Netanyahu yolsuzluk davalarında savcılıkla uzlaştığı iddialarını yalanladı

Eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AA)
Eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AA)
TT

Netanyahu yolsuzluk davalarında savcılıkla uzlaştığı iddialarını yalanladı

Eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AA)
Eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AA)

Eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, üç ayrı yolsuzluk davasında savcılıkla anlaştığı, bu kapsamda hakkındaki "yolsuzluk" suçlamasının "görevi kötüye kullanma" olarak değiştirileceği yönündeki haberleri reddetti.
Likud Partisi lideri Netanyahu, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, "Netanyahu'nun avukatları: Yayınlara rağmen Netanyahu itibarsızlaştırılmayı kabul etmedi" ifadelerine yer verdi.
Savcılıkla anlaşma iddialarını yalanlayan Netanyahu, sadece avukatlarından ve sözcülerinden gelen açıklamaların dikkati alınmasını istedi.
İsrail basınında bugün yer alan haberlerde Başsavcılık ile Netanyahu, ailesi ve avukatlarının üç ayrı yolsuzluk davasında uzlaştığı öne sürülmüştü.

"Netanyahu 7 yıl siyasetten men edilebilir"
İsrail Kamu Yayın Kuruluşunun (KAN) haberine göre, Netanyahu, suçunu üstlenmesi karşılığında savcılığın sunduğu teklifi kabul etti. Ancak Netanyahu'nun ailesi bazı maddelere itiraz etti.
Anlaşmanın tamamlanması halinde iddianamedeki "rüşvet" suçlamasının "görevi kötüye kullanma" biçiminde değiştirileceği paylaşıldı.
Haberde, Netanyahu'nun "birkaç ay kamu hizmeti yapmasının gerekeceği, yargılanır ve rüşvetten suçlu bulunursa birkaç yıl hapiste kalacağı, ayrıca anlaşma sonucunda 7 yıl siyasetten men edilebileceğine" yer verildi.
Anlaşma sonucunda Netanyahu'nun İsrail parlamentosundaki 120 sandalyeden 30'una sahip Likud Partisindeki Genel Başkanlık görevinden ayrılmak zorunda kalacağı ifade edildi.

Netanyahu yolsuzluk davaları
İsrail'de 1996-1999 ve 2009-2021 yıllarında toplam 15 yıl başbakanlık yapan Netanyahu, ülkede en uzun süreli başbakanlık görevinde bulunan siyasetçi olma özelliğini taşıyor.
İsrail Başsavcısı Avichai Mandelblit, 21 Kasım 2019'da Netanyahu hakkında üç ayrı yolsuzluk dosyası nedeniyle dava açılmasını talep etmişti.
Görevdeyken yargılanan ilk İsrail Başbakanı olarak tarihe geçen Netanyahu'nun ilk duruşması 24 Mayıs 2020'de, Kudüs Bölge Mahkemesinde görülmüştü.
Netanyahu, Naftali Bennett'in liderliğindeki koalisyon hükümetinin 13 Haziran'da güvenoyu almasıyla başbakanlık koltuğunu kaybetmişti.
Netanyahu, hakkındaki suçlamaları reddetmiş ancak savcılıkla anlaşan tanıkların ifadeleri, İsrail basınında Netanyahu'nun savunmasını çürüttüğü şeklinde yorumlanmıştı.



21'inci yüzyılda sınırlı savaş ve kapsamlı savaş

İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)
İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)
TT

21'inci yüzyılda sınırlı savaş ve kapsamlı savaş

İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)
İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)

Bazı uzmanlar ister sınırlı ister kapsamlı (topyekun) olsun, savaşların biçim ve türlerinin uluslararası sistemin şekli, yapısı (çok taraflı, iki taraflı veya hatta tek taraflı) ve güç dengesiyle doğrudan ilişkili olduğuna inanırken bunun yanında savaşta, askeri stratejilerin oluşturulmasında teknolojinin rolü göz ardı edilemez.

Telgraf ve demiryolu ağları 20’nci yüzyılda savaşların yapılış şeklini değiştirmedi mi? Evet, elbette değiştirdi. Demiryolları, Birinci Dünya Savaşı'nda milyonlarca askerin cepheye taşınmasına yardımcı olsa da aynı zamanda savaşın 10 milyon asker ve 7 milyon sivilin hayatına mal olan dört buçuk yıllık bir insanlık eziyetine dönüşmesine de doğrudan katkıda bulundu.

21’nci yüzyıl, bir güç çarpanı haline gelen teknolojinin yatay ve dikey olarak yayılmasıyla öne çıkıyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında makineli tüfekler, kurbanların yüzde 20 ila 40'ının ölümüne katkıda bulundu. Peki yapay zekanın savaşlardaki rolü, özellikle de etkisi nükleer düzeye ulaşırsa ne olacak hiç düşündünüz mü? İçinde bulunduğumuz yüzyılda belki de en tehlikeli olan durum, savaşmanın maliyetinin herhangi bir devlet dışı aktörün (non state actor) savaşabileceği bir seviyeye düşmüş olmasıdır.

