Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, Kazakistan'da yaşanan ve çatışmaya dönüşen protestolara ilişkin tüm taraflara "sorunlara barışçıl çözüm arama" çağrısında bulundu.
Bachelet, yaptığı yazılı açıklamada, Kazakistan'da doğalgaz zammı nedeniyle 2 Ocak'tan bu yana süren ve can kayıplarının yaşandığı protestoları değerlendirdi.
Ülkenin eski başkenti Almatı'da yaşanan ve 12 polisin ölümüyle sonuçlanan çatışmalar nedeniyle Komiserliğin endişeli olduğunu vurgulayan Bachelet, "Herkesin protesto ve ifade özgürlüğü hakkına sahip olduğu, uluslararası hukukta açık ve net belirtilmiştir. Aynı zamanda protestocular, ne kadar kızgın olursa olsun şiddete başvurmamalıdır" ifadelerini kullandı.
Güvenlik güçlerinin protestoculara karşı "gereklilik ve orantılılık" esası dışında güç kullanmaması gerektiğinin altını çizen Bachelet, "Öldürücü güç ve gerçek mermi, sadece ölüm tehdidi arz eden kişilere yönelik başvurulan son çare olmalıdır" ifadelerine yer verdi.
Bachelet, güvenlik güçleri, protestocular ve diğer bütün taraflara "şiddetten kaçınma ve sorunlara barışçıl yollarla çözüm arama" çağrısı yaptı.
Kazakistan'a Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) üyesi ülkelerden gelecek askeri yardıma ilişkin Bachelet, "kamu düzenini sağlamak üzere görevlendirilen güvenlik güçlerinin, uluslararası hukuk kuralları ve standartları uyarınca hareket etmesi gerektiğini" vurguladı.
Bachelet, şimdiye kadar 2 bin kişinin protestolara katıldığı için gözaltına alındığını hatırlatarak, ifade özgürlüğü ve protesto hakkını kullanan gözaltındaki sivillerin serbest bırakılması gerektiğini belirtti.
Kazakistan'daki olaylar
Kazakistan'ın batısında LPG'ye yapılan zamlar ve sosyoekonomik durumun kötüleştiği gerekçesiyle 2 Ocak'ta başlayan protestolar, ülkenin diğer kesimlerine yayıldı. Sokak olaylarına dönüşen gösterilerde güvenlik güçleri ile protestocular arasında çatışmalar yaşandı. Polis araçları ile askeri araçları ateşe veren, devlet binalarına giren protestoculara güvenlik güçleri müdahale etti.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, protestolardan sorumlu tuttuğu hükümetin istifasını kabul etti. Protestoların yayılması sonucu olağanüstü hal ilan edildi.
Tokayev, ülkedeki mevcut durum nedeniyle üyesi oldukları Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) ülke liderlerinden yardım istedi. KGAÖ Kolektif Güvenlik Konseyinin aldığı karar doğrultusunda Kazakistan'a asker gönderildi.
KGAÖ, 2002'de Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Ermenistan tarafından hükümetler arası askeri ittifak olarak kurulmuştu.
Pembe dikdörtgenle çevrilen alan, kazı çalışmalarında mezarlara dair kanıtların bulunduğu çadırı gösteriyor (ODAIT)
