Jamaika Merkez Bankası dijital para birimini piyasaya sürüyor

Karayip ülkesinin merkez bankası deneme uygulamasında piyasaya 230 milyon Jamaika doları (yaklaşık 20 milyon TL) değerinde dijital para sürmüştü

Jamaika'nın Kingston şehrindeki Trench Town mahallesinde Bob Marley ve oğullarının görüldüğü bir duvar resmi (AFP)
Jamaika'nın Kingston şehrindeki Trench Town mahallesinde Bob Marley ve oğullarının görüldüğü bir duvar resmi (AFP)
TT

Jamaika Merkez Bankası dijital para birimini piyasaya sürüyor

Jamaika'nın Kingston şehrindeki Trench Town mahallesinde Bob Marley ve oğullarının görüldüğü bir duvar resmi (AFP)
Jamaika'nın Kingston şehrindeki Trench Town mahallesinde Bob Marley ve oğullarının görüldüğü bir duvar resmi (AFP)

Jamaika merkez bankası cuma günü yaptığı açıklamada "başarılı" bir deneme uygulamasının ardından 2022'nin ilk çeyreğinde kendi dijital para birimini çıkaracağını söyledi.
Ülkenin merkez bankası dijital para birimi (CBDC) prototipi için deneme uygulaması Mayıs 2021'de başladı ve 31 Aralık 2021'de sona erdi.
Jamaika Bankası (BOJ) deneme uygulaması sırasında CBDC'lerin basılması, cüzdan sağlayıcılarına verilmesi ve perakende müşterilere dağıtılması dahil bir dizi hizmeti test etti.
BOJ hizmetleri test etmek için dijital para birimi satıcısı eCurrency Mint ve ülkenin Ulusal Ticaret Bankası'yla (NCB) işbirliği yaptı.
Merkez bankası 9 Ağustos 2021'deki para basım töreni sırasında mevduat kabul eden kurumlara ve yetkili ödeme hizmeti sağlayıcılarına verilmek üzere 230 milyon Jamaika doları (yaklaşık 20 milyon TL) değerinde dijital para bastı.

Bir gün sonra personele dağıtılmak üzere bankacılık departmanına 1 milyon Jamaika doları (yaklaşık 90 bin TL) değerinde CBDC verdi.
İki ay sonra ekimde, NCB'ye 5 milyon Jamaika doları (yaklaşık 450 bin TL) CBDC tahsis etti ve bu mevduat kabul eden bir kuruma verilen ilk CBDC tahsisatı oldu.
Merkez bankasının yaptığı açıklamaya göre deneme uygulamasının ilk cüzdan sağlayıcısı olan NCB, 4'ü küçük işletme ve 53'ü tüketici olmak üzere 57 müşteriyi başarıyla bünyesine kattı.
Bu müşteriler, deneme uygulaması boyunca 37 hesap aracılığıyla kişiler arası, nakit alış ve nakit satış işlemleri gerçekleştirdi ve NCB sponsorluğundaki bir etkinlik aracılığıyla yerel el sanatları kuyumcuları, ayakkabı tasarımcıları ve moda ve hazır giyim butikleri gibi küçük işletmelerle alışverişte bulundu.
Jamaika hükümeti CBDC'nin ulusal olarak piyasaya sürülmesinin 2022'nin ilk çeyreği için planlandığını ve NCB'nin mevcut ve yeni müşterilere hizmet vermeye devam edeceğini belirtti.
BOJ, "Şu anda sanal simülasyon testi yürüten iki ek cüzdan sağlayıcısı, BOJ'den CBDC sipariş edip müşterilerine dağıtabilecek ve çeşitli katılımcı cüzdan sağlayıcılarının müşterileri arasındaki işlemlerin testini gerçekleştirilecek" ifadelerini kullandı.
CBDC, İsveç'in e-kronu ve Çin'in dijital yuanı gibi, bir ülkenin ana bankası tarafından yasal ödeme aracı olarak tahsis edilen bir dijital para birimi.
Atlantik Konseyi'nin bir çalışmasına göre şimdiye kadar yaklaşık 90 ülke kendi dijital para birimi üzerinde çalışıyor ve aralarında Çin ve Güney Kore gibi büyük ekonomilerin de bulunduğu 14 ülke deneme süreci yürütüyor.
Uzmanlar, dijital varlıklar olarak kripto para birimlerine benzer konumlarına rağmen CBDC'lerin, temel özelliği parasal işlemler için merkezsiz bir varlık sağlamak olan Bitcoin gibi sanal para birimlerinin aksine daha merkezi olduğuna dikkat çekti.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.