BM Libya Misyonu: Libya seçimleri Haziran'a kadar düzenlenecek

Norland, ‘Başkanlık Konseyi’nin askeri kurum ve ekonomiyi ulusal uzlaşı projesi kapsamında birleştirme çabalarına övgüde bulundu

Williams Tunus'ta BAE Libya Büyükelçisi Muhammed eş-Şamsi ile yaptığı görüşme sırasında (BM Libya Özel Danışmanı’nın Twitter hesabı)
Williams Tunus'ta BAE Libya Büyükelçisi Muhammed eş-Şamsi ile yaptığı görüşme sırasında (BM Libya Özel Danışmanı’nın Twitter hesabı)
TT

BM Libya Misyonu: Libya seçimleri Haziran'a kadar düzenlenecek

Williams Tunus'ta BAE Libya Büyükelçisi Muhammed eş-Şamsi ile yaptığı görüşme sırasında (BM Libya Özel Danışmanı’nın Twitter hesabı)
Williams Tunus'ta BAE Libya Büyükelçisi Muhammed eş-Şamsi ile yaptığı görüşme sırasında (BM Libya Özel Danışmanı’nın Twitter hesabı)

Libya’da geçtiğimiz ay yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri için yeni bir tarih belirlenirken, BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Temsilcisi Stephanie Williams, Libya kurumlarının ‘meşruiyet zemininin ancak seçimlerle çözülebilecek bir krizle karşı karşıya olduğunu’ ve bunun ‘önümüzdeki Haziran ayına kadar düzenlenmesinin önemli olduğunu’ vurguladı.
Williams, geçtiğimiz Salı günü ABD menşeili CNN kanalına verdiği röportajda “Libya on yıldır kriz ve kaos yaşıyor ve tüm ulusal kurumları meşruiyetleriyle ilgili bir krizle karşı karşıya. Bu, ancak Libyalıların sandık başına gitmesinin sağlanmasıyla çözülebilecek bir krizdir” ifadelerini kullandı. Sandıklara gitmek ve bu uzun geçiş sürecini sona erdirmek ve ülke için daha kalıcı bir geleceğe doğru ilerlemek isteyen tüm Libyalıların sesini yükseltmeye devam etme olasılığına duyduğu güveni ifade etti.
Stephanie Williams, Afrika Birliği (AfB) Komisyonu'nun Libya Özel Temsilcisi Wahida Ayari ile ‘kapsayıcı bir uzlaşma süreci’ başlatmaya yönelik acil ihtiyaç konusunda hemfikir olduklarını açıkladı. Ayrıca uluslararası ortakların çalışmalarını ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları çevresinde koordine etmenin, Berlin süreci, ‘Libya Siyasi Diyalog Forumu’ yol haritasının zaman çerçevesine saygı duyan bir seçim sürecini desteklemenin gerekliliği vurguladı. Oy kullanmak için kaydolan yaklaşık üç milyon Libyalının iradesinin de o yönde olduğunun altını çizdi.
Aynı bağlamada Williams ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Muhammed eş-Şamsi, dün Tunus’ta yaptıkları görüşmede BM Güvenlik Konseyi tarafından önerilen ‘Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun yol haritasına göre seçim sürecinin ivmesini korumak için çabaları koordine etme gereğini vurguladılar.
Öte yandan dün ABD’nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Norland ile bir telefon görüşmesi gerçekleştiren Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, oy kullanma haklarını kullanma arzusunu dile getiren milyonlarca Libyalının arzusuna yanıt olarak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin ivmesini korumak için tüm seçeneklerin peşinden koşmanın önemine vurgu yaptı.
Menfi, ‘parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması için çağrıda bulunan halk ivmesi’ olarak nitelendirdiği şeyi koruma ihtiyacının altını çizdi. Temsilciler Meclisi ve devleti, milletin çıkarlarını her türlü düşüncenin üzerinde tutmaya ve her türlü siyasi çatışmadan uzak durmaya çağırdı.
