Gazze’nin yeniden inşası için Mısır ve Katar, İsrail ile Hamas arasında temaslarda bulundu

Üst düzey Mısırlı yetkililerden oluşan bir heyet Tel Aviv’e geldi

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Beit Lahia’daki bir çöp alanında plastik ve demir toplayan bir çocuk (AFP)
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Beit Lahia’daki bir çöp alanında plastik ve demir toplayan bir çocuk (AFP)
TT

Gazze’nin yeniden inşası için Mısır ve Katar, İsrail ile Hamas arasında temaslarda bulundu

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Beit Lahia’daki bir çöp alanında plastik ve demir toplayan bir çocuk (AFP)
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Beit Lahia’daki bir çöp alanında plastik ve demir toplayan bir çocuk (AFP)

Katar ve Mısır, haftalarca süren gerilimin ardından ateşkes anlaşmasında yaralanmak için İsrail ve Gazze Şeridi arasında temaslarını yoğunlaştırdı.
Filistinli kaynaklar Şarku’l Avsat’a, Katar büyükelçisi Muhammed El-Amedi’nin İsrailli yetkililerle görüştüğünü ve ziyaret sonrası Beyt Hanun (Erez) kontrol noktasından Gazze Şeridi’ne geçmesinin beklendiğini söyledi.
Kaynaklara göre, El-Amedi’nin gündemi, bölgedeki sakinliği kalıcı hale getirmek ve Katar yardımları hakkında çalışmaların hızlandırılması da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin yeniden inşasını tartışmaktı.
El-Amedi ziyaretine, İsrail merkezli ‘Reshet Kan’ kanalının, üst düzey Mısırlı yetkililerden oluşan bir heyetin İsrailli yetkililerle görüşmek üzere Tel Aviv’e geldiğini aktardığı bir zamanda başladı. Kanala göre, toplantıda yeniden inşa, bölgedeki sükunet ve mahkumlar meselesini çözme de dahil olmak üzere Gazze Şeridi ile ilgili meseleler üzerinde duruldu.
Ateşkes anlaşması sonrası Kahire, Gazze Şeridi’nde sükunet konusunda İsrail ve Hamas ile yakın temas halinde bulunuyor. Birleşmiş Milletler (BM) ve Katar da bu süreçte iki taraf ile temaslarını sürdürüyor.
El-Amedi’nin Gazze’de bulunduğu sırada Hamas liderlerinden ve hareketin Gazze sorumlusu Yahya Sinvar ve diğer yetkililerle Gazze’de daha uzun süreli bir sükunetin sağlanması konularını ele aldığı ifade edildi.
Mısır-Katar hamleleri, İsrail’in, Gazze Şeridi’ne uygulanan yaptırımların bir kısmını hafifletmek için bir plan geliştirmeyi düşündüğü bir zamanda yapıldı. Ancak Hamas’ın, Tel Aviv’in 4 askerini ve vatandaşını geri alacağı bir esir değişimi anlaşmasına yanıt vermediği sürece, bölgenin yeniden inşası ve kuşatmanın kaldırılması gerçekleşmeyecek. Ziyaretler, Gazze’de yeniden inşa sürecindeki yavaşlama nedeniyle artan gerilimin ortasında geliyor.
Gazze’den İsrail’e üç hafta önce roketler fırlatıldı ve İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus’un batısındaki Hamas bölgelerini bombalayarak karşılık verdi. Gazze’deki Filistinli gruplar dün, İsrail’in Negev ve Batı Şeria’daki politikalarının bedelini ödeyeceği tehdidinde bulundu.
Filistinli gruplardan yapılan açıklamada, “İşgal ordusunun Negev bölgesinde Filistin halkımıza, Salhia ailesindeki ve Şeyh Cerrah’taki insanlarımıza yönelik saldırısı bu toprağa ve Filistin halkına karşı Siyonist saldırganlığın bariz bir devamını temsil ediyor” denildi. Ayrıca “Bunların sonuncusu El-Halil’deki halk direnişinin simgesi Şeyh Süleyman Al-Halil’in şehadetidir” denildi.
Açıklamada, Filistin direniş gruplarının bir toplantı düzenlediği ve ‘işgalcilerin saldırılarının ve yerleşimcilerin Filistinlilere, Negev ve Şeyh Cerrah’taki mülklerine karşı işledikleri suçların bedelini ödeyeceğine’ karar verildiği belirtildi. Söz konusu açıklamada “Direniş, halkımızın topraklarında ve evlerinde güvenli ve onurlu bir yaşam sürmesi için gaspçı işgalcilerin peşindeki bir kabus olarak kalacaktır” ifadelerine yer verildi.
Salı günü sabah saatlerinde İsrail tarafından, Gazze Şeridi’nin kuzey ve güneyinde yer alan Filistin topraklarına baskın düzenlendi. Görgü tanıklarına göre, birkaç buldozer ve iş makinesi, Beyt Lahya kasabasının kuzeyindeki tarım alanlarına ve Han Yunus’un doğusundaki Khuza’a kasabasının doğusuna taşındı. Buldozer ve iş makinelerinin bölgeye gelmesi, balıkçı teknelerine ateş edilmesi, birden fazla sınır bölgesinde çiftçilere ve çobanlara ateş açılmasıyla aynı zamana denk geldi.



Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
TT

Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı

Suriye'de devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesinin yaklaşık 1. yıl dönümünü anma etkinlikleri devam ederken, dün Suriye'nin eski istihbarat şefi ve Esed’in kuzeni tarafından, Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara yönetimine karşı Suriye kıyılarında iki ayaklanma başlatma planları hakkında bilgi sızdırıldı.

Bu bilgi, dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda, Esed güçlerinden kurtuluşunun birinci yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen büyük bir miting sırasında geldi. Resmi SANA haber ajansının haberine göre, etkinliğe katılanlar, meydanın ortasına 500 metre uzunluğunda ve 4 metre genişliğinde bir Suriye bayrağı asarak "toprak ve halkın birliğini sembolik bir şekilde vurguladılar."

Bu kutlamalarla eş zamanlı olarak Reuters, Suriye'nin eski istihbarat yetkilisi Tümgeneral Kemal Hasan ile Esed'in milyarder kuzeni Rami Mahluf'un, yeni hükümete karşı iki ayaklanma başlatma umuduyla on binlerce potansiyel savaşçıya milyonlarca dolar harcadığını belirten bir araştırma yayınladı.

Aileye yakın dört kişi, Aralık 2024'te Rusya'ya kaçan Esed'in Moskova'da sürgünde yaşama fikrine büyük ölçüde alıştığını söyledi.


Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
TT

Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)

Kanada hükümeti, dün yaptığı açıklamada, Suriye'yi terörü destekleyen yabancı devletler listesinden çıkardığını ve Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yardımcı olan muhalif ittifakın lideri olan Heyet Tahrir el-Şam'ı da terör örgütleri listesinden çıkardığını bildirdi.

Hükümet yaptığı açıklamada, "Bu önlemler, Birleşik Krallık ve ABD de dahil olmak üzere müttefiklerimiz tarafından yakın zamanda alınan kararlarla uyumlu olup, Suriye geçiş hükümetinin Suriye'de istikrarı teşvik etme ve vatandaşları için kapsayıcı ve güvenli bir gelecek inşa etme, bölgesel istikrarı teşvik etmek ve terörizmle mücadele etmek için küresel ortaklarla çalışma çabalarını takip etmektedir" ifadelerine yer verdi.


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.