Sudan’da kısmi sivil itaatsizlik: Direniş Komiteleri Hartum’un caddelerini trafiğe kapattı

Savcılar ve bakanlık müsteşarları göstericilere yönelik ihlalleri protesto etmek için grev kararı aldı.

Göstericiler önceki gün Hartum’un Es-Sittin Caddesi’ne parke taşlarından bariyer kurarak ateş yakıyorlar (AFP)
Göstericiler önceki gün Hartum’un Es-Sittin Caddesi’ne parke taşlarından bariyer kurarak ateş yakıyorlar (AFP)
TT

Sudan’da kısmi sivil itaatsizlik: Direniş Komiteleri Hartum’un caddelerini trafiğe kapattı

Göstericiler önceki gün Hartum’un Es-Sittin Caddesi’ne parke taşlarından bariyer kurarak ateş yakıyorlar (AFP)
Göstericiler önceki gün Hartum’un Es-Sittin Caddesi’ne parke taşlarından bariyer kurarak ateş yakıyorlar (AFP)

Sudan’da onlarca savcı insan haklarına karşı yapılan ağır ihlalleri ve güvenlik güçlerinin barışçıl protestoculara uyguladığı şiddeti protesto etmek ve bu şiddete son verilmesi için greve gittiklerini duyurdu. Adalet Bakanlığı müsteşarları da Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nin (ÖDBG) sivil itaatsizlik çağrısına yanıt vererek iki günlüğüne iş durdurma kararı aldıklarını açıkladı.
ÖDBG’nin, güvenlik güçlerinin sivil protestoculara yönelik orantısız güç kullanmasına karşı öfkelerini dile getirmek amacıyla yaptığı kısmi sivil itaatsizlik çağrısı üzerine gençlerden oluşan Direniş Komiteleri, başkent Hartum’un ana caddelerini ve diğer kentlerde bazı caddeleri trafiğe kapattı.
Hartum’daki güvenlik güçleri pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmaya çalışan on binlerce göstericiyi dağıtmak amacıyla gerçek ve plastik mermi ile yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz kullandı. Çıkan olaylarda 7 protestocu güvenlik güçlerinin kurşunuyla öldü ve onlarca kişi yaralandı.
100’den fazla savcı dün bir gazeteye verdikleri ilanda, “Savcılığın hak ve özgürlükleri koruma sorumluluğuna dayanarak ülkenin batısındaki kanlı, üzücü, insanlık dışı olayları izlemeye devam ettiklerini ve Ordu Komutanı’nın darbesine yönelik protesto gösterilerini ve barışçıl göstericilere yönelik acımasız baskıyı büyük bir endişeyle takip ettiklerini” ifade ettiler.
Barışçıl göstericilere yönelik ‘acımasız baskıyı’ kınayan savcılar, bu durumun Sudan Ceza Kanunu’na göre insanlığa karşı bir suç olduğunu belirterek, şiddete başvuranlara karşı ceza davaları açma ve görüntüler ile görgü tanıklarının ifadelerine dayanarak soruşturma başlatma sözü verdiler.
Savcılar, güvenlik makamları yetkililerine yaptıkları çağrıda, “Ceza Kanunu’nu ihlal eden ağır zorba yöntemlerden kaçınma, halkı düşman yapmaya ve halk ile rejim güçlerinin arasını açmaya son verme, failler ve katillerle ilgili soruşturma ve adil mahkemelere sevk edilmeleri için savcılığın hukuki ve ahlaki görevini yerine getirmesini sağlamak amacıyla olağanüstü hal durumuna derhal son verme ve Sudan Ceza Kanunu metinleri doğrultusunda rejim güçlerinin barışçıl göstericilerle temasının doğrudan savcılığın teknik ve idari gözetim ve denetimi altına alınması” çağrısında bulundular.
Güvenlik güçlerinin orantısız güç kullanması ve protestocuları öldürmesi öfke ve üzüntü dalgasına yol açtı. ÖDBG’nin bu gerekçeyle ilan ettiği iki günlük kapsamlı sivil itaatsizlik dün sona erdi. Vatandaşlar kısmen bu çağrıya yanıt verirken, okullar ve hükümet kurumları çalışmaya devam etti. Bazı bankalar, özel ve resmi hizmet merkezleri sivil itaatsizlik çağrısına uyarak kapılarını kapattı.
Göstericiler önceki gün Hartum’daki birçok anayolu, parke taşlarından kurdukları bariyerlerle trafiğe kapattı. Güvenlik güçleri çok geçmeden bu bariyerleri kaldırdı. Ancak göstericiler taş, inşaat malzemesi ve lastik yakarak yolu tekrar kapattı. Bu durum şehrin birçok mahallesinde trafiği durma noktasına getirdi.
Adalet Bakanlığı’ndaki müsteşarlar ise olağanüstü hâl durumunun kaldırılmasını, barışçıl göstericilerin yaşadıkları ihlallerin durdurulmasını ve bu ihlallerin faillerinin ortaya çıkarılmasını talep ederek, talepleri karşılanana kadar sivil itaatsizliğe katılma kararı aldıklarını ilan ettiler.
25 Ekim’den dünkü olaylara kadar 71 kişinin hayatını kaybettiği, güvenlik güçlerinin kullandığı gerçek ve plastik mermi ile göz yaşartıcı gaz kapsülleri vücutlarına isabet eden göstericilerle, göstericilerin sopa ve taşlarla karşılık vermesi sonucu güvenlik güçlerinden de yaralananların sayısının toplam olarak 2 bin kişiye yaklaştığı belirtiliyor.