Menfi, Norland'ın Başkanlık Konseyi'nin Libya Merkez Bankası tarafından temsil edilen askeri ve ekonomik kurumu birleştirme çabalarına övgüde bulunduğunu aktardı. Libya'da istikrarı korumak için Ulusal Uzlaşma Projesi aracılığıyla bir araya getirme çabalarının başarısı konusundaki iyimserliğini ifade etti.
Öte yandan Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, geçtiğimiz Salı günü İtalya'nın Trablus Büyükelçisi Giuseppe Buccino ile gerçekleştirdiği görüşmede, seçimlerin adil bir seçim süreç içinde yapılması için sağlam ve rızaya dayalı yasaların çıkarılmasının gerekliliğini vurguladığını bildirdi. Ayrıca Buccino’nun ülkesinin Libya halkının arzu ettikleri devleti sağlam anayasal temeller üzerinde inşa etme isteklerini gerçekleştirmek ve siyasi yolun başarılı olması için atılan adımlara destek verdiğini yinelediğini söyledi.
Avrupa Birliği'nin Libya Büyükelçisi Sabadell Jose ise Ulusal Birlik Hükümeti Çalışma Bakanı Ali el-Abid ile yaptığı görüşmede Ülkenin batısında bulunan silahlı milis unsurlarına atıfta bulunarak, eski savaşçılar da dahil olmak üzere özel sektör tarafından Libya'da iş fırsatları yaratma çabalarının desteklenmesine odaklandıklarını ifade etti.
Jose, resmi Twitter hesabından yaptığı kısa açıklamada, “Faaliyetler zaten devam ediyor ve güçlendirilecek” ifadelerini kullandı. Hükümetin İçişleri Bakanı Halid Mazen ile görüştüklerini ve göçmenlik alanında işbirliğini geliştirmeye odaklandıklarını kaydetti. Ele alınan konular arasında sınır yönetimi ve yönetişimi dahil olmak ve insani muameleyi geliştirmek ve işbirliğinin kilit alanlarının bulunduğuna dikkat çekti.
Öte yandan İdari Kontrol Otoritesi, hükümeti, dosyasının takibini ve değerlendirmesini tamamlayana kadar Fransız şirketi Total'in hissesinin satışının tamamlanmasıyla ilgili tüm prosedürleri durdurmaya çağırdı. Otorite tarafından yapılan açıklamada, yaklaşık 300 milyon Libya dinarı değerindeki Oasis (Waha) imtiyaz sözleşmelerindeki hakkından feragat eden Amerikan holding şirketi Hess’in dosyasının ‘Total’ ve ‘ConocoPhillips’ lehine takip edildiği ve değerlendirildiği belirtildi.
Otorite tarafından Başbakan'a hitaben yazılan bir mektupta, bu dosyanın tam takibi ve değerlendirilmesi tamamlanana kadar satışın tamamlanmasıyla ilgili her türlü işlemin durdurulması gerektiği vurgulandı. Bu, Petrol Bakanlığı ile hükümet arasındaki hissenin satılıp satılmayacağına ilişkin anlaşmazlığın arka planına aykırı. Hisse satışından kaynaklanabilecek ciddi zarar göz önüne alındığında, Otorite’nin de belirttiği gibi, Libya halkının kapasite ve çıkarlarını etkileyebilir.
National Oil Corporation, üretimi günde yaklaşık 180 bin varil artırmak için Waha imtiyazlarındaki Amerikan ‘Marathon’ hissesinin 650 milyon dolara varan yatırım değeriyle Fransız ‘Total’ satın alımını kabul etmişti. Buna ek olarak, Şirket, petrol operasyonlarının bitişiğindeki alanlarda sosyal sorumluluk ve sürdürülebilir kalkınma programlarını desteklemek için 150 milyon dolar elde etti.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.