2021'de hayvanlarla ilgili yapılan en ilginç 6 bilimsel çalışma

Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)
Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)
TT

2021'de hayvanlarla ilgili yapılan en ilginç 6 bilimsel çalışma

Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)
Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)

Farklı lehçelere sahip çıplak kör fareleri, rekor sayıda bacağa sahip kırkayak… Bilim, 2021'de hayvanlar aleminin bazı sıradışı ve çarpıcı özelliklerini gün ışığına çıkardı.
İsrail gazetesi Haaretz'e göre 2021'de hayvanlar alemini konu alan en ilginç bilimsel çalışmalar şöyle:

Çıplak kör farelerin lehçeleri
Araştırmacılar, çıplak kör farelerde her bir koloninin farklı lehçeyle konuştuğunu ve aynı kolonideki hayvanların lehçelerinin sahip olduğu özelliklere göre birbirini tanıyabildiğini keşfetti. Bu hayvanlar, kırışık derileri ve dışa çıkık ön dişleriyle hayvanlar alemindeki en tuhaf görünümlü canlılardan biri. Ayrıca koloniler halinde yaşayan çıplak kör fareleri konuşkanlıklarıyla biliniyor.

Bu seslerin hayvanlar arasında sosyal işleve sahip olup olmadığını öğrenmek isteyen araştırmacılar, 7 koloniyi inceledi. Bulgular her koloninin farklı lehçeye sahip olduğunu gösterdi.
Lehçelerin koloni içindeki birliktelik duygusunu ve uyumu artırdığı görüldü.
"Her bir çıplak kör farenin kendine has sesi olduğunu öğrendik."

Kurt ve köpeklerin farkı
14 bin yılı aşkın bir süre önce evcilleştirilen köpekler, Homo sapienslerin (modern insan) bazı durumlarda ne düşündüğünü ve hissettiğini anlama becerisine sahip. Örneğin bir kişi "Topu bul" dediğinde köpeği hemen topun peşinden koşuyor.
Bu beceri Homo sapiens'in en yakın akrabası şempanzelerde bile yok. Peki ya köpeklerin en yakın akrabası kurtlar?
Uzmanlar bu sorunun cevabını bulmak için 44 köpek ve 37 kurt yavrusuyla bir çalışma yaptı. Kurtlar sık sık insanlarla etkileşime geçtiği bir ortamda büyütüldü. Köpeklerse zamanını tam tersi şekilde geçirdi.
Daha sonra yapılan testlerin bulguları çarpıcıydı. Köpekler eğitim almamasına rağmen insanların dediğini anladı. Köpeklerin doğru olanı bulma ihtimalleri, insanlarla daha fazla zaman geçirmiş kurtlara göre iki kat daha fazlaydı.

En çok bacağa sahip kırkayak
Avustralya'da bin 306 bacaklı kırkayak keşfedildi. Dişi kırkayak, bir maden bölgesinde yerin yaklaşık 60 metre altında bulundu. İncelenen bir başka dişinin 998 bacağı olduğu görüldü.

(Paul E. Marek)
Öte yandan Eumillipes persephone türünün erkeklerinde bacak sayısı daha azdı. Analiz edilen yetişkin erkeklerden birinin 818, diğerinin 778 bacağı vardı.

200 yıl yaşayan balıklar
200 yıl kadar yaşayan Sebastes cinsi balıkların uzun yaşam sırrını ortaya çıkardı. Pasifik Okyanusu'nun kuzeyinde yaşayan balıklar o bölgede kırmızı balık, kayabalığı veya okyanus levreği diye anılıyor.
Araştırmada 88 kayabalığı türünün genomunu incelendi. Kayabalıklarının hem büyüklükleri sayesinde hem de soğuk suları kullanarak uzun yaşayabildiği tespit edildi. Bulgular, 137 spesifik genin yaşam süresini artırdığını gösterdi.
Ayrıca uzun ömürlü türlerin, insülin düzenlemeyle ilişkili birden fazla gene sahip olduğu ortaya kondu.

50 milyon yıllık cinsel organ
Bilim insanları, 2006'da fakat bir talihsizlik sonucu ikiye ayrılan Eosen dönemine ait böceğin fosillerini bir araya getirip analiz etti.

Cinsel organı barındıran oval şeklinde pygophore adlı kapsül, böceğin karnının altındaki bulunuyor (Palaeontological Association)
Bu sayede yaklaşık 50 milyon yıl öncesine ait erkek böceğin son derece iyi korunmuş pygophore denen 3,1 milimetreden daha uzun olmayan cinsel organ kapsülü incelendi.
Araştırma sonucunda yeni bir suikastçı böcek türü tanımladı. Yeni türe Aphelicophontes danjuddi adı verildi.