 
 



İsrail, Hamas tarafından teslim edilen kalıntı örneklerini aldı

Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
TT

İsrail, Hamas tarafından teslim edilen kalıntı örneklerini aldı

Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi bugün, İsrail’in Hamas tarafından Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracılığıyla teslim edilen kalıntı örneklerini teslim aldığını duyurdu. Örneklerin adli tıp laboratuvarına gönderilmesi planlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre bir Hamas lideri, hareketin bugün Gazze Şeridi'nde kalan iki cesetten birini teslim edeceğini açıklamıştı.

İsrailli rehine Ran Gvili ve Taylandlı rehine Sudthisak Rinthalak'ın cesetleri halen Gazze'de bulunuyor.

Bu gelişme, İsrail güçlerinin bugün Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda bir Filistinliyi öldürmesi ve Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde evlerin yıkılması ve bombardımanların devam etmesi ile birlikte gerçekleşti.

Filistin resmi haber ajansı WAFA, ‘işgal güçlerinin kuzeydeki Cibaliye Mülteci Kampı’na yoğun hava saldırıları düzenlediğini ve kuzey Gazze’de bazı konut binalarını yıktığını’ bildirdi. Ayrıca İsrail’e ait insansız hava araçları (İHA) et-Tuffah mahallesindeki es-Senafur kavşağı yakınlarında Filistinlilerin evlerine bombalar attı ve eşzamanlı olarak yoğun ateş açıldı.


Sudan'dan Rusya'ya cazip teklif: ABD ve AB kızabilir

Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
TT

Sudan'dan Rusya'ya cazip teklif: ABD ve AB kızabilir

Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)

Orduyla paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmaların sürdüğü Sudan'daki askeri yönetim, Rusya'yla daha yakın ilişkiler kurmak istiyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Moskova'ya Afrika'daki ilk deniz üssünü kurması teklif edildi.

Ekimde iletilen teklifin, Rusya'nın 25 yıl boyunca 300 askerini ve 4 savaş gemisini barındırabileceği bir üssü içerdiği aktarıldı.

Port Sudan ya da Kızıldeniz kıyısındaki bir başka yerde yapılabileceği bildirilen üs, bölgedeki kritik ticaret yollarına yakın olacak.

Küresel ticaretin yüzde 12'si, Avrupa-Asya alışverişinde önemli bir yere sahip olan Süveyş Kanalı üzerinden gerçekleşiyor.

WSJ, bunun Çin ve Rusya'yı kıtadaki limanlardan uzak tutmaya çalışan ABD için endişe verici bir gelişme olacağını vurguladı. 

Bu iki ülkenin Afrika'daki limanların kontrolü sayesinde buralarda savaş gemilerini tamir edip yeni silahlarla donatabileceği ve kritik denizyollarını kapatabileceği belirtildi.

Çin de denizaşırı ilk deniz üssünü 2017'de Cibuti'de kurmuştu. Kızıldeniz'i Aden Körfezi'ne bağlayan Babülmendep Boğazı'ndaki üs, bir uçak gemisinin demirleyebileceği kadar büyük.

ABD'nin Afrika'daki en büyük üssü Camp Lemonnier, Çin'inkinden yalnızca 10 kilometre uzaklıkta.

ABD'nin ayrıca Somali'de birlikleri var. 

Kremlin'in, Afrika'nın en büyük üçüncü altın üretici Sudan'dan madencilik konusunda imtiyazlar alabileceği de Amerikan gazetesinin haberinde ifade edildi. 

Sudanlı yetkililer tüm bunlar karşılığında hava savunma sistemleri gibi silahları ucuza almak istiyor.

WSJ, Sudan ordusundan bir yetkilinin, bu anlaşmanın AB ve ABD'yle aralarında sorun yaratabileceğinin farkında olduklarını söylediğini aktardı.

Bu hamlenin Moskova'yı kıtada yeniden güçlendirebileceği de haberde vurgulandı.

Paralı asker şirketi Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin'in 2023'teki ölümünün ardından Rusya'nın Afrika planları sekteye uğradı.

Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı Afrika Kolordusu, Wagner'in operasyonlarını devralsa da kıtadaki yerini doldurmakta zorlandığı bildiriliyor.

General Abdülfettah Burhan'la işbirliği yapan General Muhammed Hamdan Dagalo, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin soykırımla suçladığı Ömer el Beşir'i 2019'da devirmişti. 

Ülkeyi sivil yönetime döndürme ve 100 bin kişilik paramiliter kuvvet HDK'yi ordu bünyesine dahil etme süreci nedeniyle iki general anlaşmazlığa düşmüş, 2023'te yeniden iç savaş patlak vermişti. 

Yeniden başlayan çatışmaların başlarında Moskova, Dagalo'ya bağlı HDK'yi destekliyordu. 

Başkent Hartum'dan HDK güçlerinin atılmasındaysa Ukrayna rol oynamıştı. 

WSJ, Rusların desteğini yetersiz bulan HDK'nin Kiev'e yanaştığını ve bunun üzerine Moskova'nın da Burhan'a bağlı orduyla ittifak kurduğunu aktarıyor.

Amerikan gazetesinin haberinde İran, Mısır ve Türkiye'nin Sudan ordusuna drone sağladığı da öne sürüldü.

Tahran'dan gelen deniz üssü kurma önerisinin, ABD ve İsrail'in tepkisiyle karşılaşmaktan korkan Hartum yönetimi tarafından geçen sene reddedildiği bildirildi. 

Diğer yandan ABD ve BM, Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) HDK'yi silahlandırmakla suçluyor. BAE ise bu iddiaları reddediyor.

Independent Türkçe, WSJ, AP


Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria’da İtalyan ve Kanadalı gönüllüleri dövdü

Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)
Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)
TT

Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria’da İtalyan ve Kanadalı gönüllüleri dövdü

Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)
Sınır bölgelerinde örgütlenen Yahudi yerleşimciler, Filistinlilere ait tarım alanlarına ve bağlara saldırıları artırıyor (Reuters)

Yahudi yerleşimciler, Batı Şeria'daki İtalyan ve Kanadalı gönüllüleri dövüp eşyalarını çaldı.

Guardian'ın aktardığına göre pazar sabahı yaşanan olayda radikal sağcı yerleşimciler, Eriha bölgesindeki Ayn el-Duyuk köyüne baskın düzenledi. 

Yerleşimcilerin, Filistinlileri korumak için köyde bulunan İtalyan ve Kanadalı gönüllülere de saldırdığı belirtildi.

Filistin Ulusal Yönetimi'nin resmi haber ajansı WAFA, üç İtalyan ve bir Kanadalı gönüllünün hastaneye kaldırıldığını aktardı. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan Kanadalı kadın, sabaha karşı düzenlenen saldırıda yaşadıklarını şöyle anlattı: 

10 maskeli yerleşimci gece nöbetinden sonra uyuduğumuz eve baskın yaptı. İkisinin üzerinde ordu tarafından verilen tüfeklerden vardı. Bizi yaklaşık 15 dakika boyunca dövdüler. Kafama, kaburgalarıma, kalçama ve uyluk bölgeme defalarca tekme attılar. Bize Arapça hakaretler yağdırdılar ve orada bulunmaya hakkımız olmadığını söylediler.

Gönüllü, Yahudi yerleşimcilerin bölgede artan saldırılarına dikkat çekerek, "Mesele bizimle ilgili değil. Biz 15 dakika dayak yedik ama buradaki Filistinliler bu şiddeti her gün, her saat, binlerce kez yaşıyor" dedi.

Kanada Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "aşırılıkçı yerleşimcilerin işlediği şiddet eylemlerinin kınandığı" bildirildi. Kanada yönetiminin "Filistin topraklarının ilhakına yönelik her türlü eyleme ve söyleme karşı olduğu" hatırlatıldı. 

Diğer yandan İtalyan gönüllülerden birinin ağır yaralandığı ve Ramallah'ta tedavisinin sürdüğü belirtiliyor. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, olaya ilişkin açıklamasında "Bu saldırganlıktan bıktık. Yerleşimcilerin haklarını bu şekilde savunmaları doğru değil" ifadelerini kullandı. 

Guardian, Batı Şeria'daki İsrailli yetkililerin yorum taleplerine yanıt vermediğini yazıyor. Gazetenin irtibata geçtiği köylüler ve aktivistler, polisin yerleşimcilerin saldırılarını durdurmak veya karargahlarını dağıtmak için harekete geçmediğini söylüyor.

Batı Şeria'daki Filistin köylerini korumak için yabancı gönüllüler toplayan Faz3a örgütünden aktivist Manal Tamimi, radikal sağcı yerleşimcilerin iki ay önce köyün yakınlarına karakol inşa ettiğini ve adam devşirdiğini söylüyor. Gönüllülerin saldırılara karşı Filistinlilerin yanında durmasının çok değerli olduğunu belirtiyor.

Kanadalı gönüllü de köydeki varlıklarının halkı güçlendirdiğini söylüyor: 

Biz oradayken köylüler daha dirençli oluyordu. Çocuklar özgürce oynuyordu. İnsanlar gece boyunca uyuyabiliyorlardı. Sırf bu bile bizim orada olmamızı değerli kılıyordu.

Birleşmiş Milletler'in rakamlarına göre İsrailli yerleşimciler ve güvenlik güçleri son iki yılda Batı Şeria'da 233'ü çocuk olmak üzere binden fazla Filistinliyi öldürdü. 

Independent Türkçe, Times of Israel, Guardian