WHO ‘Kovid-19 ile bir arada yaşam’ üzerine çalışacak

Kovid-19 vakaları yüzde 89 artarken can kaybı azalıyor

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Doğu Akdeniz Bölgesi için düzenlediği dijital basın konferanstan bir kare (WHO)
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Doğu Akdeniz Bölgesi için düzenlediği dijital basın konferanstan bir kare (WHO)
TT

WHO ‘Kovid-19 ile bir arada yaşam’ üzerine çalışacak

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Doğu Akdeniz Bölgesi için düzenlediği dijital basın konferanstan bir kare (WHO)
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Doğu Akdeniz Bölgesi için düzenlediği dijital basın konferanstan bir kare (WHO)

Kovid-19’un Omikron varyantı vaka sayılarındaki artışa neden olsa da, özellikle aşılı kişilerde Delta varyantına kıyasla daha hafif şiddetli hastalığa neden oluyor. Bu da dünyanın, pandemi aşamasından “salgınla bir arada yaşama” aşamasına doğru geçilebileceğine işaret ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Dr. Ahmed el-Mandhari, WHO Programlar Bölümü Direktörü Dr. Rana Hajjeh, WHO Bölgesel Acil Durum Direktörü Richard Brennan ve Enfeksiyon Riski Önleme Programı Direktörü Abdulnasır Ebu Bekir’in katılımıyla dün düzenlenen sanal basın konferansında Doğu Akdeniz Bölgesi uzmanların yorumları arasında, rehavete yol açabilecek bu iyimser eğilimin yayılmasına ilişkin korkular ve salgının henüz bitmediğine yönelik uyarılar yer alıyordu.
Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Mandhari, “Pandeminin can kayıpları ve hastaneye yatış trajedilerinin yaşandığı kritik aşaması, 2022’de sona erebilir. Ancak şu anda hala pandeminin ortasındayız. Önceliğimiz, mevcut tüm araçları kullanarak hayat kurtarmak.” dedi.
Bölge Direktörü Mandhari salgın ile mücadelede iki ana aracın vazgeçilmez olduğunu, bunların aşı ve sağlık önlemleri olduğunu belirtti. Bu önlemler arasında, burun ve ağzı koruyacak şekilde maske kullanılması, sosyal mesafenin korunması, öksürürken veya hapşırırken burnun ve ağızın örtülmesi, iyi havalandırma sağlanması ve ellerin düzenli olarak yıkanmasını yer alıyordu. Mandhari, Omikron’un yayılmaya devam etmesinin yanı sıra hava sıcaklıklarının düşük olması sonucunda insanların kapalı yerlerde kalma zorunluluğu sebebiyle, önümüzdeki aylarda bu önlemlere riayet edilmesinin büyük önem taşıdığını vurguladı.
Omikron varyantı, bölgedeki 22 ülkenin 15’ine ulaştı ve önümüzdeki haftalarda daha fazla ülkeye ulaşarak baskın varyant olması bekleniyor. Varyant vaka sayılarının daha da artmasına neden oluyor zira, yılın ilk haftasında bu yana bildirilen toplam yeni vaka sayısı 206 bin 980’e, can kaybı ise bin 53’e ulaştı. Söz konusu veriler, önceki haftalara kıyasla, can kaybında yüzde 13’lük bir düşüşe rağmen vaka sayılarında yüzde 89’luk büyük bir artışı gösteriyor.
Mandhari aşı ve halk sağlığı önlemlerine riayet edilmesinin, “salgınla bir arada yaşama” aşamasına giden içinde bulunuduğumuz kritik aşamaya son verilmesine yardımcı olduğunu açıkladı. Ayrıca WHO ofisinin önümüzdeki aylarda, mevsimsel influenza virüsü ile mücadele de yapıldığı gibi, Kovid-19 ile bir arada yaşamak üzere bir strateji geliştirmek için çalışacağını da sözlerine ekledi.
Bölge Direktörü Mandhari, bölgede bulunan 6 ülkenin makul aşı seviyelerine ulaşamamasıyla ilgili bir soruna dikkat çekerek, “Bölgemizde nüfuslarının yüzde 40’ını aşılamaya yetecek kadar aşıya sahip olmalarına rağmen, şu ana kadar nüfuslarının sadece yüzde 10’undan azını aşılamış 6 ülke (Afganistan, Cibuti, Somali, Sudan, Suriye ve Yemen) bulunuyor” dedi. WHO yetkilisi “Mevcut sorunlar, aşı tedarikinden ziyade, aşılara yönelik siyasi bağlılığın eksikliği, güvensizlik, sağlık sisteminin zayıflığı, lojistik zorluklar ve yerel topluluklarla sınırlı etkileşim gibi diğer zorluklarla ilgili.” İfadelerini de sözlerine ekledi.
Bölgedeki bazı ülkeler, ek dozlar uygulamaya başladı. Bu uygulama, WHO tarafından da reddedilmedi ancak şartlı bir şekilde kabul edildi. WHO Bölge Direktörü, hastalığa yakalanma olasılığı daha düşük olan kişilere ek doz verilmeden önce, enfeksiyon halinde şiddetli semptomlar gösterebilecek kişilere tam dozların uygulanmasının gerekli olduğunu belirtmişti.
WHO Doğu Akdeniz Ofisi Programlar Bölümü Direktörü Dr. Rana Hajjeh, enfeksiyona maruz kalınması durumunda ciddi semptomları önlemesi sebebiyle, aşıların Omikron da dahil olmak üzere tüm varyantlara karşı hala etkili olduğunu söyledi. Ayrıca yakın zamanda Kovid-19 karşıtı aşı listesine yeni bir tanesi eklendiğini, ABD’li Novavax tarafından üretilen Nuvaxovid aşısının acil kullanım izni aldığının duyurulduğunu açıkladı.
İnfluenza mevsiminin gelmesiyle, Hajjeh influenza karşıtı aşı olunmasının önemini vurguladı. Yetkili influenza aşının, Kovid-19 aşısı yerine geçmediğini ancak gelecekte influenza ve Kovid-19’u aynı anda hedef alan bir aşının bulunabileceğini belirtti.
WHO Bölgesel Acil Durum Direktörü Richard Brennan, Omikron dışındaki yeni varyantlarla ilgili olarak, Fransa’da ortaya çıkan IHU varyantının tehlikeli olmadığını belirterek, hızlı yayılmadığını ve hiçbir ülkenin bu varyantın aşılara direnç gösterdiğini bildirmediğini söyledi.
Kovid-19 ile ilişkili iyileşme sonrası sendromlara yönelik bir tedavinin bulunduğunu reddederken “Bu sendromlar enfeksiyonu atlatanların yüzde 5’ini etkiliyor, vakalarda yorgunluk, nefes darlığı, öksürük ve konsantrasyon bozukluğu gibi semptomlar görülürken, semptomların sayısı ve şiddeti kişiden kişiye değişiyor.” dedi.
Enfeksiyon Riski Önleme Programı Direktörü Abdulnasır Ebu Bekir, Deltacron’n yanı sıra Kovid-19 ve influenza birleşimden oluşan Florona adlı başka bir varyantın ortaya çıktığının duyurulması ile ilgili olarak, “Virüste mutasyonların oluşması yeni bir varyant ile karşı karşıya olduğumuz anlamına gelmez. Yeni mutasyonların yeni bir varyant oluşturup oluşturmadığı, söz konusu mutasyonlara yönelik araştırmaların, önceki varyantların mutasyonlarını inceleyen araştırmalar ve analizler ile karşılaştıırlması ile belirlenir. Elimizdeki kanıtlar şu ana kadar bu mutasyonlar sonucu yeni varyantlar oluştuğunu kanıtlamıyor” ifadelerini kullandı. 



İsrail, Lübnan'ın diplomatik girişimlerine hava saldırılarıyla karşılık verdi

Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)
Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)
TT

İsrail, Lübnan'ın diplomatik girişimlerine hava saldırılarıyla karşılık verdi

Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)
Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)

İsrail dün, Lübnan ile sivil müzakerelerin sonucunda oluşan "olumlu atmosfer" hakkındaki yetkililerinin çelişkili pozisyonlarını çözüme kavuşturdu ve bunlarla askeri yoldan ayrı olarak ilgileneceğinin açık bir işaretini verdi. Ateşkes izleme komitesi toplantısından 24 saatten kısa bir süre sonra, Güney Lübnan'da dört evi hedef alan, bunlardan birinde Litani Nehri'nin kuzeyindeki bir eve yönelik saldırılar düzenledi.

İsrail'in bu gerilimi artırışı, Lübnan medyasının sızdırdığı bilgilere bir yanıt gibi görünüyor. Buna göre, İsrail ile müzakere heyetinin başkanı olan Büyükelçi Simon Karam'ın görevi, düşmanlıkların sona erdirilmesi, esirlerin iadesi, işgal altındaki topraklardan çekilme ve sadece Mavi Hat üzerindeki noktaların düzeltilmesi konularını görüşmekti. Yerel el Cedid kanalı ise Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın "Lübnan'ın normalleşmeye girmediğini ve bir barış anlaşması imzalamadığını vurguladığını" bildirdi.

Cumhurbaşkanı Avn, dün geceki hükümet toplantısında yaptığı konuşmada, "İlk oturumun çok verimli olmayacağı açık, ancak bu ayın 19'unda başlayacak olan sonraki oturumların önünü açtı" dedi ve "savaş dili yerine müzakere dilinin hakim olması gerektiğini" vurguladı.


İsrail, Gazze'deki son rehinenin kalıntılarının iadesini görüşmek üzere Kahire'ye heyet gönderdi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

İsrail, Gazze'deki son rehinenin kalıntılarının iadesini görüşmek üzere Kahire'ye heyet gönderdi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi yaptığı açıklamada, askeri ve güvenlik servislerinden temsilcilerin de aralarında bulunduğu bir heyetin, Gazze Şeridi'nde tutulan son İsrailli rehinenin naaşının iadesini görüşmek üzere dün Mısır'ı ziyaret ettiğini duyurdu.

Ofis tarafından yapılan açıklamada, "Başbakan'ın talimatları doğrultusunda bir heyet Kahire'ye gitti... ve son rehine Ran Gvili'nin derhal iadesini sağlamak amacıyla arabulucularla görüşmelerde bulundu." ifadeleri yer aldı. Açıklamada, "Görüşme sonucunda, çabaların derhal yoğunlaştırılması konusunda mutabakata varıldı" ifadeleri kullanıldı.

frgt
Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'na bağlı savaşçılar, Kızılhaç çalışanlarıyla birlikte, 1 Aralık 2025'te Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye mülteci kampının enkazı arasında İsrailli rehinelerin cesetlerini ararken nöbet tutuyor (EPA)

Ateşkes anlaşmasının 10 Ekim'de yürürlüğe girmesinden bu yana İsrail, Filistinli grupların teslimi geciktirdiği yönündeki suçlamalarına rağmen, 20 canlı rehineyi ve Gvili'ninki hariç tüm cesetleri aldı. Hamas, savaştan kalan devasa moloz yığınları nedeniyle cesetlerin kurtarılma sürecinin yavaş ilerlediğini savunuyor.


El Kaide Batı Afrika'daki nüfuzunu nasıl genişletti?

Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

El Kaide Batı Afrika'daki nüfuzunu nasıl genişletti?

Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)

El Kaide, geçen ay Sahel ve Batı Afrika ülkelerinde 70’i aşkın saldırı gerçekleştirdiğini ve bu saldırılarda 139’dan fazla kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Bölge, son yirmi yılın en kötü güvenlik tablosuyla karşı karşıya bulunuyor.

Örgüte bağlı Cemaat Nusret el-İslam vel-Müslimin (CNIM), Mali, Nijer, Burkina Faso ve Benin’in yanı sıra, kasım ayında ilk kez saldırı düzenlediğini öne sürdüğü Nijerya’daki eylemlere ilişkin bir rapor yayımladı.

Grup, operasyonları sonucunda yaklaşık 40 askerî aracın ve 100’den fazla motosikletin imha edildiğini iddia etti.

dfrgt
El Kaide'nin Gao kenti yakınlarında imha ettiğini iddia ettiği Mali ordusuna ait bir araç (Sosyal medya)

Operasyonların niteliğine ilişkin açıklamada, örgüt 62’den fazla baskın, 27 el yapımı patlayıcı (EYP) saldırısı gerçekleştirdiğini, altıdan fazla pusu kurduğunu, iki topçu bombardımanı düzenlediğini ve 180’den fazla orta sınıf silah ele geçirdiğini iddia etti. Ayrıca yedi askeri esir aldığını öne sürdü, ancak bu askerlerin hangi ülkelere mensup olduğunu belirtmedi.

Bu rakamları bağımsız kaynaklardan doğrulamak mümkün değil; bölgede bağımsız teyit mekanizmaları bulunmuyor.

Nüfuz alanı genişliyor

Söz konusu bilanço hakkında değerlendirmede bulunan Sahel-Sahra bölgesi ve silahlı örgütler üzerine araştırmalar yapan uzman Muhammed Eyyub, saldırıların çoğunun Masina Kurtuluş Cephesi tarafından gerçekleştirildiğini ifade etti. Eyyub, 2015’te Amadou Koufa tarafından kurulan bu cephenin, CNIM çatısındaki ‘en etkili güç’ olduğunu, bölgedeki örgüt militanlarının büyük bölümünün de bu cepheden geldiğini söyledi.

sfrgt
Güvenlik güçleri, El Kaide tarafından uygulanan boğucu kuşatma sırasında Mali'nin başkenti Bamako'daki varlığını güçlendiriyor. (AFP)

Eyyub, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Sahel ve Batı Afrika’da faaliyet gösteren El Kaide bağlantılı unsurların sayısının 18 bini aştığını söyledi. Araştırmacı, bu bilgiyi CNIM içinde yer aldığını belirttiği ‘güvenilir bir kaynağın’ verilerine dayandırdı. Eyyub, bu artışın örgütün bölgedeki operasyonlarını son aylara kıyasla yüzde 21 oranında yükselttiğini ifade etti.

Uzman, saldırıların artmasının nedenleri arasında Mali’nin başkenti Bamako’nun kuşatma altında olmasını ve burada yakıt tanklarını hedef alan saldırıları gösterdi. Ayrıca ilk kez saldırı düzenlenen Kuzey Nijerya gibi yeni bölgelerin de çatışma alanına dahil olmasının etkili olduğunu belirtti. Buna rağmen Eyyub, operasyonların sayısının yüksek olmasına karşın toplam etkinin ‘önceki aylara göre oldukça zayıf’ kaldığını vurguladı.

frgt
El Kaide militanları Mali ile Senegal'i birbirine bağlayan bir yolda yakıt tanklarını ateşe verdi. (Yerel medya)

Araştırmacı Eyyub, El Kaide’nin bölgedeki yayılmasının temel nedeninin Masina Kurtuluş Cephesi ve ona bağlı taburların artan nüfuzu olduğunu söyledi. Bu duruma örnek olarak, Nijer’de faaliyet gösteren Hanife Taburu’nu gösterdi. Eyyub, söz konusu birimin geçmişte küçük ve sıradan bir tabur olduğunu, ancak bugün ‘Nijer-Burkina Faso sınırına hâkim olan güçlü bir yapı’ haline geldiğini belirtti. Araştırmacıya göre bu tabura bağlı Müslim Taburu ise Burkina Faso’nun doğusunda faaliyet yürütüyor ve Benin’in kuzeyinde saldırılar düzenliyor.

