ABD'nin Maine Körfezi'de deniz yüzeyi sıcaklığı sonbaharda rekor seviyeyi gördü

ABD’nin kuzeydoğu bölgesinde bulunan Maine Körfezi’nde sonbaharda mevsim normallerinin 6 derece üstünde rekor sıcaklık yaşandığı belirtildi.

ABD'nin Maine Körfezi'de deniz yüzeyi sıcaklığı sonbaharda rekor seviyeyi gördü
TT

ABD'nin Maine Körfezi'de deniz yüzeyi sıcaklığı sonbaharda rekor seviyeyi gördü

ABD'nin Maine Körfezi'de deniz yüzeyi sıcaklığı sonbaharda rekor seviyeyi gördü

Maine Körfezi Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan yıllık raporda, eylül ve kasım arasında Maine Körfezi'nde deniz yüzeyi sıcaklığının 15,5 santigrat derece civarında kayıtlara geçtiği bildirildi.
Raporda, bunun mevsim normallerinin yaklaşık 6 derece üzerinde olduğuna dikkat çekilerek, Maine Körfezi’nin son 40 yılda her sene 0,09 derece ısındığına vurgu yapıldı.
Maine Körfezi Araştırma Enstitüsü'nden Kathy Mills, “Körfez'de bu yıl, sıcak hava dalgası nedeniyle mevsim son derece sıcaktı ancak kayıtların rekor düzeyde yüksek gelmesini beklemiyordum. Çok şaşırdım." ifadesini kullandı.
Maine Körfez’inde 2021’de çoğu zaman sıcak hava dalgası hissedildiğine işaret eden Mills, sonbahardaki olağanüstü sıcaklığın, bölgede son 10 yılda kendini hissettiren daha geniş çaplı okyanus sirkülasyonu modelindeki değişiklikle açıklanabileceğini kaydetti.

Okyanus sıcaklıkları 2021'de rekor seviyeye ulaştı
İklim değişikliğiyle ilgili Advances in Atmospheric Sciences isimli derginin son sayısında yayımlanan bir araştırmada, sera gazlarının da etkisiyle 2021'de okyanus sıcaklıklarının rekor düzeyde arttığı belirtilmişti.
Araştırmada, 1958'den bu yana okyanusların ısısının sabit hızla arttığı, 1990'lardan sonra keskin bir şekilde ivme kazandığı, son 6 yıldır ise her yıl rekor kırdığı vurgulanmıştı.
Ağustos 2021'de, Atlas Okyanusu'ndaki ani hava değişikliklerinden kaynaklanan İda Kasırgası, ABD'nin Louisiana ve Mississippi eyaletlerinde büyük tahribat yarattıktan sonra kuzeye yönelerek, New York ve New Jersey eyaletlerinde de ölümcül su baskınlarına neden olmuştu.



Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
TT

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)

Bilim insanları bugüne kadar görülen en büyük kara delik jeti çiftini buldu.

İkili, evrende 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor. Bu da üst üste yığılmış yaklaşık 140 tane Samanyolu Galaksisi'nin uzunluğuna denk geliyor.

Bu tür jetler, süper kütleli kara deliklerden püsküren muazzam miktarda radyasyon ve parçacık patlamalarını ifade ediyor. Milyonlarca yıl sürebilen bu jetler, maddenin uzaydaki akışını değiştirirken kozmosu yeniden şekillendiriyor ve toplam çıktısı trilyonlarca Güneş'e eş değer patlamalar yaşıyor.

Samanyolu jetleri, evrende bir galaksi tarafından üretilen en büyük oluşumlardır. Ancak yeni bulunan ikili, daha önce gördüklerimizden bile daha büyük; önceki gözlemler sadece 16 milyon ışık yılı kadar bir boyuta ulaşabileceklerini gösteriyordu.

Önceki rekor sahibi Alcyoneus adlı bir jet sistemiydi. Aynı ekip tarafından 2022'de bulunmuştu fakat uzunluğu sadece 100 Samanyolu kadardı.

Gökbilimciler jetlere Yunan mitolojisindeki bir deve ithafen Porphyrion (Porfirion) adını verdi. Evrenin sadece 6,3 milyar yaşında, yani bugünkü yaşının yarısından daha genç olduğu bir mesafede tespit edildiler.

Aynı araştırma, bu türden keşfedilmeyi bekleyen daha birçok mega yapının olabileceğini de öne sürüyor. Bilim insanları halihazırda toplam 10 binden fazlasını buldu.

Yeni makalenin başyazarı Martijn Oei, "Dev jetleri ilk bulduğumuzda epey şaşırdık" diyor. 

Bu kadar çok oldukları hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

Ayrıca jet sistemleri, galaksilerin oluşumuna fark etmediğimiz şekillerde katkı sunuyor gibi görünüyor. Evrenin daha erken bir döneminde, galaksiler arasındaki bağlantıların bugünkünden daha yakın olduğu bir zamanda var olan Porphyrion, "kozmik ağın" daha da geniş bir alanına ulaşıyordu.

Caltech'te astronomi ve veri bilimi profesörü olan, çalışmanın ortak yazarı George Djorgovski, "Gökbilimciler, galaksilerle onların merkezindeki kara deliklerin birlikte evrimleştiğini düşünüyor ve bunun kilit önemdeki bir yönü, jetlerin yaydığı muazzam miktarda enerjinin, ev sahibi galaksilerin ve yakınlardaki diğer galaksilerin büyümesini etkileyebilmesi" ifadelerini kullanıyor.

Bu keşif, etkilerinin düşündüğümüzden çok daha öteye uzanabileceğini gösteriyor.

Bulgular, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "Black hole jets on the scale of the cosmic web" (Kozmik ağ ölçeğinde kara delik jetleri) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe