Irak’ta Cumhurbaşkanlığına 26 isim aday oldu

Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) önde gelen lideri eski Dışişleri ve Maliye Bakanı Hoşyar Zebari ve Kürt asıllı Şilan Fuad başta olmak üzere Iraklı 26 aday ile 2025 yılının başına kadar sürecek Cumhurbaşkanlığı görevi için yarışıyor. Cumhurbaşkanlığı makamı için yarışan adaylardan birinin 8 Şubat’ta gerçekleştirilecek Meclis oturumunda belirlenmesi öngörülüyor.
Irak anayasası, Cumhurbaşkanı adayının Iraklı anne babadan olan Irak vatandaşı ve 40 yaşını doldurmuş olmasını şart koşuyor. Ayrıca adayın doğru, dürüst, adil ve vatanına bağlı iyi bir ün ve siyasi deneyime sahip olmasının yanı sıra Yüksek Öğrenim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı tarafından tanınan üniversite diplomasına sahip olması, daha önce kapatılan Baas Partisi ile ilişkisinin olmaması ve sicilinin temiz olmasını şart koşuyor.
Bahsi geçen koşulların 26 adayın biyografisiyle uyumlu olup olmadığına bakılmaksızın, kazanan adayların önemli bazı koşulları yerine getirmesi gerekiyor. Yani Meclis’teki ilk oylamada aday üçte iki (213 milletvekili) çoğunluğu elde etmesi için siyasi bloklar arasındaki belirleyici koşulları yerine getirmesi gerekiyor. Meclis’in güvenini almak yalnızca adayın sahip olduğu kişisel avantajlara bağlı değil, aynı zamanda büyük siyasi blokların da anlaşması sonrası gerçekleşiyor. 2005 yılından bu yana bilinen ve takip edilen gelenekle Cumhurbaşkanı Kürt adaylardan seçilirken, tereddütsüz, Arap olan adayların yarısından fazlasının, siyasi uzlaşı sağlanamama nedeniyle rekabet dışı olduğu söylenebilir. 11 Kürt adayın şansı yok denecek kadar az. Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) tek adayı olan mevcut Cumhurbaşkanı Salih’in şansı devam ederken, Zebari’nin kaderi nispeten daha belirsiz. Yıllardır Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi, Şiilerin Başbakanlığı alması karşısında Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ni (IKBY) temsilen Cumhurbaşkanlığını elinde tutarken, Sünniler ise Meclis başkanlığı koltuğuna oturuyor.
Salih’in ikinci dönemde de Cumhurbaşkanlığını kazanma yolu, Kürt rakipleri Hoşyar Zebari ve merhum Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin bacanağı Latif Reşid sebebiyle karmaşık ve risklere dolu görünüyor. KYB’nin resmi adayı Salih olmasına rağmen, Reşid, Berham Salih’in ikinci kez Cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmesine itiraz edecek Demokrat Parti’yi tatmin edecek bir uzlaşmacı çözüm sunabilir.
Salih, Latif Reşid’in yanı sıra Saddam Hüseyin’i yargılayan ve bu göreve talip bir diğer önemli aday Kürt hakim Rızgar Emin ile rekabet ediyor.
Cumhurbaşkanlık görevini kim üstlenirse üstlensin, Meclis’in ilk oturumunda adaylık duyurusunun ardından taleplerinin alınması için iki cep telefonu numarasının açıklanmasına ilişkin prosedür Iraklı blog yazarları tarafından alay konusu oldu. Bazılarının kabul ettiği, bazılarının ise boykot ettiği bu prosedür sürecin bir formaliteden ibaret olduğu görülüyor. Verilen numaraların devre dışı olduğunu söylemi ise Meclis Başkanlığı’nın açıklama yapmasına neden oldu. Açıklamada, verilen iki numaranın adaylıkların kabul edildiği (11,12, 13 Ocak) üç gün boyunca sabah 9’dan öğlen 3’e kadar belirtilen resmi çalışma saatlerine dek çalıştığı belirtildi.
Öte yandan bir Iraklı, Cumhurbaşkanlığı için kaydedilen cep telefonu numaralarından birinin kendisine ait olduğunu ve cumhurbaşkanlığı adaylığıyla ilgili kendisine 300'den fazla soru geldiğini söyledi.

Lübnan Kuvvetleri Partisi lideri Semir Caca, Lübnanlı yetkililer arasında ABD aracılığıyla yapılan görüşmelerin gidişatını ve Troyka'nın ‘Lübnan kurumlarını kısa yoldan ele almasını’ eleştirerek, hükümeti bir araya gelip ulusal bir yanıt hazırlamaya çağırdı.

Caca'nın bu tutumu, ABD elçisi Tom Barrack'ın daha önce yetkililere sunduğu ve Lübnan devletinin silahları resmî kurumlarla sınırlama ve idari, mali ve siyasi reformları hayata geçirme taahhütlerini içeren belgeye Lübnan'ın vereceği yanıtı almaya gelmesinden saatler önce geldi.

Caca yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Yaklaşık iki haftadır ABD'nin Lübnan'daki durumu ileriye taşıyacak, bir yandan Lübnan'ı İsrail işgalinden ve İsrail saldırganlığından, diğer yandan da Lübnan topraklarındaki tüm yasadışı silahlardan kurtaracak önerilerini duyuyoruz. Bu vesileyle şunu bilmek istiyoruz: Birincisi, Esed rejiminin Troyka'yı Lübnan'ın tüm kurumlarına kestirme bir yol olarak görme sapkınlığına, Lübnan'ı mahveden saçmalığa geri mi döndük?"

İkinci olarak da şunu sordu: “Şu anda kim müzakere ediyor? Lübnan devleti Hizbullah'ın ne diyeceğini mi bekliyor? Yoksa tam tersi mi olmalıydı?”

Caca, bu fırsatı kaçırmak için çalışanların, tüm Lübnanlılar ve tarih önünde büyük bir sorumluluk taşıyacağı konusunda uyardı.

Caca, “Lübnan hükümeti gecikmeksizin toplanmalı ve ABD'nin önerisine, İsrail'in Lübnan'dan çekilmesini ve saldırganlığını durdurmasını, Lübnanlıların çıkarlarını ve çocuklarının geleceğini gözetecek gerçek bir devletin kurulmasını retorikle değil pratikle sağlayacak ulusal bir Lübnan yanıtı hazırlamalıdır” dedi.

Caca sözlerini şöyle tamamladı: “Yaklaşan uluslararası müzakerelerde İran'ın konumunu güçlendirmek için Lübnan'ın ve Lübnanlıların kaderinin bu kadar manipüle edilmesi yeter.”

Irak’ta Cumhurbaşkanlığına 26 isim aday oldu