Libya Anayasa Heyeti İrtibat Komitesi ‘anayasal süreci’ sonlandırmak istiyor

Geçiş otoritesi ‘ulusal uzlaşıyı’ aktifleştirme arayışı içinde.

Abdulhamid Dibeybe’nin Amazighlerin yılbaşı kutlamalarına katılımı sırasında (Başbakanlık Medya Ofisi)
Abdulhamid Dibeybe’nin Amazighlerin yılbaşı kutlamalarına katılımı sırasında (Başbakanlık Medya Ofisi)
TT

Libya Anayasa Heyeti İrtibat Komitesi ‘anayasal süreci’ sonlandırmak istiyor

Abdulhamid Dibeybe’nin Amazighlerin yılbaşı kutlamalarına katılımı sırasında (Başbakanlık Medya Ofisi)
Abdulhamid Dibeybe’nin Amazighlerin yılbaşı kutlamalarına katılımı sırasında (Başbakanlık Medya Ofisi)

Libya Anayasa Taslağı Yazımından Sorumlu Kurucu Heyeti İrtibat Komitesi, Barolar Birliği Kamusal Özgürlükler ve İnsan Hakları Komitesi ile anayasal sürecin sonlandırılması hususunda anlaşmaya vardığını ilan etti.
İrtibat Komitesi, Özgürlükler Komitesi ile dün gerçekleştirdiği görüşmeden sonra yaptığı basın açıklamasında, “Anayasal sürecin sonlandırılması iki yoldan birinden geçmeli: Birincisi anayasa taslağının referanduma sunulması. İkincisi ise cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçim yasalarının oluşturulmasında geçici bir anayasa olarak taslağın esas alınması” ifadelerini kullandı.
2014 yılında üyeleri seçilen Libya Anayasa Taslağı Yazımından Sorumlu Kurucu Heyet’in görev süresi 2017 yılında sona erdi. Heyet hazırladığı taslağı referanduma sunmak üzere Temsilciler Meclisi’ne teslim etti. Ancak bugüne kadar böyle bir adım atılmadı. Libya, 1969 yılında Albay Muammer el-Kaddafi’nin Libya Krallığı’na ait Anayasa’yı yürürlükten kaldırmasından bu yana ülkedeki siyasi hayatı düzenleyecek sürekli bir anayasadan mahrum. Nitekim Kaddafi söz konusu adımdan sonra başka bir anayasa kabul etmedi. Libya, Kaddafi rejimine son verilmesinden bu yana 2011 yılında Ulusal Geçiş Konseyi’nin kabul ettiği Geçici Anayasa Bildirisi’ne göre yönetiliyor.
Libya geçiş yönetimi Milli Güvenlik Konseyi’ni aktifleştirme niyetinde olduğunu ilan etti. Başkanlık Konseyi’nden yapılan açıklamada, Konsey Başkanı Muhammed el-Menfi ve Yardımcısı’nın önceki gün Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı ile bir araya geldiği bildirildi. Açıklamada, Devlet Yüksek Konseyi ile hükümet bakanlarının hazır bulunduğu toplantıda egemenlik ve önemli bazı meselelere çözüm bulmaya katkı sağlayacak Milli Güvenlik Konseyi’nin aktifleştirilmesi konusunun ele alındığı kaydedildi.
Açıklamaya göre, Trablus’taki güvenlik durumu ve başkentteki güvenlik istikrarının karşılaştığı her türlü zorluğun üstesinden gelinmesi gerektiği vurgulanan toplantıda ayrıca hükümetin bu yılla ilgili planları ve bazı belediyelerin sorunlarına çözüm olacak elektrik, yol ve altyapı gibi hayata geçirilmesi beklenen en önemli proje ve programlar görüşüldü.
Temsilciler Meclisi, 2007 yılında merhum Muammer Kaddafi döneminde çıkarılan yasa doğrultusunda Ulusal Güvenlik Konseyi’nin adını ‘Milli Güvenlik Konseyi’ olarak değiştirdi. Üyeleri başbakan ve kabine bakanlarından oluşan Konseyin Danışmanı İbrahim Buşnaf, Başbakan’ın İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Yardımcısı görevini yürütüyor.
Temsilciler Meclisi’nden 15 milletvekili Meclis Başkanlığı’ndan bir sonraki oturumun gündemine yeni başbakan seçimi maddesinin eklenmesini talep etti. Ancak Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, Yüksek Mahkeme Başkanı Muhammed el-Hafi’ye gönderdiği mektupta, Meclisin çıkardığı 11 Sayılı Yargı Sisteminde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a “mektup yoluyla dokunulmasının, iptal edilmesinin veya değiştirilmesinin doğru olmayacağını” söyledi.

Dibeybe, ‘İsrail hükümeti yetkilileriyle görüştüğü’ iddiasını yalanladı
Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, bir televizyon kanalı tarafından ortaya atılan ‘İsrail hükümeti yetkilileriyle görüştüğü’ iddiasını yalanladı. Dibeybe, hükümet tarafından yapılan açıklamada, “Bu olmadı ve gelecekte de olmayacak. Filistin davasıyla ilgili tavrımız sabit ve açıktır” dedi.
Libya’nın Amman Büyükelçisi Abdulbasit el-Bedri, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, bu bilgilerin yalan olduğunu belirterek daha fazla detay vermeyi reddetti. Hükümet Sözcüsü Muhammed Hamude, kısa açıklamasında, bir haber kanalı tarafından dolaşıma koyulan ve Dibeybe’nin Ürdün’de İsrailli yetkililerle görüştüğünü ifade eden haberlerin “doğru olmadığını” belirtti.
Dibeybe bir hükümet heyetinin başında dün Nalut kentinde düzenlenen Amazigh Yılbaşı Kutlamaları’na katıldı. Dibeybe, burada yaptığı konuşmada, “Libya savaşlar olmadan tek bir halk olacak” dedi. Hükümetin müzakere ilkelerini belirlemek ve herhangi bir ayrım olmaksızın ülke evlatlarının çabalarını birleştirmek için çabaladığını söyleyen Dibeybe, Nalut kenti belediyesini destekleme ve kentin altyapısını iyileştirme sözü verdi.
Nalut Belediye Başkanı, hükümetten belediyenin karşılaştığı sorunların çözümü için “cesur” kararlar almasını talep etti. Nalut kentinin Libya Devleti Ulusal Güvenliğinin ilk savunma hattı olduğunu söyleyen Başkan, kent sakinlerinin, halkın tükenmiş vaziyetteki siyasi yapılara son verme arzusunu temsil eden özgür ve adil seçimler yoluyla sivil bir devletin kurulmasına imkan sağlayacak uzlaşmacı bir anayasa çerçevesinin oluşturulması yolundaki çalışmaları hızlandırmaya çağırdığını söyledi.
Öte yandan ABD'nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland, Manhattan’daki Başsavcılık Bürosu ile ABD Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) Libya’nin antik kenti Kirene’ye ait bir antika bir büstü başarılı bir şekilde iade etmesinden övgüyle söz etti. Norland, bunun Libya’nın ve yasalar ile egemenliğinin uygulanmasının zaferi olduğunu söyledi.
Norland, Twitter hesabından paylaştığı mesajda, ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu Departmanı’nın büstle ilgili verdiği bilgileri aktardı. Buna göre MÖ 4. yüzyıla tarihlenen “Örtülü Bir Kadının Başı” isimli Helenistik dönemde yaşayan genç bir kadının heykeli olan arkeolojik şaheser Libya’ya iade edildi. Eser, günümüzde Libya’nın Shahat kenti yakınlarında bulunan Kirene antik kentinden çalındı.



Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
TT

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)

İsrail medyasında, Binyamin Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki uygulamaları nedeniyle Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin son dönemde arttığına dair haberler yer alırken, Mısırlı üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Mısır makamları İsrail’in Şarm eş-Şeyh Anlaşması’nı ihlal eden uygulamalarını tespit etti, bunlara ilişkin bir dosya hazırladı ve Washington’ı bilgilendirdi” dedi.

Mısır’da görev yapmış bazı eski askeri yetkililere göre ise Kahire, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki adımlarını, üzerinde uzlaşılan Trump planından kaçınma girişimi ve sarı hat olarak bilinen bölgede kalıcı bir İsrail askeri varlığı tesis etme çabası olarak değerlendiriyor. Bu durumun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit ettiği ifade ediliyor.

Sarı hat, 10 Ekim’de Şarm eş-Şeyh’te ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla imzalanan ve Gazze savaşını sona erdirmeyi amaçlayan barış planı kapsamında, Gazze Şeridi’ni iki bölüme ayıran bir ayrım hattı olarak tanımlanıyor. Buna göre hat, Filistinlilerin kontrolündeki batı bölgesindeki toprakların yüzde 47’sini, İsrail’in kontrolü altındaki Gazze’nin yüzde 53’ünden ayırıyor. Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamının, bu hattın batısındaki bölgeye göç etmek zorunda kaldığı belirtiliyor.

xsdf
ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Gazze barış planını görüşmek üzere bu ayın sonlarında bir zirve yapılması bekleniyor. (AFP)

İsrail Kanal 14 televizyonunun yayımladığı bir raporda, İsrail ordusunun sarı hat olarak bilinen bölgede faaliyet yürüttüğü ve Gazze Şeridi’nin coğrafi yapısını değiştirdiği öne sürüldü. Kanalın aktardığına göre Kahire, bu durumu ‘bölgesel çıkarlarına yönelik doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendiriyor. Raporda, söz konusu faaliyetlerin Mısır’ı öfkelendirdiği ve Kahire’nin, Gazze Şeridi’ni ikiye bölmeye, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle İsrail’i ABD’ye şikâyet ettiği belirtildi.

Rapora göre Kahire, özellikle İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in sarı hata ilişkin açıklamalarının ardından Gazze’de yaşananları büyük bir endişeyle izliyor. Zamir’in bu hattı yeni bir savunma ve saldırı hattı olarak nitelemesine dikkat çekilirken, İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgede tünel altyapısını tahrip etme ve evleri yıkma gibi faaliyetlerinin, Kahire’de Gazze’de uzun vadeli bir askeri varlık tesis edilmesine yönelik hazırlık olarak yorumlandığı ifade edildi. Bu durumun, Mısır’ı Washington nezdinde acil diplomatik girişimlerde bulunmaya sevk ettiği kaydedildi.

Mısır Askerî İstihbaratı eski Başkan Yardımcısı ve İstihbarat Dairesi eski Başkanı Korgeneral Ahmed Kâmil ise Mısır’ın İsrail’in üzerinde uzlaşılan barış planından kaçınma girişimlerine karşı büyük bir öfke duyduğunu belirtti. Kâmil, İsrail’in sarı hattaki hamlelerinin Gazze’de ve Mısır sınırına yakın bölgelerde kalıcı bir askeri varlık oluşturma niyetine işaret ettiğini, bunun da Mısır’ın ulusal güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

uı
Kaynaklar, Mısır'ın Sisi ve Netanyahu arasında bir zirve düzenlenmesi için şartlar belirlediğini bildiriyor. (İsrail medyası)

Kâmil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun ulusal güvenliği ilgilendiren bir dizi temel konuda açık, net ve değişmez olduğunu söyledi. Kâmil, bu tutumun, barışın Mısır dış politikasının temel ve stratejik hedefi olması, Kahire’nin İsrail tarafıyla imzalanan anlaşmalara bağlılığı ve İsrail’in iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara saygı göstermesi gerekliliğine dayandığını ifade etti.

Kâmil, Mısır’ın İsrail ile gerilimin düşürülmesine yönelik şartlarının, Gazze anlaşmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimi doğrultusunda tüm aşamalarıyla uygulanmasını kapsadığını belirtti. Buna göre, herhangi bir engelleme ya da geçersiz gerekçeler olmaksızın ikinci aşamaya derhal geçilmesi, kalıcı ateşkesin tesis edilmesi ve barış sürecine geçilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca İsrail’in anlaşmayı eksiksiz uygulaması, mutabık kalınan miktarlarda insani yardımların girişine izin vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde açılması şartlarını sıraladı.

Kâmil’e göre diğer şartlar arasında, Mısır’ın Gazze Şeridi sakinlerinin zorla ya da gönüllü göçe zorlanmasını kesin olarak reddetmesi, İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim kurulmasına ve bölgenin İsrail’e ilhakına yönelik adımlarına karşı çıkılması, İsrail ordusunun Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin tamamından çekilmesi ve 7 Ekim 2023 sınırlarına dönülmesi yer alıyor. Kâmil, mevcut İsrail varlığının, anlaşmanın aşamalarının uygulanmasına bağlı geçici bir durum olduğunu, sarı hat da dahil olmak üzere tüm hatların fiili ve hukuki geçerliliği olmayan, varsayımsal çizgiler olduğunu ifade etti.

Dördüncü şartın ise Netanyahu ve hükümetinin, Arap Barış Girişimi kapsamında yer alan açık Arap taleplerine ne ölçüde yanıt verdiğiyle ilgili olduğunu belirten Kâmil, bunun; işgal altındaki Arap topraklarından çekilme, iki devletli çözüme onay verilmesi ve Filistinlilerin Gazze ya da Batı Şeria’dan zorla yerinden edilmesinin reddedilmesi gibi başlıkları içerdiğini söyledi. Ayrıca İsrail’in iyi komşuluk ve saldırmazlık yönünde iyi niyet göstermesi, nükleer silah tehdidinden arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin uluslararası taleplerle uyumlu adımlar atması ve bu alandaki uluslararası anlaşmalara katılması gerektiğini vurguladı.

d
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Arşiv – Reuters)

Mısır’ın, ABD ve İsrail’in Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir görüşme düzenleme girişimlerine, İsrail’in barış ve bölgesel istikrara dair açık ve uygulanabilir bir girişimde bulunmadan yanıt vermeyeceği değerlendiriliyor.

İsrail medyasının aktardığına göre ABD, Sisi, Netanyahu ve Trump’ın katılımıyla Washington’da üçlü bir zirve düzenlemeyi denedi. Ancak bu girişim, Mısır’ın şartları nedeniyle İsrail açısından ‘kabul edilemez’ bulundu. Aynı raporlarda, Kahire’nin, Trump’ın bu ay sonunda Florida’da Netanyahu ile yapacağı görüşmede İsrail’e yönelik baskı yaparak Gazze’deki adımlarını sınırlaması yönünde rol oynayacağını beklediği kaydedildi.

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına büyük önem atfedildiğini ve Trump’ın, adını taşıyan Gazze Barış Planı’nın uygulanması konusunda Netanyahu üzerinde kesinlikle baskı kuracağını söyledi.

Ferec, Mısır’ın pozisyonunun, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına bağlı olarak değerlendirileceğini, ancak aynı zamanda İsrail’in sarı hat ya da Gazze’nin herhangi bir bölgesinde kalıcı askeri varlık tesis etmesini asla kabul etmeyeceğinin açık ve net olduğunu vurguladı. Ferec’e göre Mısır, Netanyahu hükümetinin tüm hareketlerinin, İsrail ordusunun Gazze’nin tamamından çekilmesini öngören barış planını engellemeye yönelik girişimler olduğunun farkında.

 


Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
TT

Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)

Irak hükümeti dün yaptığı açıklamada, yaklaşık iki hafta önce Yemen’deki Husiler ile Lübnan’daki Hizbullah’ı ‘terör örgütü’ olarak sınıflandıran bir kararın yayımlanmasına ilişkin olarak bazı yetkililerin görevden alınmasını içeren yaptırımların onaylandığını duyurdu.

Irak Bakanlar Kurulu, resmî gazetede yayımlanmasının ardından özellikle hükümeti oluşturan ve söz konusu gruplara yakınlığıyla bilinen siyasi çevreler arasında geniş tartışmalara yol açan kararla ilgili kurulan soruşturma komisyonunun tavsiyelerini kabul etti.

Söz konusu sınıflandırmanın, iki grubun mal varlıklarının dondurulmasını da içermesi üzerine hükümet, kararın ‘yanlışlıkla’ yayımlandığını belirtmişti. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, karardaki hataya ilişkin acil soruşturma başlatılması, sorumluların tespit edilmesi ve ihmali bulunanların hesap vermesi talimatını vermişti.

Hükümetin dün yayımladığı açıklamada, Bakanlar Kurulu’nun, Irak Resmi Gazetesi’nin 17 Kasım 2025 tarihli 4848 sayısında yer alan ve Teröristlerin Mallarının Dondurulması Komisyonu’nun 2025/61 sayılı kararına ilişkin soruşturma komisyonu tavsiyelerini onayladığı belirtildi. Tavsiyeler kapsamında, ilgili bazı yetkililerin görevden alınması ve bazılarının ise başka görevlere atanması gibi idari yaptırımların yer aldığı kaydedildi.

Diğer yandan Irak Ulusal Güvenlik Servisi dün yaptığı açıklamada, komşu bir ülkeden geldiği belirtilen ve DEAŞ terör örgütü bünyesindeki ‘en tehlikeli bomba uzmanlarından biri’ olarak tanımlanan bir kişinin yakalandığını duyurdu.

Irak Ulusal Güvenlik Servisi, Irak Haber Ajansı’na (INA) yaptığı açıklamada, 10 aydan uzun süren takip ve hassas izleme faaliyetlerini içeren nitelikli bir istihbarat operasyonu sonucunda, komşu ülkelerden birinden dönüşünün ardından DEAŞ’ın üst düzey isimlerinden birinin gözaltına alındığını bildirdi. Açıklamada, yakalanan kişinin yüksek derecede tehlikeli unsurlar arasında yer aldığı, adının terör örgütü lider kadrolarına ait listelerde bulunduğu ve 2004 yılından itibaren Bağdat’ta El Kaide unsurları içinde faaliyet göstermeye başladığı belirtildi. Ebu İlya lakabını kullanan şüphelinin, patlayıcı düzeneklerin hazırlanmasında uzmanlaştığı, beş kişiden oluşan bir hücreye liderlik ederek saldırıların gerçekleştirilmesinde rol aldığı kaydedildi.

Soruşturmalarda, söz konusu kişinin patlayıcıların cep telefonlarıyla irtibatlandırılması ve hazırlanmasından sorumlu olduğu, Bağdat’ta faaliyet gösterdiği dönem boyunca 100’den fazla patlayıcı düzeneği teslim ettiği ve başkentin farklı bölgelerini hedef alan terör eylemlerinin doğrudan uygulanmasına katkı sağladığı tespit edildi.


Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
TT

Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)

Suriye’deki yeni yönetim, büyük şehirlerin kalabalık sokakları ile kırılgan, yoksul kırsal kesimler ve Suriye genelindeki yaygın yıkım arasında, önceki dönemin karmaşıklığından kaynaklanan muazzam zorluklarla karşı karşıya.

Beşşar Esed rejiminin düşüşünü günlerce kutlayan mahallelerin göz alıcı görüntüsünün ardında, daha az gürültülü ve daha karmaşık başka bir mücadele sürüyor. Bir güvenlik kaynağına göre bu mücadelede DEaŞ ve göçmenler (yabancı savaşçılar) en önemli zorlukları oluşturuyor.

Ancak bazıları DEAŞ’ı ve genel olarak aşırılığı güvenlik yaklaşımıyla çözülebilecek ‘teknik bir sorun’ olarak görürken, diğerleri ‘asıl sorunun, eğitim veya aile sistemi ya da herhangi bir örgütlü yaşam biçimi olmaksızın, birkaç yıldır normal sosyal bağlamın dışında gelişen devasa bir insan kitlesini absorbe edecek planlar yapmakta yattığını’ düşünüyor.

Zorluk, yıkıma uğrayan bölgeleri yeniden inşa etmek ve geçim kaynakları yaratmak, özellikle de siyasi ve sosyal kimliklerin radikal grupların mirasıyla iç içe geçmiş olduğu ve bu yüzden potansiyel çatışmalar için verimli bir zemin oluşturan İdlib gibi kırsal bölgelerde yatıyor.

ABD, Irak'tan çekilmeden önce Sünni aşiretlerinden oluşan ve el-Kaide'ye karşı savaşan Sahva Silahlı Güçleri deneyimi, radikalizmden etkilenenleri siyasi ve güvenlik yapılarına dönüştürerek Suriye için olası bir model sunarken, militarizasyondan siyasete ve hizipçilikten devletçiliğe geçiş, yeni Suriye'nin karşı karşıya olduğu en büyük zorluk olmaya devam ediyor.