Irak cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunda Kürtler arasındaki uzlaşı çöktü

Irak’ta Cumhurbaşkanlığına aday olmak için son günün son 15 dakikasında mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salih, parlamento başkanlığına adaylık belgelerini sundu. Diğer yandan parlamento başkanının ve iki yardımcısının seçilmesine ilişkin prosedürlerin durdurulması yönünde talimat verildi. Şarku’l Avsat’ın cumhurbaşkanlığına yakın kaynaklardan edindiği bilgilere göre Salih’in adaylık belgelerini teslim etmek için son anlara kadar bekleme kararı, Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) siyasi dairesinin iradesine saygıdan kaynaklandı. KYB’nin, adaylık kapısı kapanmadan dakikalar önce Salih’e yeşil ışık yaktığı belirtildi.

Salih’in ikinci dönem adaylığının açıklanmasından birkaç saat önce ise Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) önde gelen lideri eski Dışişleri ve Maliye Bakanı Hoşyar Zebari’nin, Mesud Barzani liderliğindeki KDP’yi temsilen cumhurbaşkanlığına aday olduğu ilan edilmişti. Cumhurbaşkanlığına yakın bir kaynağa göre KDP, Zebari’nin adaylığını geri çekmek üzere ‘Salih’e alternatif bir başka aday önermesi’ için KYB liderliğine baskı yapıyordu. KYB ise adaylık vaktinin sonlanacağı saatin son çeyreğinde Salih’i aday göstermekte ısrar ederken, alternatif bir isim sunma konusundaki tüm olasılıklara da kapıları kapattı. Kaynak, “KDP’nin KYB üzerinde uyguladığı baskı onu, adayı Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i değiştirmekten vazgeçiremedi” dedi. Hem Zebari hem de Salih, adaylık başvurusunda bulunarak, yaklaşık 26 cumhurbaşkanlığı adayına dahil oldu. Bu çerçevede Kürtler, iki partinin KYB adayı Berhem Salih ve KDP adayı Fuad Hüseyin arasında cumhurbaşkanlığı savaşı verdiği 2014 senaryosuna gitmeye karar verdi.

O zamanki göstergeler, Fuad Hüseyin’in kazandığını gösterirken seçimler, birinci turdaki adaylardan hiçbirinin anayasaya uygun olarak cumhurbaşkanını seçmek için gereken üçte iki çoğunluğu elde edememesi nedeniyle yarışın ikinci turunda Salih’in zaferiyle sonuçlandı. Hüseyin, Şii liderlerin o dönemde Bölgesel Yönetim Başkanı Mesud Barzani’ye verdiği sözler nedeniyle Kürdistan Bölgesel Yönetimi cumhurbaşkanlığı ofisinin başkanı olarak faaliyet gösteriyordu.

Salih’in bir süre resmi olarak görevde kalmasının ve Erbil’e yaptığı resmi ziyaretin ardından Berhem Salih ve Kürt lider Mesud Barzani arasında uzlaşı yaşanmıştı. Ama buna rağmen KYB, ikinci dönem için cumhurbaşkanlığı adayının Berhem Salih olduğunu açıkladıktan sonra bile duruma ilişkin tavır değişmeyecek. İki ana Kürt partisi arasında, aralarındaki pozisyon paylaşımına ilişkin ayrıntılı tartışmalar yaşanırken KDP, Zebari de dahil birçok önde gelen lideri aracılığıyla, iki Kürt Parti’nin Bağdat’ta birleşik bir heyet oluşturacaklarını ve Kürtlerin tek bir heyet olarak hakları konusunda anlaşmaya varacaklarını açıkladı.

KDP, cumhurbaşkanlığı ile ilgili olarak, iki parti liderliğinin bu pozisyon için bir aday üzerinde anlaşmaya ve 2018 senaryosunu tekrar etmemeye karar verdiğini yineledi. KDP müzakere heyeti başkanı Zebari ve KDP sekreteri Fadel Mirani’nin ‘KYB tarafından bir başka ismin aday olarak sunulması şartıyla, KDP’nin KYB lehine cumhurbaşkanlığından vazgeçtiğini’ açıklamıştı. Ancak KDP sözcüsü, daha sonra partinin cumhurbaşkanlığı hakkından vazgeçmediğini vurguladı. KYB, çeşitli çevrelerde Bağdat’ta elinde tuttuğu ağırlık üzerine bahse girerken, KDP ise Sadr bloğu ve Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi liderliğindeki Tekaddum (İlerleyiş) Partisi ile yeni bir ittifak için bahis oynuyor.