Soğuk Savaş sırasında, nükleer silahlar büyük güçler arasında dünya sahnesinde önemli bir caydırıcı unsur oluşturuyordu. Her zaman karşılıklı yıkım korkusu (MAD) vardı. Bundan dolayı söz konusu güçler vekalet savaşlarına (by proxy) başvurdular. Bu nedenle Soğuk Savaş döneminde sadece sınırlı (limited) savaşlar yaşandı. Sınırlı savaştan bahsederken, bu savaşın hedefleri, kullanılan araçlar ve dolaylı olarak bu savaşın süresi kastediliyor. 1950 yılındaki Kore Savaşı, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, küresel düzeyde gerçek anlamda kapsamlı bir savaş olan ilk sınırlı savaştı.

fghyu
Geçtiğimiz haziran ayında 12 gün süren İran-İsrail savaşı sırasında ABD tarafından bombalanan Fordo Nükleer Tesisi’nin çevresinin uydu görüntüsü (Reuters)

Yazar Andrew Davidson, Soğuk Savaş sırasında süper güçlerin olası savaşlar için çeşitli senaryolar hazırladığını söylüyor. Ancak insanlığın şansına, bu savaşlar gerçekleşmedi. Zira bu senaryoların güç ölçütü, hassasiyet değil, büyüklüğe dayanıyordu. Başka bir deyişle, ölçünün temelinde büyük güçlerin sahip olduğu uçak, tank, denizaltı ve diğer askeri araçların sayısı yer alıyordu. Nükleer silahlar, geleneksel silahların en büyük koruyucusu konumundaydı.

Sınırlı savaş ile kapsamlı savaş

İsrail'in İran'a karşı başlattığı Yükselen Aslan Operasyonu, süresi (sadece 12 gün sürdü), kullanılan araçlar ve hatta hedefler açısından sınırlı bir savaş olarak nitelendirilebilir. İsrail, bu savaşta elindeki en iyi silahları kullandı, ancak sahip olduğu tüm silahları (örneğin nükleer silahlar) kullanmadı. İran ise sahip olduğu en iyi füzeler ve insansız hava araçlarıyla (İHA) karşılık verdi. Öte yandan İsrail, Gazze Şeridi'nde Arap-İsrail çatışmasının tarihindeki en uzun savaşı sürdürüyor. Savaş 21 aydır devam ediyor. İsrail bu savaşta ise sahip olduğu en iyi silahları her boyutta kullandı. Peki bu savaş kapsamlı mı yoksa sınırlı mı olarak sınıflandırılabilir? Eğer savaşlar havadan sonuçlanmıyorsa, İsrail ordusunun bu savaşı sonuçlandıramamasını nasıl açıklayabiliriz? Oysa İsrail ordusu şimdiye kadar kara, hava ve deniz kuvvetlerini kullandı. Ayrıca siber savaş yönetimini ve dolayısıyla yapay zekayı da kullandı.

Birçok uzmana göre bu sorunun cevabı şu şekilde olabilir:

21’inci yüzyılda savaşın özellikleri değişti ve bu durum, birçok ülkenin, özellikle de büyük ve güçlü ülkelerin askeri doktrinlerinde bir dönüşüme (doctrinal shift) yol açacak.

Öte yandan asimetrik savaş, 21’inci yüzyılda büyük güçler için en büyük ve en tehlikeli zorluk olarak öne çıkıyor.

Teknoloji, özellikle İHA’lar, coğrafi derinliği değersizleştirirken siber savaş ve elektronik savaş lehine büyüklük ve kitle değerini de ortadan kaldırdı.

tyu7ı8
Tayvan’ın başkenti Taipei'deki bir Patriot bataryası... Tayvan, ABD ile Çin arasında bir çatışmaya neden olabilir (EPA)

ABD’li komutan Douglas MacArthur, “Asya'da asla kara savaşı yapılmamalı” diye meşhur bir sözü vardır. Peki, özellikle Washington'ın Pekin'in önümüzdeki yıllarda Tayvan'ı kontrol altına almaya çalışacağından endişe duyduğu bir ortamda, ABD-Çin çatışması nasıl olacak? Bu çatışma nasıl gerçekleşecek, askeri mi olacak? Nerede yapılacak? Kapsamlı mı, sınırlı mı, yoksa vekiller aracılığıyla mı olacak?

Bugün bu sorular, uzmanların Çin ve ABD arasında bir savaşın kaçınılmaz olduğunu teyit etmesiyle birlikte güçlü bir şekilde gündemde yer tutuyorlar. ABD’li düşünür Graham Allison, görüşünü ‘Tukidides tuzağı’ olarak bilinen teoriye dayandırarak, dünya düzenine hakim olan güç (ABD) ile bu hegemonyayı tehdit eden yükselen güç (Çin) arasında çatışmanın kaçınılmaz olduğunu savunuyor.

Bu analizŞarku'l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı