ABD’de bulunan Miami Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Amishi Jha, kişisel olarak üzerinde çalıştığını söylediği hafızayı güçlendirme tekniklerine yönelik ipuçları verdi.
Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli CNBC TV’den aktardığı haberde Jha, “Hafızamız, hatırladığımızdan çok daha fazlasını hatırlayacağımızı varsaydığımız için yanıltıcı olabilir. Sonra yaşadığımız bir olayın bazı ayrıntılarını tam olarak belirleyemediğimiz bir an ile karşı karşıya kalırız. Bu durumda bir hata yapabilirsin çünkü bildiğin bir şeye ihtiyacın olduğu anda ulaşamayabilirsin ve bunu bilmen gerektiğini düşünerek hüsrana uğrayıp belirsiz bir duyguya kapılırsın” dedi.
Jha’ya kaydetme yeteneğimizin neden bazen başarısız olduğu ve “bu konuda ne yapabiliriz?” sorusu soruldu. Prof. Jha, “Beynimizi daha iyi hatırlamak için eğitmenin odaklanma gerektirdiğini” ve “hafıza sorunu olarak düşündüğümüz şeyin genellikle bir dikkat sorunu olduğunu” söyledi.
Dikkat hakkında ders veren bir sinirbilimci ve psikoloji profesörü olarak, bir şeyi başarılı bir şekilde hatırlamak için yapılması gereken üç önemli şey olduğunu fark ettiğini söyledi:
- Prova
Yeni bir iş arkadaşınız kendini tanıtırken duyduğunuz isim ve yaşadığınız ilginç bir deneyimin detayları gibi bilgileri takip etmek için dikkatinizi kullanın. Bu, bir bilgiyi hatırlamanız gereken durumlar için bir provadır.
- Detaylandırma
Detaylandırma, yeni deneyimleri veya bilgileri halihazırda sahip olduğunuz bilgi veya anılarla ilişkilendirmek için dikkati kullanmayı içerir. Bu şekilde detaylandırarak anıları daha zengin şekilde saklayabilirsiniz.
Örnek: Bir ahtapot hayal edin ve şimdi diyorum ki: “Bir ahtapotun üç kalbi vardır” Bunu zaten bilmiyorsanız, bu yeni bilgiyi ahtapotla ilgili mevcut resminizle ilişkilendirerek bu yazıyı okuyorsunuz.
Ve bir dahaki sefere bir ahtapot gördüğünüzde, aniden hatırlayarak yanınızdaki kişiye dönüp “Bir ahtapotun üç kalbi olduğunu biliyor muydunuz?” diyebilirsiniz.
- Birleştirme
Yukarıdaki iki süreç, birincil belleğin oluşumunu destekler. Ancak bu ilk aşamalardan uzun bir süre boyunca daha sürekli bir biçimde bilgi depolamaya geçiş, uzun süreli bellek olarak bilinir.
Bu işlem, ağaç olarak bilinen bir mekanizmada, çeşitli hafıza elemanları arasında bağlantılar kurup mesela muhatap olduğunuz müşterinin adının komşunuz gibi “Tom” ve babasının adının, ünlü “Matrix” karakteri gibi “Morpheus” olduğunu hatırlayarak yapılır. Bu kadar basit olmasına rağmen unutmamanızı sağlar ve bilginin saklanması için hayati önem taşır.
Uzman, tek bir şeye odaklanmak ve onu uzun süre ezberlemeye çalışmak yeteneğinizi olumsuz yönde etkileyeceğinden, hafızayı kullanmaya çalışırken ölçülü olunmasını tavsiye ediyor. Ayrıca “Twitter ile kişisel e-posta arasında dağılmanın ve alışveriş sırasında mağazadaki ürünleri takip ederken yaşadığı dikkat dağınıklığının, bu kaynaklardan herhangi birinden herhangi bir şey kaydetme yeteneğine de zarar verdiğini” söylüyor.
Jha, sözlerine şöyle devam etti: “Bu nedenle, hafızanızın iyi çalışması için dikkatinizi sürekli tutmalısınız, ancak aynı zamanda zihninizi bir noktayla sınırlamayın, onun ‘hareket etmesine’ (yani düşünmek ve fikir üretmek) izin verin. Odaklanma hafızayı korur, düşünme ve fikir üretme daha iyi hatırlamayı sağlar.”