Eyyub, Masina Kurtuluş Cephesi’ne bağlı taburların etkisinin Burkina Faso’da genişleyerek Fildişi Sahili sınırına, Mali’de ise Moritanya ve Senegal sınırlarına kadar ulaştığını ifade etti.

dfrgt
Mali ordusuna bağlı askerler, bir ormanda El Kaide militanlarını yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında (Yerel medya)

Eyyub, tüm bu genişlemeye rağmen örgütün duyurduğu bilançonun ‘son derece sıradan’ olduğunu söyledi. Uzman, bunun hem operasyonların toplam etkisi hem de Nijer, Mali ve Burkina Faso ordularının karargâhlarından ele geçirilen silah ve teçhizat miktarı açısından geçerli olduğunu belirtti.

Sızma operasyonları

Eyyub’a göre örgütün raporunda dikkat çeken bir diğer nokta ise ‘sızma’ olarak adlandırılan operasyonların bulunmaması. Uzman, örgütün bu tür operasyonları, bir komando timinin çıkış planı olmaksızın kritik bir noktaya saldırması şeklinde tanımladığını belirtti. Eyyub, örnek olarak Eylül 2024’te Bamako Havalimanı’nı hedef alan saldırıyı hatırlattı ve bunun raporda yer almamasının ‘dikkat çekici bir eksiklik’ olduğunu ifade etti.

sdfr
El Kaide'nin 2025 yılının Ekim ayında Mali'nin kuzeyindeki Gao kentinde düzenlediği saldırıda imha ettiğini söylediği askeri aracın kalıntıları (Sosyal medya)

Eyyub, sızma operasyonlarının intihar eylemlerine yakın bir tür olduğunu ve El Kaide literatüründe ‘zorunlu silah’ olarak adlandırıldığını belirtti. Uzman, örgütün son dönemde bu tür saldırılara başvurmamasının, ‘bölge üzerindeki kontrolünün güçlendiği’ anlamına geldiğini söyledi. Eyyub’a göre, örgüt artık ikmal yollarını kontrol ettiği için böyle operasyonlara ihtiyaç duymuyor.

Eyyub, “Bu kontrol, El Kaide’nin sızma ve intihar saldırılarını terk ederek kuşatma, baskın ve motosikletli saldırılarla yetinmesine yol açtı” dedi.

Medya kaosu

Araştırmacı ayrıca CNIM bünyesinde şu anda bir tür ‘medya kaosu’ bulunduğunu dile getirdi. Eyyub, örgütün medya kolları arasında belirgin bir ‘eşgüdüm eksikliği’ olduğunu ifade etti.

Uzman, örgütün geçmişte tamamen ‘el-Endülüs Medya Merkezi’ üzerinden açıklamalarını yayımladığını ve propagandasını yürüttüğünü, ancak daha sonra Batı Afrika ve Sahel’de aynı rolü üstlenen ez-Zelaka Medya Merkezi’nin ortaya çıktığını söyledi.

sdfrg
El Kaide Sözcüsü’nün Bamako kuşatmasını duyuran video kaydından alınan ekran görüntüsü (Yerel medya)

Eyyub, örgütün medya yapısındaki karmaşanın bir başka göstergesinin de el-Fetih adlı yeni bir kanalın ortaya çıkması olduğunu belirtti. Bu kanalın örgütün haberlerini ve operasyon görüntülerini yayımladığını, buna ek olarak sahadaki militanların da cep telefonlarıyla çektikleri görüntüleri doğrudan sosyal medya platformlarında paylaşmaya başladığını söyledi.

Uzman, bu durumun örgüt içinde rahatsızlık yarattığını aktararak, örgütün kadısı ve resmi sözcüsü Mahmud Bari’nin militanlara ‘video paylaşımını azaltmaları’ çağrısı yaptığını ifade etti. Eyyub, bu gelişmenin ‘CNIM içinde ciddi bir medya karmaşası yaşandığını ve yapının artık El Kaide’nin geleneksel merkezî kontrolünün dışında hareket ettiğini’ gösterdiğini söyledi.