Kafadanbacaklılar sanılandan daha eskiye mi dayanıyor?
En eski kafadanbacaklının yaklaşık 490 milyon yıl önce yaşayan Plectronoceras cambria olduğu düşünülüyordu. Bu yaratık kabuklu ve küçük bir yumuşakça.
Ancak bilim insanları, Kanada'daki Avalon Yarımadası'nda kafadanbacaklılara benzeyen 522 milyon yıllık fosiller keşfetti.
Araştırma ekibinden Dr. Anne Hildenbrand "Eğer bunlar gerçekten kafadanbacaklıysa bu hayvanların kökenini erken Kambriyen dönemine çekmemiz gerekecek" dedi:
"Bu durum kafadanbacaklıların, Kambriyen patlaması sırasında gerçekleşen çok hücreli canlı evriminin en başında ortaya çıktıkları anlamına gelebilir."
Independent Türkçe, Haaretz, Reuters, CNET, EurekAlert



Cep telefonu deneyinin sonuçları bilim insanlarını şaşırttı

Fotoğraf: Unplash
Fotoğraf: Unplash
TT

Cep telefonu deneyinin sonuçları bilim insanlarını şaşırttı

Fotoğraf: Unplash
Fotoğraf: Unplash

Araştırmacılar, işyerinde akıllı telefonunuzu kenara koymanın ertelemeyi durdurmak için yeterince iyi bir strateji olmayabileceğini söyledi.

Akıllı telefon erişiminin sınırlandırılması kullanımın azalmasına sağlasa da yakın zamanda yapılan çalışmada, katılımcıların sadece odaklarını farklı bir cihaza kaydırdığı tespit edildi.

Londra Ekonomi Okulu'ndan araştırmacı Dr. Maxi Heitmayer yaptığı açıklamada, "Bu çalışma, akıllı telefonu bir kenara bırakmanın işin bölünmesini ve ertelemeyi azaltmak ya da odaklanmayı artırmak için yeterli olmayabileceğini gösteriyor" dedi.

Sorun cihazın kendisinden değil, cihazlarımızla geliştirdiğimiz alışkanlık ve rutinlerden kaynaklanıyor.

Heitmayer, Frontiers in Computer Science adlı akademik dergide yayımlanan çalışmanın yazarı.

Bu küçük deneyde Londra'da yaşayan, çalışan ya da okuyan 22 katılımcı yer aldı. Çoğunluğu kendini kadın olarak tanımlıyordu ve yaşları 22'yle 31 arasındaydı.

Katılımcılardan iki gün boyunca özel, ses geçirmez odada çalışmaları ve normalde iş için yanlarında bulundurdukları cihazları getirmeleri istendi. Özellikle, bildirim ayarlarında herhangi bir değişiklik yapmadılar.

Deneylerden birinde telefonlar doğrudan katılımcıların masasına yerleştirildi. Bir diğerindeyse telefon, yaklaşık 1,5 metre uzaklıktaki ayrı bir masaya yerleştirildi. Telefon daha uzakta olduğunda, araştırmacılar daha az kullanıldığını ancak dikkatin daha yakındaki dizüstü bilgisayara kaydığını tespit etti.

Heitmayer, "Bu sizin sevdiklerinizle ve işinizle olan bağlantınız. Navigasyon sisteminiz, çalar saatiniz, müzik çalarınız ve bilgi kaynağınız. Beklendiği üzere kişiler, her şeyi yapan araca yöneliyor" dedi.

Net amacınız olmasa bile, sosyal medya hesaplarınızı içerdiğini ve eğlence sağlayabileceğini biliyorsunuz.

Kişilerin işin bölünmesinin önüne geçmek için yapabileceği şeyler var. Bildirimlerini belirli zamanlarda gelecek şekilde ayarlayabilirler. Telefonlarını sessize alabilirler.

Ancak özellikle sosyal medya uygulamalarının cazibesinden ötürü çekim gücü epey yüksek. Reviews.org'un 2023'teki araştırmasına göre, Amerikalıların yüzde 40'ından fazlası telefonlarına bağımlı olduğunu kabul ediyor.

Heitmayer, "Telefonlarımızı kullanırken her birimizin verdiği ve hiç adil olmayan bir savaş var" diye açıkladı.

Telefonların içinde bulunan ve en çok dikkat çeken şeyler, onları kullanma isteğimize karşı koyamamamızdan büyük kazanç sağlayan büyük şirketler tarafından geliştiriliyor. Tüm bunlar kelimenin tam anlamıyla bile bile yapılıyor.

Independent Türkçe