.
Teleskop, "Dünya benzersiz mi?", "Ona benzer başka gezegen sistemleri var mı?" ve "Evrende yalnız mıyız?" gibi çok temel sayılan ama henüz tam olarak yanıtlanamamış soruların peşinden gidecek.
Uzay aracı, birbirinden epey farklı ötegezegenleri inceleyecek, yaşamın yapı taşlarını bulma umuduyla, Dünya'nınkine benzer atmosferleri araştıracak ve başka gezegenlerde organik moleküller saptamaya çalışacak.
Teleskobun bir diğer amacı da yıldızların evriminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak. Kızılötesi ışıkta gözlem yapan araç, bir zaman makinesi görevi görecek.
Güçlü teleskopları kullanarak çok uzaktaki gök cisimlerini inceleyen bilim insanları, ilgili gök cisminden gelen ışığın Dünya'ya ulaşma süresi uzadığı için "zamanda geriye bakma" imkanı yakalıyor.
James Webb Uzay Teleskobu ise 13,5 milyar yıl öncesini, yani evrenin yeni oluştuğu zamanı gözlemleyebilecek kadar güçlü.
Independent Türkçe, NASA, Space
Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)