Koronavirüs hızlı test kitlerinin etkinliğine yönelik şüpheler

Avrupa İlaç Ajansı (EMA), Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin sağlık makamlarından, çok sayıda yanlış  pozitif sonuçtan dolayı yeni tip koronavirüs (Kovid-19) virüsünü belirlemek için Çinli Genrui Biotech şirketi tarafından üretilen hızlı testlerinin kullanımını terk etmlerini talep etti. EMA, İrlanda ve İspanyol ilaç ajanslarının daha önce benzer vakalarda artış olduğunu bildirdiği bu ürün hakkında soruşturma başlattığını ve ürünü tedavülden kaldırmaya karar verdiğini açıkladı.

Günlük vakaların rekor kırdığı dönemde hızlı testlerin koronavirüs vakaların yayılmasını incelemek için birincil araç haline gelmesinin ardından, sağlık otoriteleri de sağlık sistemleri üzerinde baskıyı hafifletmek için hızlı testlere başvurdu. Ancak hızlı test kitleri güvenilirliğinin, birçok ülkenin seyahat için bir gereklilik olarak dayattığı PCR testlerinden önemli ölçüde farklı sonuçlar verdi. Ancak hızlı testler, hızlarına ek olarak, düşük maliyetleri ve bunları evde kullanma olasılıkları ile tercih ediliyor.

EMA, bu testlerle ilgili son genelgesinde, test sonucunun negatif çıkması halinde, bunun enfeksiyon olmadığına dair kesin kanıt oluşturmadığı konusunda uyarıda bulundu. Enfeksiyondan sonraki ilk ve son günlerde olduğu gibi, viral yük zayıfsa  hızlı test virüsü algılayamaz ve T harfine gelemez. Eğer sonuç pozitifse enfeksiyonun takip edilmesi gerekiyor. Negatifte sonuç, viral yükün henüz yeterli olmadığını ve virüsün hala kuluçka aşamasında olduğunu ortaya koyuyor. Omikron vakası durumunda, pozitif sonuçtan önce virüs yükü düşük belirtiler ortaya çıkarabilir.

Son varyantla enfekte olan bir kişiyle temasından üç veya dört gün sonra hastalık bulaşan kişilerin öksürük, boğaz ağrısı ve yüksek vücut ısısı gibi hastalığın semptomlarını yaşamaya başladığı bildiriliyor. Bilim insanları, bu durumun Omikron’un ilk semptomlarının ortaya çıkmasıyla viral yükün zirvesi arasındaki denklemi değiştirdiğini düşünüyor. Epidemiyolog Michael Mina, bunun yeni mutantın özelliklerinden veya Omikron'un tekrarlayan enfeksiyonlara neden olmasından kaynaklanabileceğini ve bu nedenle vücudun buna tepkisinin değiştiğini söylüyor. Avrupa İlaç Ajansı, hızlı testlerin hastalığın ilk günlerde enfeksiyonu tespit edememesinin muhtemel olması sebebiyle, testlerin tekrarlanmasını tavsiye ediyor. Ancak vücutta viral yük arttıkça hızlı test virüsü tespit edebiliyor.

EMA, sonuç negatif olsa bile, semptomlar ortaya çıkar çıkmaz ihtiyati tedbirlerin alınmasını tavsiye ediyor. Bu, yakın zamanda yayınlanan bir ön çalışma tarafından ortaya çıktı. Omikron vakalarının çoğunun, enfeksiyonun hızlı  testle tespit edilmesinden birkaç gün önce başkalarına bulaştığını bildirdi. Bu sebeple Avrupa İlaç Ajansı, “hızlı testin sonucunun negatif çıktığı ancak semptomların olduğu durumlarda son derece dikkatli davranmayı, mümkünse izole olmayı, ertesi sabah veya hatta aynı gece başka bir testin sonucunu beklemeyi” önerdi. Hızlı test kitlerindeki T harfinin karşısındaki ikinci çizginin ortaya çıkması ise, bir enfeksiyonun varlığının kesin bir teyididir ve çizginin rengi ne kadar soluksa, o kadar düşük antijen seviyesini gösterir. Bu da  enfeksiyonun varlığını gösterir. Viral yük arttıkça çizginin rengi koyulaşır ve bu genellikle enfeksiyonun zirveye ulaşmasıyla ortaya çıkar. Yani bu virüsü başkalarına bulaştırma şansının çok yüksek olması anlamı taşıyor.

Enfeksiyonun doğrulamasıyla izolasyon ve karantina dönemleri konusunda özellikle uygulanan ve sonradan değiştirilen önlemlerle henüz Avrupa düzeyinde birleşik bir pozisyon bulunmuyor. Vaka sayısındaki büyük artış sebebiyle üretici ve idari faaliyetlerin felç olmasını önlemek için ekonomik ve lojistik kaygılar var.